Exotic (kattenras)

Zo’n veertig jaar geleden vonden een aantal fokkers van de Amerikaans korthaar (het Amerikaanse equivalent van de Europees korthaar) dat hun katten te veel op huiskatten leken en een wat steviger bottenbouw konden gebruiken. Ook wilde men een betere zilverkleur in lijnen krijgen. Ze besloten Perzen in te zetten om deze kenmerken aan te passen. De hieruit komende kittens waren mooi om te zien, maar leken niet echt meer op een Amerikaanse korthaar – ze waren te stevig en te rond van type. Ook vonden een aantal Amerikaans korthaarfokkers het niet leuk dat hun authentieke landras "vervuild" werd met Perzen in de afstamming. Zij zagen deze katten als een natuurlijk "boerenkattenras" waar geen andere rassen in thuishoorden. In 1966 werd daarom de grootste overkoepelende organisatie op raskattengebied, CFA, benaderd om deze katten als een nieuw ras te mogen fokken. Enige tijd later ontstond de naam “exotic shorthair”. Vanaf dat moment ging het fokprogramma de richting uit van het creëren van een kortharige Pers. Hoewel nog wel af en toe een kortharige kat ingekruist werd, zagen de meeste stambomen er al gauw erg “Perzisch” uit – het enige verschil was uiteraard dat de kat kortharig was. Hoewel de eerste katten zilverkleurig waren, werden exotics al spoedig gefokt in alle kleurslagen en patrooncombinaties die ook bij de Pers voorkomen. Omdat korthaar dominant vererft over langhaar, was het immers makkelijk om een kleurfactor te “lenen” van een Pers in die kleurslag en dan door te fokken met een kortharig kitten uit zo’n nestje in de gewenste kleurslag. Uiteraard waren de vroeg exotics nog niet echt een "Pers in minirok".

Een jarenlange selectie op het gewenste gedrongen type en de expressieve korte kopvorm waren nodig om het ras goed te ontwikkelen. Ook kost het een tijd voordat de gewenste dikke goed ingeplante vacht met veel ondervacht gestandaardiseerd was, dus een echt equivalent in het korthaar was geworden van de weelderige Perzenvacht. Omdat een lange vacht makkelijker kleine foutjes in bottenbouw en kopvorm verdoezelt, maar bij een korthaar alles meteen zichtbaar is, moet een exotic van goeden huize komen om het goed te doen op een kattententoonstelling. Een brede korte kop en een gedrongen stevig lichaam met forsgebouwde poten is niet makkelijk om te fokken. Toch zijn er ook in Nederland vergelijkbare fokprogramma’s als in Amerika gestart en hebben een paar fokkers het korthaar gen geleend van een Brits korthaar en hebben door steeds terug te kruisen met een Pers eigen Nederlandse lijnen opgezet. Momenteel is de exotic in Nederland een mix van Amerikaanse en Nederlandse lijnen. Er zijn niet veel exotic-fokkers die zich puur richten op deze variëteit. De meeste mensen fokken ook Perzen en vinden het aardig om ook af en toe kortharige Perzen (wat exotics in wezen zijn) te fokken. De fokpraktijk is ook meestal zo dat men een Exotic met een Pers kruist. Hieruit komen immers vanwege het dominant zijn van het korthaar gen de helft kortharige kittens. Sommige fokkers maken ook wel combinaties van twee exotics, maar omdat er niet veel dieren en lijnen zijn, is een Pers vaker een keuze. Dit komt ook doordat net zoals de Pers de fokkerij verschillende kleurrichtingen kent. Er zijn mensen die zich specialiseren in zilver exotics, terwijl anderen zich toeleggen op het perfectioneren van deze korthaar Pers in de klassieke kleuren blauw en creme. Een weer een andere groep probeert bijvoorbeeld het colourpointpatroon in het korthaar te fokken. Mede door deze fokpraktijk waarbij men steeds weer teruggrijpt op het “moederras” de Pers, zijn er ook geen aparte rasverenigingen voor de exotic, maar valt deze onder de Perzenclubs.

De ideale exotic ziet eruit als een Pers, maar dan met een kortharige vacht. Het is een zeer stevig gebouwd dier met een lieve kopexpressie. De grote ronde ogen staan wijd uiteen in het ronde gezicht en dragen bij aan de rondheid van het totaalbeeld. De dikke, zacht aanvoelende vacht verzacht de lijnen van de kat en accentueert het ronde beeld. De kop is rond en massief met een brede schedel. De botstructuur is rond en de kop staat op een korte brede nek. De neus is kort en kent een geprononceerde "stop" tussen de ogen. De wangen zijn vol van vorm met brede, krachtige kaken en een goed sluitend gebit. De oren zijn klein en afgerond van vorm. Ze staan wijd uiteen en laag op het hoofd. De ogen zijn stralend van kleur, groot, rond en vol. Ze staan recht in de kop geplant en ver uiteen waardoor de kop een lieve expressie krijgt. Het lichaam is compact en gedrongen, de kat staat laag op de korte, stevige, dikke, rechtstaande poten. De borstkas is breed en diep en de kat heeft brede schouders en een brede ruglijn. De exotic is een gespierd dier en dient niet overvoerd te zijn. De voeten zijn groot, rond en stevig. De staart is kort maar passend bij het lichaam en dicht ingeplant behaard met een afgerond einde. De vacht is dicht ingeplant, stevig maar zacht aanvoelend en weelderig. Hij staat uit van het lichaam doordat de ondervacht bijzonder goed ontwikkeld is.

Exotics hebben een rustig, aanhankelijk en lief karakter. In feite hetzelfde karakter wat ook de Pers heeft. Een exotic is een trouwe rustgevende en loyale gezinsgenoot. Ze zijn makkelijk in de omgang en niet makkelijk van hun stuk te brengen. Algemeen gesproken zijn ze erg aanhankelijk en niet opdringerig. Een exotic is beleefd en vraagt op een lieve manier om aandacht door iemand aan te kijken of zachtjes te miauwen. De meeste exotics vinden het heerlijk om veel geaaid te worden, op schoot te liggen en dicht bij hun eigenaar te zijn. Exotics zijn erg sociale dieren – ze kunnen goed overweg met andere katten en ook honden en kinderen zijn geen probleem. Ze functioneren prima in een gezin waarin meerdere huisdieren aanwezig zijn en zullen niet vaak last hebben van jaloezie of territorium gedrag. Een exotic is niet uitbundig zoals een siamees maar zeker zo aanhankelijk maar dan op een veel ingetogener en bescheidener manier.

Hoewel de exotic geen langharige kat is, moet de dikke pluche vacht toch regelmatig geborsteld worden, vooral in de ruiperiodes, om de dode haren te verwijderen en vervilting van de dicht ingeplante ondervacht te voorkomen. Door de kort gefokte kop zijn deze dieren, net zoals de Pers, gevoeliger voor oog- en neusinfecties omdat de traanbuizen meestal niet correct gevormd of aangelegd zijn. Het goed dagelijks schoonhouden van de ogen met een vochtig watje is nodig. Eigenaren die met hun huisdier een tentoonstelling bezoeken hebben meer onderhoud want zij dienen te voorkomen dat de dikke ondervacht door te intensief borstelen verdwijnt, de kop moet getoiletteerd worden (bijvoorbeeld oorpluimpjes verwijderen) en een aantal dagen voor de tentoonstelling de kat baden. Ook hoort hierbij het beperkt gebruik van toiletteermiddelen als poeder en coat-gloss.

Aangezien de Exotic een kortharige Pers is, komt ook bij dit dochterras een erfelijke afwijking voor. Het gaat hier om een erfelijk dominant probleem genaamd cystenieren (PKD). Deze ziekte resulteert in een voortijdig overlijden aan nierfalen. In ontwikkelde landen blijkt de kans dat een Exotic PKD heeft tussen de 40 en 50% te liggen.[1] Preventieve fokmaatregelen betreffen hierbij het maken van een echo of het laten uitvoeren van een DNA-test. Ook komt bij het ras een erfelijke hartafwijking voor waarop fokdieren jaarlijks gescand kunnen worden, hypertrofische cardiomyopathie (HCM)[2] De extreem brachycephale kopvorm kan leiden tot chronische problemen door de soms missende of misvormd aangelegde traanbuizen, niet sluitend gebit en oogontstekingen.[3] Omdat er op een zo plat mogelijk gezicht gefokt wordt zijn ook de neusgaten en inwendige neusgangen klein aangelegd, wat tot geringe tot ernstige benauwdheid leidt. Dit uit zich bijvoorbeeld in de vorm van snuiven en snurken. Dit type katten kan dan ook slecht tegen warm en vochtig weer en een voorste luchtweginfectie als niesziekte leidt sneller tot ernstige complicaties. Naast de erfelijke nierziekte, hartaandoening, traanafvoerproblemen en klachten van benauwdheid komen er ook geboorteproblemen voor wegens de kop die in verhouding tot het bekken groot is.[4]

• Ontstaan: In Amerika in de jaren zestig toen Perzenfokkers met behulp van andere rassen een kortharige Pers wilden creëren.
• Komt uit: Amerika en later ook uit vergelijkbare fokprogramma’s in Europa
• Andere naam: Kortharige Pers
• Gewicht: 4-8 kg
• Karakter: rustig, aanhankelijk, evenwichtig
• Kleuren: de meeste patroon- en vachtcombinaties komen voor, dezelfde als ook in een wijd scala bij de Pers voorkomen.

• Lijst van kattenrassen