Ewsum (geslacht)
Ewsum (ook Van Ewsum) is een geslacht van jonkers dat een grote rol heeft gespeeld in de geschiedenis van de provincie Groningen. In de late Middeleeuwen behoorden de Van Ewsums samen met de geslachten Manninga, Assinga en Ripperda tot de belangrijkste geslachten in de Ommelanden.
Geschiedenis
De oudste vermelding van de familie Van Ewsum, dan gespeld als Ewesma, dateert uit 1371. De bekende leden van de familie zijn in die periode zowel in Groningen als in Drenthe hoofdeling. Het eerste lid van de familie dat formeel tot de adel behoort is Onno die halverwege de vijftiende eeuw vanwege verdiensten in het Heilige Land tot ridder wordt geslagen.
Middelstum
De naam Van Ewsum is in het bijzonder verbonden aan twee borgen in Groningen, waaronder de gelijknamige borg Ewsum in Middelstum. Of deze borg kan gelden als stamslot van het geslacht is overigens niet duidelijk.
Nienoord
De belangrijkste borg in de geschiedenis van het geslacht was Nienoord in het Westerkwartier. Wigbold van Ewsum liet deze borg bouwen in het begin van de zestiende eeuw als basis voor zijn onderneming om in dit gebied op commerciële wijze turf te winnen. Zijn onderneming brengt hem echter bijna tot een bankroet.
Het wapen van Ewsum op een gevelsteen (Groninger Museum)