Eugen Bleuler

Paul Eugen Bleuler (30 april 1857 - 15 juli 1939) was een Zwitserse psychiater. Hij werd vooral bekend als naamgever van de ziekte schizofrenie en zijn pionierswerk in de beschrijving van psychische aandoeningen. Zijn boek Lehrbuch der Psychiatrie was decennialang toonaangevend in de psychiatrie. Nog in 1983 verscheen een vijftiende druk.

Paul Eugen Bleuler

Bleuler werd geboren in de buurt van Zürich, waar hij ook medicijnen ging studeren. Ook studeerde hij in Parijs, Londen en München. Na zijn studie keerde hij terug naar Zürich en ging werken in het universiteitsziekenhuis Burghölzli.

In 1886 werd Bleuler benoemd tot directeur van een psychiatrische kliniek in Rheinau. Deze kliniek werd in die tijd gezien als wat achtergebleven en ouderwets en Bleuler werkte er hard aan verbetering van de omstandigheden voor patiënten.

In 1898 werd hij directeur van zijn oude ziekenhuis Burghölzli, waar hij onder anderen Carl Gustav Jung, Franz Riklin en Karl Abraham in dienst had. Ook zijn zoon Manfred Bleuler heeft hier later als psychiater gewerkt.

Zoals gezegd is Bleuler beroemd geworden door de naam schizofrenie en de afgrenzing hiervan van andere psychiatrische ziektebeelden. Hij was een van de eersten die een systematische beschrijving en classificatie van geestesziekten gaf. De schizofrenie was door Emil Kraepelin eerder dementia praecox (vroegtijdige dementie) genoemd en beschreven als een ziekte die op jonge leeftijd ontstaat en tot geestelijk verval leidt. Bleuler constateerde echter dat er niet altijd dementie optrad. Hij publiceerde een nieuwe definitie van de ziekte en gaf deze ook een andere naam: schizofrenie (gespleten geest). Ook de term autisme is van Bleuler afkomstig. Hij doelde hiermee op het verstoorde emotionele contact met anderen dat hij bij schizofrenen waarnam.

Interessant is dat Bleuler geheel tegen de visie van Kraepelin in geloofde dat er geen duidelijke grens is tussen een gezonde en een zieke geest. Hij nam bij mensen gedrag waar dat wel aan schizofrenie deed denken, maar niet ziekelijk genoemd kon worden. Hij beschouwde dit niet-ziekelijke gedrag meer als een persoonlijkheids- of karaktereigenschap (vgl. bv. schizotypische persoonlijkheidsstoornis).