De verloren zoon (Bijbel)
De verloren zoon is een van de bekendste parabels uit het Nieuwe Testament. Hij is opgetekend door de evangelist Lucas. De gelijkenis wordt verteld door Jezus Christus.
De parabel is te vinden in Lucas 15: 11-32, en volgt direct op de parabels over het verloren schaap en de verloren penning (Lucas 15:1-10). De gebruikelijke Nederlandse naam verloren zoon sluit aan bij de naam van de voorafgaande parabels. In andere talen, spreekt men van de verkwistende zoon (le fils prodigue, the prodigal son enz.) Samen beschrijven de parabels hoe God omgaat met zondaren. De opeenvolging van de drie verhalen is geen toeval; het is een enumeratie naar climax. Het verloren schaap is er een van de honderd - de verloren penning is er een van de tien - de verloren zoon is er een van de twee. Het verhaal gaat over een vader met twee zoons. De jongste zoon eist zijn erfdeel op, verkwist het en keert berouwvol terug. Hij wordt door de vader feestelijk ontvangen. Dit maakt de oudste zoon jaloers. Híj is immers altijd trouw geweest. De vader wijst de oudste zoon evenwel terecht: het is goed om de terugkeer van de 'verloren' zoon te vieren, want hij is weer 'gevonden'.
De volledige vertelling luidt (volgens de tekst uit de Nieuwe Bijbelvertaling):
Vervolgens zei [Jezus]: 'Iemand had twee zonen. De jongste van hen zei tegen zijn vader: "Vader, geef mij het deel van uw bezit waarop ik recht heb." De vader verdeelde zijn vermogen onder hen. Na enkele dagen verzilverde de jongste zoon zijn bezit en reisde af naar een ver land, waar hij een losbandig leven leidde en zijn vermogen verkwistte. Toen hij alles had uitgegeven, werd dat land getroffen door een zware hongersnood en begon hij gebrek te lijden. Hij vroeg om werk bij een van de inwoners van dat land, die hem op het veld zijn varkens[1] liet hoeden. Hij had graag zijn maag willen vullen met de peulen die de varkens te eten kregen, maar niemand gaf ze hem. Toen kwam hij tot zichzelf en dacht: De dagloners van mijn vader hebben eten in overvloed en ik kom hier om van de honger. Ik zal naar mijn vader gaan en tegen hem zeggen: "Vader, ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u, ik ben het niet meer waard uw zoon genoemd te worden; behandel mij als een van uw dagloners." Hij vertrok meteen en ging op weg naar zijn vader. |
In de traditioneel-christelijke uitleg van het verhaal staat de jongste zoon model voor de mensen die van het rechte pad zijn afgeweken, de vader verbeeldt de barmhartige reactie van God voor wie berouw van zijn zonden heeft, en de oudste zoon staat model voor diegenen die wel op het rechte pad zijn gebleven maar dienen te aanvaarden dat God berouwvolle afgeweken personen wil vergeven. Veel wordt in de christelijke traditie de oudste zoon ook gezien als het Joodse volk, de uitverkorenen, die altijd bij de vader hoorden, en de jongste zoon als een beeld van de heidenen die terugkeerden naar hun vader, God; waardoor de Joden zich ergerden en jaloers werden, en de Messias verwierpen.
Rembrandt heeft de terugkeer van de verloren zoon verbeeld in het schilderij Terugkeer van de Verloren Zoon, dat nu in de Hermitage in Sint-Petersburg hangt. Het doek is sterk verdeeld over een rechterflank waar de oudste zoon zwijgend toekijkt en de linkerflank waar de teruggekeerde zoon op zijn knieën zijn berouw betoont aan zijn stralende vader. Nauwelijks zichtbaar in het midden loert de spanning.[5]
Het verhaal van de verloren zoon wordt vaak gebruikt als vergelijkende tekst bij dialectvertalingen, bijvoorbeeld in het Dialecticon van Johan Winkler.
De tekst van een populair Amerikaans volksliedje, I will arise and go unto my father, soms aangezien voor een negrospiritual, is ook overgenomen van Lucas.
Er worden vaak recente verhalen verteld met het thema van de verloren zoon die bij zijn terugkomst een betere ontvangst krijgt dan hij durft te verwachten. De historiciteit van deze verhalen staat niet altijd vast. Een voorbeeld is de hit Tie a yellow ribbon round the ole oak tree van Irwin Levine en Lawrence Russell Brown.
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie de categorie Prodigal son van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |