De Zaadmarkt

Aan de geven aan het Breed hangt een bel. Deze bel werd gebruikt door de marktmeesters om de zaadbeurs te openen en te sluiten.[1] De beurs werd tussen 1807 en 1909 op het Breed gehouden. De bel werd 's morgens om 9:00 uur geluid om de markt te openen en om 17:00 uur om de markt te eindigen. Na de beurs verbleven de telers in het café De Witte Engel, de handelaren verbleven juist meer in café In de Oude Zaadmarkt.[2] Na het openen van de markt werden het Grote Noord en de nabijgelegen Duinsteeg voor al het verkeer afgesloten. Ook de tram die over het Grote Noord en Kleine Noord reed mocht er niet meer doorheen. De handel vond niet in De Zaadmarkt plaats, maar er voor en er naast, op het Breed. Vanuit Andijk werden er veel zaden aangevoerd. Een van de bekendste handelaren was Nanne Jansz. Groot. In 1888 werd er voor zowel De Zaadmarkt als het tegenovergelegen café De Witte Engel een gietijzeren luifel gebouwd. De luifel van de Zaadmarkt werd in 1925 gesloopt.[3] De bel aan de zijmuur luidde in 1909 voor het laatst de zaadbeurs uit.[4] Het jaar ervoor werd er, op voordracht van de eigenaar, een zaal aan het Achterom als zaadbeurs gebruikt. De Parkzaal was overdekt en zo nodig kon het ook verwarmd worden. In 1929 werd besloten om de zaal uit te breiden, want het aantal bezoekers was gegroeid tot meer dan 1000 klanten per dag, wat door de economische crisis alleen nooit gebeurd is.

De voorgevel is vorm gegeven als een strakke, weinig gedecoreerde lijstgevel. De gevel is symmetrisch van opzet: in het midden de toegangsdeur en aan weerszijden een negenruits venster met zesruits bovenlicht. Op de verdieping gaat het om vensters van zes ruiten met drie ruiten in de bovenlichten. Op de hoeken zijn lisenen geplaatst. Boven alle vensteropeningen zijn hanenkammen geplaatst. De kroonlijst is wel gedecoreerd. Deze is voorzien van cirkels, met daarboven een tandlijst. Boven de lijst staat een halfronde dakkapel met daarop een hijsbalk. Op het fronton van de dakkapel, net onder de hijsbalk, staat de tekst: Eethuisje in De Oude Zaadmarkt anno 1756. De hijsbalk staat niet haaks op de dakkapel, omdat deze de richting van het interieur volgt.

Aan de zijgevel bevindt zich dus nog de bel om de zaadbeurs in- en uit te luiden. Boven deze bel is een muurschildering aangebracht, met daarop de naam van het pand. De schildering is aangebracht op de plek van een dichtgezet venster. Op de begane grond bevindt zich nog een zij-ingang en een verhoogd venster. In tegenstelling tot de voorgevel is de zijgevel hierdoor niet symmetrisch.

Boven op het zadeldak staat een vierkante, loden piron, met loodcirkels op de zijkanten. Aan de voorzijde is het voorschild over de gehele hoogte afgewolfd, hierdoor ontstaat meer een schilddak.

De achtergevel is grotendeels aan het zicht onttrokken. Het betreft een puntgevel met bovenaan een bakstenen schoorsteen.

Het interieur is nog grotendeels origineel, omdat het pand ooit een woning was is er ook een bedstee aanwezig. Voor de functie van zaadmarkt is er op de zolderverdieping nog een wagenrad om handelsgoederen naar de opslag te kunnen takelen.[5]

• Lijst van rijksmonumenten in Hoorn