De Bonte Was

De Bonte Was was een Nederlandse radicaalfeministische vrouwenuitgeverij. De Bonte Was gaf verscheidene werken over vrouwenonderwerpen uit en mocht meermaals aanzienlijke oplages noteren.[1]

De Bonte Was werd op oudejaarsavond 1973 opgericht door een groep vrouwen waarvan Anneke van Baalen mogelijk het middelpunt vormde. Het erop volgende jaar vestigde de uitgeverij zich in het Vrouwenhuis, een kraakpand en feministisch bolwerk aan de Nieuwe Herengracht in Amsterdam.[2] De organisatie was collectivistisch van aard: iedereen moest aan alles meedoen, van schrijven en vergaderen tot boeken inpakken voor verzending. De eerste twee boeken, En ze leefden nog lang en gelukkig en Vrouwen over seksualiteit werden gestencild, volgende uitgaven werden bij een drukkerij ondergebracht. In een later stadium werden ook het zetwerk en de distributie uitbesteed.

De meeste boeken werden uitgegeven onder de auteursnaam De Bonte Was, omdat de teksten door verschillende personen in samenwerking tot stand kwamen. Vertalingen, dichtbundels en andere individuele werken werden wel onder de auteursnaam uitgegeven. Ook Anja Meulenbelt schreef, anoniem, teksten voor uitgaven van De Bonte Was.[3]

Het radicaal feminisme kwam, naast de uitgaven, tot uitdrukking in de organisatie. Er mocht niet met mannen samengewerkt worden en alle werk was onbetaald omdat niemand aan het feminisme mocht verdienen.[4] In De Feminist, een meer ideologische serie boeken, fulmineerde De Bonte Was onder meer tegen inkapseling, gesubsidieerd feminisme en "therapeutisering" van de vrouwenstrijd. In die zin wordt De Bonte Was wel het geweten van de tweede feministische golf genoemd.

Naast uitgeven hield de groep rond De Bonte Was zich ook bezig met debatten organiseren en met activisme. Hoogtepunt van het laatste was de vrouwenstaking van 1981 tegen de als betuttelend ervaren nieuwe abortuswet.

Op enig moment begonnen de oplagen te dalen en in 1992 werd de uitgeverij opgeheven. DE stichting die eigenaar was van de uitgeverij bleef bestaan als actiegroep.