Damiaatjes

De Damiaatjes zijn klokken in de Grote Kerk van Haarlem die elke avond tussen negen en half tien (oorspronkelijk tussen negen en tien voor half tien - de tijd dat buitenlui de stad nog konden verlaten voordat de stadspoorten sloten) klingelen ter herinnering aan de verovering van het Egyptische Damietta, ook Damiate genoemd tijdens de Vijfde Kruistocht in 1218/1219.

Het verhaal gaat dat de Haarlemmers een belangrijke rol hebben gespeeld bij de val van de stad. De toegang tot de stad via de Nijl was afgesloten met een grote, zware ketting. De Haarlemmers zouden de ketting hebben kapotgevaren met een schip met een zaag op de boeg. Het Damiateverhaal wordt echter tegengesproken door het ooggetuigenverslag van Olivier van Keulen, die de geestelijke leiding over de scheepsmachten van de verschillende Duitse bisdommen had, waarin niets te vinden is over een heldhaftig optreden van de Haarlemmers. Niet de Haarlemmers maar de Friezen zouden in 1218 de ketting hebben gebroken.

In het Frans Halsmuseum te Haarlem hangt een groot schilderij met daarop een schip dat daadwerkelijk de ketting breekt.

In de vroegmoderne tijd ontstond de legende dat de Damiaatjes uit Egypte zouden zijn meegenomen. Ze duiken echter pas in de zestiende eeuw in de bronnen op.