Daan Lemaire

Lemaire is een zoon van Jan Lemaire sr. en Willy Scheffer; zijn broers heetten Rob en Ernst; een halfzus uit een eerder huwelijk van zijn vader heette Marja. Zijn ouders leefden in het Amsterdamse artistieke milieu van toneel en film en waren onder andere bevriend met de Amsterdamse schilder Willy Boers, die toen al tamelijk abstract schilderde. Zo kwam Daan Lemaire al jong op bezoek in het atelier van Boers, die hem uitleg gaf over zijn manier van schilderen en het gebruik van gouacheverf. Lemaire heeft voor Willy Boers altijd een zwak gehouden, vooral toen hij zelf later ook de kant op ging van het abstracte schilderen.

Rond 1956 verhuisde het gezin van Amsterdam naar Middelburg, waar hij zijn middelbare opleiding zou volgen. Ook was hij daar van ongeveer 1958 tot 1960 lid van de amateurschilderclub 'Coloriet', onder leiding van Jacques Prince.[1] Hij schilderde daar in de avond en maakte zo op zijn zeventiende al zijn eerste olieverfschilderijtjes. In de jaren in Middelburg leerde hij ook zijn toekomstige vrouw Madeleine Simons kennen. Rond zijn achttiende werd hij aangenomen op de Katholieke Kunstacademie St. Joost in Breda, waar hij echter al na een jaar werd verwijderd vanwege conflicten rond 'ongetrouwd samenwonen'. Zijn kunstopleiding werd zo al gauw afgebroken.

In 1961 ging Lemaire met zijn toekomstige vrouw Madeleine terug naar Amsterdam. Van 1963 tot 1967 was daar hij 's avond leerling in het atelier van de kunstschilder Gerrit van 't Net.[2] Hier ontmoette hij onder andere de toekomstige glazenier Bert Grotjohann, met wie hij later enkele jaren zou samenwerken op het gebied van glaskunst. Zijn leraar Van 't Net was een surrealistische schilder; ook de vroege schilderkunst van Lemaire zou een duidelijk herkenbare surrealistische inslag hebben.

Daan Lemaire snijdt glas voor zijn sculptuur in glas-appliqué-techniek.

De schilderstijl van Lemaire veranderde rond 1980 drastisch toen hij voor het eerst abstracte schilderijen zag van de Amerikaanse schilder Mark Rothko, in het Stedelijk Museum Amsterdam. Rothko's benadering werd voor hem een sterke inspiratie voor het ontwikkelen van zijn eigen, latere schilderstijl. Sinds die tijd maakte hij uitsluitend abstracte schilderijen, eerst vooral in olieverf op doek - in vele lagen geschilderd en met vaak ingezonken, zachte kleuren en vlakken. Vanaf 2005 werd de gouacheverf op papier zijn belangrijkste medium, en werd ook zijn verftoets daarmee losser.[3]

Om in zijn levensonderhoud te kunnen voorzien, accepteerde Lemaire al snel een baan bij glasstudio Van Tetterode in Amsterdam, waar Louis La Rooy de leiding had. Hier voerde hij opdrachten uit van andere kunstenaars zoals Corneille en Appel. Al gauw zou hij vanuit deze werkervaringen naast zijn schilderen zelf glassculpturen gaan maken. Eerst gebruikte hij hiervoor de glas-appliquémethode, waarin kleine stukjes gekleurd glas eerst werden geknipt en later bijeengevoegd en gelijmd aan twee zijden van een kernlaag van plexiglas.[4] Vanaf 2004 stapte hij over op de techniek van gefused glas, omdat hij daarin naar eigen zeggen schilderachtiger kon werken, door het doen ineenvloeien van gesmolten glas in verschillende kleuren.[5] Ook deze glasbeelden maakte hij in studio Van Tetterode. Lemaire was daar met Ton Mensenkamp en Bert Grotjohann een van de kunstenaars die zelfstandig glasfusionsculpturen maakten.[6] Hij heeft ook in opdracht een aantal glas-appliqué-ramen gemaakt voor woningbouwverenigingen en gemeentediensten in Amsterdam, onder andere in 1980 een glaswand voor de gemeentelijke Stadsreiniging aan de Schepenbergweg.[7]

Van ongeveer 1977 tot 1987 zat Lemaire in de Beeldende Kunstenaars Regeling (BKR), en kon zo voorzien in het levensonderhoud van zijn gezin. Daarnaast participeerde hij in de Amsterdamse collectieve galerie 'Galerie 30' waar zijn werk geregeld werd geëxposeerd; ook was hij enige tijd voorzitter van de galerie.[8]

In 1967 werd Lemaire lid van de Amsterdamse Kunstenaarsvereniging Sint Lucas,[9] en hetzelfde jaar deed hij al mee aan een ledententoonstelling.[10] Rond 2002 werd hij actief in de pas opgerichte Amsterdamse groep 'Art-abstract' - een groep van negen kunstenaars die allen abstracte kunst maakten en gezamenlijk wilden exposeren. Tot 2007 nam hij er deel aan de discussies, uitwisselingen, werkbesprekingen en groepsexposities.[11] Kort daarna sloot hij zich aan bij de Amsterdamse kunstenaarsvereniging De Onafhankelijken[12] en nam er tot 2019 deel aan een reeks leden-tentoonstellingen.

"Ik heb altijd al doorzichten willen maken, zelfs in mijn surrealistische tijd waren er dan planken uit de schutting waar je doorheen kon kijken. Er is altijd een opening ergens, ook in de transparantie van de kleuren en in de openheid van het beeld. En het licht! Er moet iets achter het beeld te zien zijn, meer dan wat je feitelijk in het schilderij ziet. Doorzicht, ook een gelaagdheid, dat is mijn zoektocht." - Daan Lemaire over zijn schilderen - 2016[13]

• Daan Lemaire bij kunstenaarsvereniging 'De Onafhankelijken'
• biografische gegevens en afbeeldingen van Lemaire's werken, op Wikiart
• website van Daan Lemaire, met veel afbeeldingen van zijn abstracte schilderijen en glaskunst
• 'De Onafhankelijken' 100 jaar - Daan Lemaire praat over een van zijn vroege inspiraties, de abstracte kunstschilder Willy Boers