Conditio sine qua non

Conditio sine qua non (of in correct Latijn: condicio sine qua non[1]) is een Latijnse uitdrukking, die betekent: "voorwaarde zonder welke (het gevolg) niet (zou ingetreden zijn)". De vorm "conditio" is middeleeuws pseudo-Latijn naar analogie van de vele Latijnse woorden die op ~itio eindigen, cf. het Franse condition. Conditio bestaat in het Latijn, maar betekent het inmaken van fruit of het kruiden van gerechten.

Het is een in de juridische wereld gebruikte term om het causaal verband tussen een schadeveroorzakende gedraging en de schade aan te duiden. Verder wordt ook de term oorzakelijkheid gebruikt in verschillende vakgebieden.

Het causaal verband is in het burgerlijk recht van belang om te bepalen in hoeverre schade toegerekend kan worden aan de schuldenaar. Als een condicio-sine-qua-nonverband bestaat, kan schade in een zodanig ver verwijderd verband staan van de schadeveroorzakende gebeurtenis dat de schade niet meer aan de dader is toe te rekenen. Omgekeerd echter, als geen condicio-sine-qua-nonverband bestaat, kan in beginsel de schade ook niet aan de dader worden toegerekend. Zonder de schadeveroorzakende gebeurtenis was de schade dan immers ook ontstaan.

De uitdrukking wordt ook wel buiten de rechtspraak gebruikt; in het algemeen als synoniem voor noodzakelijke voorwaarde.