Christelijke Jeugdbond van Natuurvrienden

In 1943 richtte Douwe Rijpkema in Meppel de CMJN op, de Christelijke Meppeler Jeugdclub voor Natuurstudie. Deze club werd opgericht als de christelijke tegenhanger van de NJN (Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie). De belangrijkste reden om tot de oprichting van een eigen vereniging over te gaan was dat de NJN op zondag op excursie ging. De christelijke leden beschouwden de zondag echter als rustdag en wilden op zaterdag op excursie[1]. Die wens wordt door de bondsvoorzitter Wim Klinkenberg niet gehonoreerd[2][3]. Daarom richtten Douwe Rijpkema, samen met o.a. zijn broer Joop en Rein Schut de Meppeler club op.

Op 24 april 1946[2] werd deze CMJN omgevormd tot een landelijke vereniging, de CJN. De oprichting vond plaats te Balkbrug. Dat de “behoefte aan verenigingsleven” in de jaren na de Tweede Wereldoorlog groot was, blijkt wel uit het feit dat de CJN in 1951 al 35 – 40 plaatselijke afdelingen telde[1].

In 1956 organiseerden vogelaars in de CJN zich in de Vogelwerkgroep (VWG)[4]. Andere werkgroepen zouden volgen, zoals de Plantenwerkgroep (PWG) en de Strandwerkgroep (SWG), opgericht in 1958, de Zoogdierenwerkgroep (ZWG) in 1963, de Werkgroep voor Insecten, Hydrobiologie en Herpetologie (WIH²) in het begin van de jaren zestig en de Geologiewerkgroep (GWG) in 1966. Tot op zekere hoogte waren deze werkgroepen de uitdrukking van een “tegenstelling” binnen de bond tussen natuurrecreatie en natuurstudie[4][5].

De zaterdag als excursiedag was niet het enige dat de CJN van de NJN onderscheidde. De CJN had, aldus de statuten, de Bijbel als Gods woord tot grondslag. Dat bracht met zich mee dat de zondag in verenigingsverband als rustdag werd geëerbiedigd. En de leden dienden er een natuurbeschouwing op na te houden in overeenstemming met de bijbel. De bond stelde zich het aankweken van liefde tot de natuur en het bijbrengen van eerbied voor de schepping Gods bij jongeren ten doel.”[6]. De tijden veranderden. Op het kerstcongres van 1966 vond 99% van de CJN'ers dat de grondslag wel uit de statuten kon. In 1988 verdween de C uit de naam van de bond voorgoed toen deze werd veranderd in Jeugdbond voor Natuur- en Milieustudie (JNM).

Vanaf het kerstcongres 1955 had de natuurbescherming een institutionele plek in de jeugdbond toen er een 'secretaris buitenland en natuurbescherming' in het hoofdbestuur (HB) werd opgenomen. De plannen voor inpoldering van de Waddenzee in 1965 brachten het natuurbeschermingswerk in een stroomversnelling. De CJN participeerde (samen met de NJN en de Landelijke Vereniging tot Behoud van de Waddenzee (“Waddenvereniging”). In 1966 werd tijdens het kerstcongres te Moerkapelle de Werkgroep voor Recreatie, Natuurbescherming en Ruimtelijke Ordening (RNR) opgericht. In 1969 ging deze werkgroep op in de Natuurbeschermingscommissie (NBK) van CJN, KJN en NJN. De NBK organiseerde o.a. een actie tegen de lozing van afvalwater van de strokartonindustrie in Oost-Groningen (de “smeerpijp”). In het Europese Natuurbeschermingsjaar 1970 richtten de Nederlandse en Vlaamse jeugdbonden samen de 'Stichting Natuur na '70' op[7].

Net als de NJN kende de CJN een eigen bondscultuur. Er werd in de jaren vijftig en zestig van de 20e eeuw veel “gehupst” (gevolksdanst), en er werd “gewiekeld” (gezongen uit de liederenbundel “De Wiekel”). Er was een geheel eigen vocabulaire[8]. Vooral in de kampen (zomerkampen, maar ook kampen met pasen, pinksteren etc.) en tijdens het kerstcongres (het jaarlijkse landelijke congres) kwam deze eigen cultuur tot uiting.

• Nico de Haan
• Douwe Rijpkema (oprichter van de CMJN)
• Rein Schut (mede-oprichter van de CMJN)
• Ebel Nieboer
• Jan Wattel
• Gerard Boere
• Jelle van Dijk
• Arend Timmerman
• Luit Buurma
• Rob Bijlsma
• Kees Camphuysen
• Rienk de Jong
• Wim van Muiswinkel

• Jeugdbond website