Kameralistiek

Kameralistiek is een beweging tot maatschappijhervorming in het achttiende-eeuwse Pruisen, waarbij de staat niet alleen recht schept en handhaaft maar ook de collectieve welvaart diende te bevorderen, bijvoorbeeld door economische maatregelen (zie Mercantilisme). Men wilde de hele bevolking in dienst stellen van het algemeen welzijn, zij het ieder volgens zijn stand en nut.

Het is ook de verwerving van systematische informatie over de rol van het bestuur in de maatschappij. Geen wetenschap zoals wij dat nu kennen, maar een mengeling van geschiedschrijving, eigen waardeoordelen en vuistregels voor de bestuurspraktijk. Kameralisme kan gezien worden als een vroege vorm van statistiek, en leunt ook dicht aan bij sociale geografie.

De kameralistiek in Pruisen is een voorloper van de moderne bestuurskunde. In de achttiende eeuw groeide de behoefte aan bestuurlijke deskundigheid. Frederik Willem I van Pruisen vestigde aan de universiteiten van Frankfurt en Halle professoraten in de kameralistiek. De bekendste hoogleraar kameralistiek was Johann Heinrich Gottlob Justi (1717-1771), die kameralistiek en natuurrechtsleer met elkaar verbond. De Duitse tegenhanger van het Franse mercantilisme van onder andere Jean-Baptiste Colbert.

Ook bij de Universiteit Utrecht werd in het kader van staatshuishoudkunde kameralistiek gegeven.

De aanduiding "kameraalstijl" wordt gehanteerd bij het boekhouden en verwijst naar de kameralistiek.

De naam komt van het latijn ‘camerarius’ en houdt in de richtlijnen voor ambtenaren.

Het was de wetenschap voor de ambtenaren van de vorstelijke kamer, daar komt de naam vandaan. De beheerder van de vorstelijke geldmiddelen werd ‘camerarius’ genoemd.