Belgisch legioen (1848)

In maart 1848 werd er in Parijs door een aantal daar residende Belgische arbeiders een groep gevormd onder de naam "Association des démocrates belges" ("Vereniging van Belgische Democraten") De groep was gevestigd in een pand aan de rue Menilmontant nr 94 in het twintigste arrondissement, en werd aangevoerd door een wijnhandelaar genaamd Blervacq, en een voormalig officier genaamd Fosses. De groep streefde een nieuw België na, dat uiting zou moeten geven aan de idealen van de Februarirevolutie. Om een en ander wat vaart te geven werd er besloten tot de oprichting van een Légion belge, het Belgisch legioen. Het Belgisch legioen werd officieus ondersteund door een aantal Franse politieke hoogmogendheden, waaronder de toenmalige minister van binnenlandse zaken Ledru-Rollin en de Parijse politieprefect Caussidière, die ook graag op z'n minst een verspreiding van de republikeinse revolutie bij de noorderburen zagen, maar die ook een annexatie wel zagen zitten. Het expliciete doel van de beweging was de omverwerping van de Belgische monarchie, en de vestiging van een Belgische republiek.

Aangevoerd door Blervacq, Fosses en ene Charles Graux verliet op 25 maart 1848 een groep van 1100 a 1200 man Parijs, geëscorteerd door studenten van de Polytechnique. De reis trok via Douai naar Seclin alwaar ze op 27 maart aankwamen. De groep kreeg logistieke steun van de commissaris van het Noorderdepartement, Charles Delescluze en van de Franse generaal Négrier. De Franse minister van oorlog Cavaignac kreeg echter lucht van de expeditie, en daar hij recentelijk al problemen gehad had met een groep Belgische arbeiders die vervolgens per trein bij Quiévrain het land uitgezet waren, verbood hij Négrier assistentie te verlenen aan een mogelijke schending van de Belgische grens. Négrier gaf gehoor aan dit verbod, en gaf de studenten van de Polytechnique het bevel huiswaarts te keren, en liet de stadspoorten van Rijsel sluiten. Niettemin vertrok de avond van de 28ste maart het Belgische legioen, dat inmiddels door Delescluze van wapens en munitie was voorzien naar het noorden, en trok tussen Neuville-en-Ferrain en Moeskroen de Belgische grens over.

Het Belgische leger was niet al te zeer verrast,[1] en een legermacht onder leiding van generaal Joseph Fleury-Duray ontmoette het legioen ter hoogte van het gehucht Risquons-Tout (indertijd behorende tot de gemeente Rekkem, in 1962 toegevoegd aan de gemeente Moeskroen). In de daaropvolgende veldslag werden de rebellen ingemaakt; zeven mannen lieten het leven, en 26 werden gewond. Onder de zestig gevangengenomen rebellen werden er een aantal opgesloten in het Fort van Hoei; zeventien van de gevangen rebellen werden ter dood veroordeeld door het Antwerpse assisenhof. De meesten werden daadwerkelijk geëxecuteerd,[2] anderen zoals Victor Tedesco kregen na enige jaren gratie. Friedrich Engels schreef in de Neue Rheinische Zeitung een artikel waarin hij de doodvonissen scherp veroordeelde.[3]