Bataviawerf
De Bataviawerf in Lelystad is opgericht in 1985. Willem Vos, een bouwer van traditionele houten schepen, kreeg toen een terrein toegewezen aan de kust van het Markermeer voor zijn idee om een reconstructie van het schip Batavia te bouwen.
De Bataviawerf heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een centrum voor historische scheepsbouw. Er wordt zo veel mogelijk gebruikgemaakt van authentieke en ambachtelijke bouwmethoden, terwijl tevens onderzoek wordt gedaan naar scheepsbouwtechnieken uit met name de 17de eeuw.
De bouw van op authentieke wijze gebouwde historische schepen trok vanaf het begin veel aandacht van bezoekers. De werf werd daardoor ook een toeristische attractie. Daarnaast werd de bouw van historische schepen opgezet als een leer- en werkervaringsproject voor jongeren.
De Bataviawerf is een particuliere stichting zonder winstoogmerk. De organisatie kan worden gekenschetst als een combinatie van toeristisch bedrijf, centrum voor ambachtelijke scheepsbouw, kenniscentrum en vrijwilligersorganisatie.
In 2003 nam de oprichter van de werf, Willem Vos, officieel afscheid als scheepsbouwmeester. Zijn werk wordt voortgezet door een nieuw team. Ter ondersteuning van het historisch-ambachtelijk onderzoek is de Stichting Willem Vos Fonds opgericht.
Tussen 1985 en 1995 werd vooral gewerkt aan de bouw van de Batavia, een reconstructie van het VOC-schip Batavia uit 1628. In 1995 werd de kiel gelegd van De Zeven Provinciën, een reconstructie van een linieschip uit 1665 en vermaard als het vlaggenschip van Michiel de Ruyter.
Op maandagavond 13 oktober 2008 brak er brand uit. Daarbij gingen enkele gebouwen, waaronder de zeilmakerij, geheel in vlammen op. Andere gebouwen werden beschadigd. De replica's van de Batavia en de Zeven Provinciën (in aanbouw) bleven gespaard. De zeilen van de Batavia zijn wel bij de brand verloren gegaan.
Batavialand
Vanaf 1 juli 2017 is de Bataviawerf onderdeel geworden van Batavialand, na een fusie van de werf, het Nieuw Land Erfgoedcentrum en het Maritiem Depot van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Elke provincie heeft in principe een provinciale erfgoedinstelling, soms geïntegreerd met een provinciaal steunpunt cultureel erfgoed.
Trivia
- In 2006 was de Bataviawerf locatie voor de speelfilm Sinterklaas en het Uur van de Waarheid van regisseur Martijn van Nellestijn.
- In 2007 was de werf de locatie voor de speelfilm De scheepsjongens van Bontekoe, waarin de Batavia te zien was als de Nieuw-Hoorn. De opnamen vonden niet alleen plaats op de werf maar ook op het Markermeer. De regie van de film was in handen van Steven de Jong.
- De replica van de Batavia werd in 2014 gebruikt voor de opnamen van de succesvolle bioscoopfilm Michiel de Ruyter, die later dat jaar werd uitgebracht.