Bankrasmeer

	Bankrasmeer
	Basisgegevens
Oppervlakte	0,2 km²
Portaal	Geografie

Het Bankrasmeer was een meertje ten oosten van het Noord-Hollandse dorp Amstelveen in de Middelpolder. De ontstaansgeschiedenis is onduidelijk, maar minstens wordt het halverwege de 16e eeuw genoemd. Het meertje is na de gehele vervening van de Middelpolder in 1891 ingepolderd en maakte daarna deel uit van het land in deze polder.

Het Bankrasmeer ligt middenonder op deze kaart van Amstelland uit circa 1750.

Het meertje, hier aangegeven als Pancrasser Meer, ligt vrijwel midden op deze kaart uit de jaren 1865-1870. Het ligt ten westen van de Amstel (de dikke, zwarte lijn) en ten noordwesten van Ouderkerk. Tussen de rivier en het meer staat een molen aangegeven.[1]

Ligging

Het meertje was ongeveer twintig hectare groot en lag iets ten westen van de Amstel. Er is verondersteld[2] dat het te ver van de rivier lag om ontstaan te zijn als gevolg van een dijkdoorbraak, maar er is misverstand geweest over de ligging van het Bankrasmeer. In 1399 wordt al een "Banckenmeer" genoemd, maar het is niet duidelijk of dit hetzelfde meer is.[3] Blijkens een kaart uit 1559[4] en onderstaande 19e-eeuwse kaart lag het ten noorden van de Oranjebaan (N522) en ten oosten van het huidige Sportpark Escapade, met de velden van HIC en RKAVIC. Aan de andere zijden ligt de Bankrasweg in een scherpe bocht om het voormalige meertje.

Benaming

Het ligt voor de hand om te veronderstellen dat de naam verwijst naar Nicolaas Pancras, die in 1662 enkele honderden meters oostelijker het buiten Wester-Amstel liet aanleggen, maar dit wordt tegengesproken.[5] Er zijn uiteenlopende spellingen gebruikt voor de naam van het meertje: Bankraes-, Pankraas- Banckraes-, Bancras, Pancras, Pancrasser- los of vast geschreven met meer. De aanduidingen "Papenmeertje" en Banckenmeer berusten vermoedelijk op vergissingen en verwijzen naar waterpartijen vlakbij.

Geschiedenis, beheer en waterhuishouding

Het is niet uitgesloten dat een dijkdoorbraak of de inundatie van juni 1672 in de Hollandse Oorlog[5] heeft bijgedragen aan (de groei van) het Bankrasmeer, maar minstens deels is het ontstaan door turfwinning en mogelijk door oeverafslag.

Het Bankrasmeer stond in het oosten in open verbinding met de Amstel, ten noorden van het punt waar de Bullewijk aan de overkant in de Amstel stroomt. Vanaf 1843 werd de Middelpolder verveend. Hierbij verdween ook het Bankrasmeer, dat na vergraving in de nieuwe droogmakerij werd opgenomen, die in 1891 gereed kwam.

Anno 2019 maakt het gebied waar het meertje vroeger lag deel uit van het natuur- en recreatiegebied TOP Middelpolder, tussen de Amstelveense wijk Bankras/Kostverloren en de Amstel. Het wordt beheerd door Groengebied Amstelland.

Bronnen

Mogelijk is dit de molen „aan het eind van het huidige Bankraspad”, zoals Amstelveenweb.com — Overzicht Middelpolder - 1891 schrijft: „In de Middelpolder werden rond 1640 twee molens gebouwd. Een bij de buitenplaats Tulpenburg, bij de banpaal aan de Amsteldijk. De tweede molen werd aan het eind van het huidige Bankraspad gebouwd.” Geraadpleegd 9 augustus 2017.
Bankras.net — Maps Geraadpleegd 9 augustus 2017.
Op Bankras Maps is een kaartje te zien, waarop dit Banckenmeer zuidelijker ligt dan op onderstaande kaart uit de 19e eeuw. Geraadpleegd 9 augustus 2017.
Beeldbank Amsterdam — Kaart 7 van het tweede kaartboek van de gasthuizen (SAA: 342/91) met een weer bestaande uit elf percelen lopend vanaf de zuidzijde van het Bankrasmeer, via de Amstelveense weg, iets ten noorden van de ingetekende kerk van Amstelveen, via de Landscheiding tot de Noorddijk (Noordweg), Geraadpleegd 28 juni 2019.
Wester-Amstel als overlever’ en ‘oervorm’ der Hollandse koopmansbuitens. Een zoektocht naar de ontstaansgeschiedenis van de oudste Amsterdamse hofstede door Søren L. Movig. Geraadpleegd 29 augustus 2017

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Mogelijk is dit de molen „aan het eind van het huidige Bankraspad”, zoals Amstelveenweb.com — Overzicht Middelpolder - 1891 schrijft: „In de Middelpolder werden rond 1640 twee molens gebouwd. Een bij de buitenplaats Tulpenburg, bij de banpaal aan de Amsteldijk. De tweede molen werd aan het eind van het huidige Bankraspad gebouwd.” Geraadpleegd 9 augustus 2017.

[Bankras_Maps-2] Bankras.net — Maps Geraadpleegd 9 augustus 2017.

[3] Op Bankras Maps is een kaartje te zien, waarop dit Banckenmeer zuidelijker ligt dan op onderstaande kaart uit de 19e eeuw. Geraadpleegd 9 augustus 2017.

[4] Beeldbank Amsterdam — Kaart 7 van het tweede kaartboek van de gasthuizen (SAA: 342/91) met een weer bestaande uit elf percelen lopend vanaf de zuidzijde van het Bankrasmeer, via de Amstelveense weg, iets ten noorden van de ingetekende kerk van Amstelveen, via de Landscheiding tot de Noorddijk (Noordweg), Geraadpleegd 28 juni 2019.

[Movig-5] Wester-Amstel als overlever’ en ‘oervorm’ der Hollandse koopmansbuitens. Een zoektocht naar de ontstaansgeschiedenis van de oudste Amsterdamse hofstede door Søren L. Movig. Geraadpleegd 29 augustus 2017