Banjo-Kazooie

Het verhaal begint op een dag op Spiral Mountain, het gebied wordt bewoond door Banjo, Kazooie en aantal andere figuren, inclusief grote springende wortels en andere groenten. Op die ochtend, terwijl de zon schijnt en de fauna schittert, ligt Banjo te snurken in zijn bed terwijl Tooty op Banjo wacht om met haar "op avontuur te gaan".

Ondertussen zit Gruntilda in haar ketel haar eigen schoonheid te adoreren: ook al is ze het lelijkste wezen van iedereen, ze blijft overtuigd dat ze de mooiste van het land is. Als ze vraagt aan haar magische ketel, Dingpot, wie werkelijk de mooiste is van iedereen, zelfverzekerd dat ze haar eigen naam zal horen, antwoordt Dingpot dat het in feite niet zij is, maar Tooty. Gruntilda is woedend door dit en vertrekt naar Banjo's huis om haar te ontvoeren en haar schoonheid te stelen.

Ondertussen, terug in Banjo's huis, is Tooty nog steeds aan het praten met Bottles de mol waarna Gruntilda haar ontvoert. Banjo slaapt door het hele gebeuren heen (ook al zit Kazooie continu te schreeuwen naar Banjo om op te gaan staan) en loopt pas uit het huis als Tooty net ontvoerd is door Gruntilda. Na het horen van wat er gebeurd is door Bottles, gaan Banjo en zijn vriend Kazooie hun reis beginnen naar Spiral Mountain en in Grunty's verblijfplaats om Tooty te redden.

"Banjo Kazooie" nam enkele belangrijke gameplay punten van Nintendo's doorslaggevende spel "Super Mario 64". Bijvoorbeeld, de speler moet onwillekeurig de niet-lineaire 3D-werelden onderzoeken en tekens verzamelen in de vorm van "puzzelstukjes" (vergelijkbaar met sterren in Super Mario 64) om nieuwe werelden open te maken. Terwijl er sommigen zeggen dat "Banjo-Kazooie" een evolutie is van "Super Mario 64", hebben anderen Rare bekritiseerd voor het niet bedenken van totaal andere gameplay. Hoe dan ook, het spel introduceerde een aantal nieuwe mogelijkheden, zoals de mogelijkheid voor Banjo en Kazooie met de hulp van Mumbo Jumbo's magische krachten om te transformeren in andere schepsel zoals een termiet, krokodil, walrus, pompoen en een bij, de mogelijkheid om nieuwe bewegingen te leren (wordt geleerd door Bottles) en muziek dat dynamisch veranderd wordt van stijl om de omgeving en de gevaren voor de hoofdrolspelers te laten merken.

Net als in "Super Mario 64" moet de speler verder in het spel komen door tekens te vinden. Er zijn drie soorten tekens die de speler kunnen helpen bij zijn of haar vorderingen door het spel, genaamd Jigsaw Pieces, Musical Notes, en Mumbo's Tokens. De eerste, "Jigsaw Pieces", openen deuren naar nieuwe werelden door er genoeg van te verzamelen om een volledige specifieke "puzzel" te krijgen. Er zijn tien "jiggies" (zoals ze soms worden genoemd) in elke wereld. De tweede, "Musical Notes", opent magische Note Doors dat Banjo en Kazooie toestaan om hun verder te bevorderen naar Gruntilda's verblijfplaats. Er zijn 100 noten in elke wereld, en in totaal 900 in het hele spel. De derde, "Mumbo's Tokens", garandeert de speler magische transformaties in Mumbo's hut wanneer een aantal er van verzameld heeft. In elke hut dat de speler bezoekt kan hij veranderen in de volgende transformaties: termiet, krokodil, walrus, pompoen of bij.

Naast deze belangrijke tekens, moeten spelers ook voorwerpen verzamelen die worden gebruikt om bepaalde bewegingen te doen. Bottles de mol moet Banjo en Kazooie eerst de beweging leren voordat het voorwerp kan worden gebruikt. De voorwerpen zijn: eieren, rode veren en gouden veren, die kunnen worden bewaard in de hoeveelheden tot 100, 50 en 10, respectievelijk. Eieren kunnen worden gevuurd als projectielen of kunnen worden gelanceerd vanuit Kazooie, die langzaam stuitert totdat het de vijand heeft geraakt, of hij breekt vanzelf, rode veren zijn om te vliegen en om uit de lucht aan te vallen, en gouden veren is de meest krachtige aanval, "Wonderwing", die Kazooies vleugels gebruikt om haar en Banjo onzichtbaar te maken en om de meeste vijanden te vermoorden, of op zijn minst om de beer en de vogel te beschermen. Verder zijn er ook tijdelijke voorwerpen te vinden die zijn gespecialiseerd zoals voor oplossen van puzzels, genaamd "Wading Boots", waarmee over bepaalde grond kan lopen en "Running Shoes", waarmee je sneller kan lopen, die vaak gebruikt worden bij een race of puzzel die je binnen een bepaalde tijd moet oplossen. Ten slotte zijn er powerups, zoals "Extra Lives", die lijken op gouden standbeelden van Banjo en die garanderen een extra leven voor elke, en een "Honeycomb Energy", die de speler gezondheid van de speler verhogen en gevonden kunnen worden in elke level. Er zijn ook holle honingraten te vinden die moeten worden verzameld om de totale gezondheid van de speler te verhogen.

Een toevoeging aan de gameplay is dat de figuren gelimiteerde net-alsof-ze-praten geluiden maken. De stemmen zijn niet echt gesproken, maar praten op het tempo net als de tekst in beeld wordt afgespeeld. De artistieke keuze was waarschijnlijk gemaakt vanwege het geheugen limiet op de Nintendo 64 cartridges; alhoewel dit sfeer en iets unieks toevoegde aan het spel.

Naast de technische aspecten, maakten Banjo-Kazooies rijke figuren het spel tot leven. Gruntilda de heks praat altijd in rijmpjes, zoals "It really does sound quite absurd, adventure of a bear and bird!" Kazooie is altijd geïrriteerd op Bottles de mol, en andere figuren. Een opmerking is dat bijna alle objecten, inclusief ingepakte cadeaus, mijnen, en groenten, ogen hebben.

• Banjo - Een lieve, soms wat verwarde beer. De held van dit videospel.
• Kazooie - Een chagrijnige vogel die geen blad voor de mond heeft. Banjo's partner tijdens de meeste acties in het spel.
• Mumbo Jumbo - Een sjamaan die het duo helpt met het transformeren in verschillende figuren.
• Bottles - Een verlegen, bijna-blinde mol die Banjo tijdens het spel informeert.
• Gruntilda Winkybunion - Een rijmende heks die een enorme rancune heeft tegen Banjo en Kazooie.
• Klungo - Gruntilda's oerdomme hulpje
• Tooty - Banjo's ietwat naïeve zusje

Op 12 december 2008 werd Banjo-Kazooie ook uitgegeven via de Xbox Live Marketplace (voor 1200 Microsoft points). Dit spel draait o.a. op een veel hogere resolutie (zelfs op 720p en 1080i) en het geluid is in Dolby Digital 5.1. Een ander belangrijk verschil is dat het spel constant blijft onthouden hoeveel muzieknoten de speler heeft gevonden, ook als deze een wereld verlaat, in tegenstelling tot de N64-versie. Ook zijn (bijna) alle connecties met Nintendo verwijderd uit het spel, zoals het Nintendo-logo op Mumbo's xylofoon wat in het introfilmpje is veranderd in het Microsoft Game Studios-logo. Het spel kon gratis gedownload worden als men Banjo-Kazooie: Nuts & Bolts van tevoren reserveerde, en als extra voordeel was de mogelijkheid het spel een maand eerder te downloaden op 12 november 2008. Aanvankelijk zaten er nogal wat bugs in het spel (bijvoorbeeld de 1080i-stand draaide niet goed), wat later wel weer werd opgelost met een update. Een andere extra was dat er een connectie was tussen dit spel en Nuts & Bolts. Zo kan de speler bijvoorbeeld extra voorwerpen vinden in Nuts & Bolts als hij de geheime Stop'n'Swop eieren vindt in Banjo-Kazooie. Ook zijn standaard alle geheime ingangen die leiden naar de Stop'n'Swop eieren geopend als je Nuts & Bolts bezit.

Het spel is geporteerd naar de Xbox 360 door het bedrijf 4J Studios en zij hebben dit ook gedaan met het spel Banjo-Tooie (werd uitgegeven op Xbox Live op 29 april 2009). De oorspronkelijke connectie (het zogenaamde Stop'n'Swop) tussen Banjo-Kazooie en Banjo-Tooie heeft 4j Studios hersteld in Xbox Live Arcade-versies van deze spellen zoals dat toentertijd (ongeveer) de bedoeling was. Dit werd in de Nintendo 64-periode niet voortgezet omdat het niet haalbaar was met de toenmalige aanpassingen aan bepaalde versies van de Nintendo 64.

Op de Interactive Achievement Awards van 1999, won Banjo-Kazooie in de categorieën "Console Action/Adventure" en "Art Direction", en was genomineerd voor "Console Adventure Game of the Year" en "Game of the Year."

• Het spel is opgenomen in het boek 1001 Video Games You Must Play Before You Die van Tony Mott.

• Officiële Rare website (gearchiveerd)