Antonín Panenka

Antonín Panenka (Praag, 2 december 1948) is een voormalig Tsjechisch voetballer. Panenka speelde in zijn carrière onder andere voor het Oostenrijkse SK Rapid Wien. Zijn grootste bekendheid behaalde Panenka echter met het Tsjecho-Slowaaks voetbalelftal.

Antonín Panenka
Antonín Panenka in 2013
Persoonlijke informatie
Volledige naam	Antonín Panenka
Geboortedatum	2 december 1948
Geboorteplaats	Praag, Tsjecho-Slowakije
Lengte	178 cm
Positie	Middenvelder
Clubinformatie
Huidige club	Gestopt in 1989
Jeugd
1958–1967 Bohemians Praag
Senioren
Seizoen Club W 0(G) 1967–1981 1981–1985 1985–1987 1987–1989 Bohemians Praag SK Rapid Wien VSE St. Pölten Slovan HAC Wien 230 (76) 127 (63)
Interlands
1973–1982  Tsjecho-Slowakije 59 (17)
Portaal    Voetbal

Op het EK van 1976 in Joegoslavië stond Panenka met Tsjecho-Slowakije in de finale tegen West-Duitsland. Tsjecho-Slowakije kwam op een 2-0-voorsprong door doelpunten van Ján Švehlík in de 8e en Karel Dobias in de 25e minuut van de wedstrijd. Nog voor rust kwamen de Duitsers terug tot 2-1 door een doelpunt van Dieter Müller (28e minuut). In de tweede helft leek het er steeds meer op te lijken dat Tsjecho-Slowakije de nieuwe Europees Kampioen werd. Maar de Duitsers kwamen terug, in de laatste minuut maakte Bernd Hölzenbein de gelijkmaker, waarna strafschoppen de beslissing moesten brengen.

Op een stand van 4-3 in het voordeel van Tsjecho-Slowakije legde Panenka aan om de wedstrijd te kunnen beslissen. De Duitse keeper Sepp Maier koos voor de (voor hem) linkerhoek, maar Antonín Panenka stiftte de bal door het midden van de goal over Maier, die al de hoek in was. Tsjecho-Slowakije won de Europese titel en Panenka staat tot op de dag van vandaag bekend als de maker van een van de beroemdste strafschoppen aller tijden. Een dergelijke strafschop wordt sindsdien een panenka-strafschop, of kort een panenka, genoemd.

Panenka haalde tijdens de wedstrijd Tsjecho-Slowakije - Nederland Johan Cruijff onderuit waarna Tsjecho-Slowakije de 2-1 scoorde. De scheidsrechter zag de overtreding niet maar heeft later toegegeven dat er een vrije trap had moeten zijn.

Over de penalty zei Panenka later: "Ik wist dat als ik zou missen, onze communistische regering zou denken dat het een politiek gebaar was. Dan zou ik misschien eindigen in de uraniummijnen.".

Hij eindigde zijn carrière bij het Oostenrijkse Slovan HAC Wien, dat altijd een ploeg was van de Tsjechische minderheid in het land. De club werd kampioen in derde klasse maar mocht niet promoveren omdat er op kunstgras gespeeld werd, wat niet toegelaten was voor een tweedeklasser.

Panenka is tegenwoordig actief als voorzitter van de Tsjechische topclub FC Bohemians 1905 Praag.