Ålesund

Ålesund is een gemeente in de Noorse provincie Møre og Romsdal. De gemeente telde 47.199 inwoners in januari 2017. De stad ontving haar wapen op 1 april 1898. Het zeilschip in het wapen, typisch voor de vaartuigen uit de 18e en 19e eeuw, duidt op het belang van de visserij voor de stad. Het werd ontleend aan een tekening uit 1762.

Ålesund
Gemeente in Noorwegen

Locatie provincie in Noorwegen
Locatie gemeente in provincie
Situering
ProvincieMøre og Romsdal
Coördinaten62° 28′ NB, 6° 10′ OL
Algemeen
Oppervlakte98,18 km²
- land92,92 km²
- water5,26 km²
Inwoners (2020)66.258
Overig
Gemeentenummer1504
MålformNynorsk[1]
Websitewww.alesund.kommune.no
Portaal    Noord-Europa

De plaatsen Årset en Myklebost maken deel uit van de gemeente.

Ligging

Ålesund ligt op 230 km ten noordoosten van Bergen. De stad is gebouwd op drie eilanden -Hessa, Aspøy en Nørvøy- die de belangrijke vissershaven omringen.

Geschiedenis

In 1968 werden Ålesund en Borgund samengevoegd. In Borgund vinden we het oude en bekende Borgund Kaupang, het handelscentrum in het oosten van Ålesund. Borgund was in de middeleeuwen een belangrijk handelscentrum en nauw gelieerd met de Giske familie. Het centrum diende als verzamelcentrum voor goederen uit de omliggende districten die naar Bergen werden gezonden waar ze aan de kooplieden van de Hanze werden verkocht om over heel Europa geëxporteerd te worden. Andere goederen zoals keramiek uit Duitsland of textiel uit Engeland werden uit Bergen aangevoerd. Hier moet er reeds in de 11e eeuw een kleine nederzetting hebben bestaan. Opgravingen duiden op de aanwezigheid van een veertigtal woningen en stallingen en scheepswerven. Tijdens de 13e eeuw had Borgund drie kerken maar het belang van de nederzetting verminderde tijdens de volgende twee eeuwen om omstreeks 1450 haar statuut als handelsplaats te verliezen.

Het ontstaan van Ålesund als stedelijk gebied situeert zich op het einde van de 17e eeuw als verschillende kleine kooplieden uit Bergen zich komen vestigen aan beide zijden van de 'Ålesundet', de zeestraat die haar naam aan de stad heeft gegeven. Ze ruilen vis voor graan.

De plaats was strategisch goed gekozen: dicht bij de visgronden, op een kruispunt tussen de fjorden en de eilanden. Bovendien was de haven goed beschut tegen de wind. In 1793 verwierf de stad een aantal handelsprivileges wat haar positie nog verstevigde. Toch telde Ålesund destijds niet meer dan 200 inwoners. Hierin zal er tijdens de volgende decennia maar langzaam verandering komen wanneer ambachtslui, vissers en zeelieden zich hier komen vestigen.

In 1848 verkrijgt de stad haar stadsrechten. De invloed hiervan op de ontwikkeling van Ålesund is beduidend geweest. In 50 jaar tijd groeit de bevolking aan van 1200 tot 11.000 zielen. De aanwezigheid na 1860 van enorme scholen kabeljauw verklaart mede deze bevolkingsexplosie. De stad ontwikkelde zich tot een van de grootste vissershavens van Noorwegen en tot belangrijkste exporthaven van stokvis.

In de nacht van 22 op 23 januari 1904 verwoestte een brand nagenoeg de volledige stad. De meeste huizen waren, zoals trouwens meestal in Noorwegen, opgetrokken uit hout. Een omgevallen petroleumlamp zou de brand veroorzaakt hebben. Ze werd nog door een zuidwesterstorm aangewakkerd en woedde 16 uur, verwoestte 850 huizen en maakte 10.000 inwoners dakloos. Verwonderlijk viel hierbij slechts één dode te betreuren, een vrouw die haar huis was ingelopen om haar inboedel te redden.

De haven
Jugendstil

Van overal kwam hulp om de stad te herbouwen. Bekend is dat de Duitse keizer Wilhelm II die een grote bewonderaar van Noorwegen was, enkele schepen met levensmiddelen, medicamenten en bouwmaterialen stuurde. Ook zorgde hij ervoor dat vele bouwvakkers en architecten naar de stad kwamen. Deze laatsten waren jonge Noren die in het buitenland hadden gestudeerd en sterk beïnvloed waren door de stijl die toen furore maakte: de Jugendstil. Deze wederopbouw maakte de stad beroemd: de oude binnenstad is tot op heden vrij intact gebleven.

Zicht op de stad, gelegen op drie eilanden.

Op het grondgebied van het moderne Ålesund bevindt zich een nog veel oudere stedelijke nederzetting, te weten de marktplaats Borgund gelegen op 5 km ten oosten van het stadscentrum. Ze moet in de Middeleeuwen een drukke handelsplaats zijn geweest zoals uit archeologische vondsten blijkt. Na 1400 verloor ze geleidelijk aan belang om ten slotte volledig te verdwijnen. De politieke toestand, de naweeën van de Zwarte Dood en de Hanze, waardoor alle handel zich op Bergen en Trondheim toespitste, worden hiervoor als oorzaak gegeven.

Verkeer
  • Op 20 km van het stadscentrum ligt de luchthaven Vigra. Meermaals per dag zijn er vluchten naar Oslo, Bergen, Trondheim en vanaf het voorjaar van 2013 naar Schiphol.[2]
  • Ålesund is aanleghaven van de Hurtigruten. Tijdens de zomermaanden wordt er een toeristisch ommetje gemaakt naar de Geirangerfjord
  • Busverbindingen zijn er o.a. naar het station van Åndalsnes. Men kan van hier via de Raumabanen door het spectaculaire Romsdal naar Dombås sporen, gelegen op de Dovre spoorlijn die Oslo met Trondheim verbindt.

Sport

Aalesunds FK is de betaaldvoetbalclub van Ålesund en speelt haar wedstrijden in het Color Linestadion. De club won in 2009 en 2011 de Noorse voetbalbeker.

Geboren in Ålesund

Referenties
  1. Knapt fleirtal for nynorsk i Ålesund. framtida.no (13. december 2019)
  2. Zevende bestemming KLM in Noorwegen: Ålesund, Luchtvaartnieuws.nl
Zie de categorie Ålesund van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.