Akrai

Akrai speelde, als vooruitgeschoven wachtpost van de bewoners van Syracuse, een belangrijke rol in menig conflict op Sicilië. Diodorus Siculus noemt Akrai in zijn Bibliotheca Historica als een van de steden, die na de oorlog tussen Hiero II van Syracuse en de Romeinen tot het grondgebied van Syracuse mocht blijven behoren (263 v.Chr.), en in dezelfde eeuw bouwde de stad zowel een groot theater als een bouleuterion (raadszaal). Aan het einde van de 2e eeuw v.Chr. namen de Romeinen de heerschappij van Siciië over, en werd Akrai tot een tribuutplichtige stad (stipendiariae civitas), aldus de Romeinse historiograaf Plinius de Oudere. Ook tijdens de Romeinse overheersing van Sicilië bleef Akrai/Acrae een belangrijke rol spelen. Claudius Ptolemaeus (2e eeuw na Chr.) nam Acrae ook op in zijn kaart van Sicilië, en ook wordt de stad genoemd op de zogenaamde Peutinger Kaart. De Via Selinuntina (de Romeinse weg van Marsala en Selinunte naar Syracuse) liep via Akrai. Vroeg-christelijke dodensteden nabij de stad laten zien dat Akrai tot laat in de oudheid een belangrijke rol speelde in dit deel van Sicilië.

bouleuterion van Akrai

Opgravingen brachten verschillende gebouwen van het oude Akrai aan het licht. Al in het midden van de 16e eeuw werd Palazzolo Acreide geïdentificeerd met het oude Akrai, door een Siciliaanse monnik, Tommaso Fazello geheten. De eerste systematische opgravingen vonden plaats in de eerste helft van de 19e eeuw onder leiding van baron Gabriele Judica. Bij die opgravingen kwam o.a. het antieke theater aan het licht, in 1824. Julius Schubring uit Lübeck maakte in 1867 een eerste topografische kaart van het oude Akrai. De beroemde Italiaanse archeoloog, tevens directeur van het Archeologisch Museum van Syracuse, Paolo Orsi, heeft veel voor de kennis over Akrai betekend: hij liet o.a. de steengroeves van Akrai en de nekropool onderzoeken. Na de Tweede Wereldoorlog namen andere Italiaanse archeologen het onderzoek over, met name naar het gebied binnen de stad Palazzolo Acreide. Sinds 2009 vormt Akrai het onderzoeksgebied voor archeologen van de Universiteit van Warschau.

de Santoni: beelden van Cybele

Tot de belangrijkste overblijfselen van het antieke Akrai behoren het Grieks-Romeinse theater en het zogenaamde Bouleuterion. Op het vlakke gedeelte boven de steengroeven bevindt zich ook nog een tempel, gewijd aan Aphrodite (het Aphrodision). Niet ver van Akrai zijn ook de zogeheten Santoni te vinden: in de rotsen uitgehouwen beelden van goden en godinnen, die samen een rituele plek vormden voor de cultus van de Magna Mater, Cybele.