Syracuse (Italië)

Na verloop van tijd werd het de belangrijkste Griekse stad op het eiland, en stichtte het zelf ook Griekse kolonies op Sicilië. De tiran Gelon veroverde de macht in de stad in het jaar 485 v.Chr. Syracuse vormde een rijk dat een groot deel van het eiland omvatte. Op het hoogtepunt van zijn macht was het een rivaal van zowel Athene als van Carthago en kon het wat inwonertal betreft met deze vergeleken worden. Athene probeerde in 415 v.Chr. tijdens de Siciliaanse Expeditie met een groot expeditieleger vergeefs de stad te veroveren. Het Atheense leger verloor vele soldaten in verscheidene veldslagen rond het goed beveiligde Syracuse - er waren enorme stadsmuren aangelegd - en duizenden overlevende Atheners werden gevangengenomen en als slaven tewerkgesteld in de steengroeven van Syracuse.

Zie ook: Siciliaanse Oorlogen

Door de grote handelsvloot stroomden er aanzienlijke rijkdommen vanuit het gehele mediterrane gebied naar de stad. Zelf was Syracuse een belangrijke graanexporteur; vooral naar Magna Graecia en noordelijker Italië waaronder het nog kleine Rome. Hierdoor kon de rijke elite haar stad verfraaien met allerlei openbare gebouwen en tempels. In de periode 300-200 v.Chr was Syracuse een van de mooiste steden van de Middellandse Zee. Aan het groot belang van de stad kwam een einde toen Syracuse, tijdens de Eerste Punische Oorlog bondgenoot van Rome, na de dood van koning Hiëro II de zijde van Carthago koos tijdens de Tweede Punische Oorlog.

In 212 v.Chr. veroverden de Romeinen de stad en werd zij verwoest, waarna het enige tijd een weinig betekenende stad werd. Tijdens de strijd om de stad stierf onder anderen ook Archimedes, die volgens de legendes probeerde de stad te verdedigen met behulp van zijn kennis van de optica. Via enorme spiegels zou hij het sterke zonlicht hebben laten convergeren op de Romeinse schepen die hierbij vlam vatten. Ook zijn zelf uitgevonden katapult werd gebruikt tijdens de verdediging van de stad. Na deze verovering roofden de Romeinen systematisch alle kunstwerken en verscheepten deze naar Rome. Deze gebeurtenis wordt gezien als de eerste georganiseerde grootschalige vorm van roofkunst.
In de christelijke periode van het Romeinse Rijk werd er een aartsbisschoppelijke zetel gevestigd en hierdoor steeg het aanzien van de stad weer enigszins.

De islamitische Aghlabiden hebben tijdens hun verovering van Sicilië op de Byzantijnen twee keer Syracuse belegerd. Het eerste beleg duurde bijna een jaar, maar de Arabieren wisten de stad niet in te nemen. Het tweede beleg leidde wel tot de val van de stad, die gedeeltelijk werd verwoest. Haar betekenis verminderde nog meer toen de Arabieren Palermo tot hoofdstad van het Emiraat Sicilië uitriepen. Vanaf toen was Syracuse blijvend gereduceerd tot een provinciale stad. De Normandiërs veroverden haar in 1085.

Op 29 april 1676 stierf Michiel Adriaenszoon de Ruyter in de Baai van Syracuse aan wondkoorts opgelopen nadat hij door een Franse kanonskogel was getroffen tijdens de Slag bij Agosta. Bij het balsemen van zijn lichaam zijn de organen verwijderd en achtergelaten bij een klein monument nabij de stad. Op dit moment is de precieze locatie niet meer bekend en slechts terug te vinden op een ruwe kaart beschikbaar bij het Nationaal Archief.

De stad werd getroffen door twee aardbevingen in 1542 en 1693 die veel schade aanrichtten. In de zeventiende eeuw veranderde het aanzien van Syracuse en de gehele Val di Noto voorgoed. De steden werd herbouwd na de aardbevingen van 1693 in de stijl van de typische Siciliaanse barok. De verspreiding van cholera in 1837 leidde tot een opstand tegen het Huis Bourbon. De straf voor deze ongehoorzaamheid was de verhuizing van de zetel van het provinciale bestuur naar Noto. De onrust was echter niet geheel verdwenen en in 1848 namen de inwoners van Syracuse deel aan de mislukte Siciliaanse Revolutie.

Kaart van Syracuse, 1905. De stadsuitbreidingen rond de Corso Umberto I zijn op deze kaart duidelijk te zien.

Na de Italiaanse eenwording in 1865 kreeg Syracuse wederom de status van provinciehoofdstad. In 1870 werden de stadsmuren gesloopt en er werd een brug gebouwd die Ortygia met het vasteland verbindt. In het daaropvolgende jaar werd een spoorverbinding aangelegd en werd station Siracusa geopend. De haven van Syracuse maakte rond de eeuwwisseling een periode van groei mee vanwege haar strategische ligging ten opzichte van de Italiaanse koloniën. De stad werd in deze tijd ook uitgebreid rond de Corso Umberto I.

Geallieerde en Duitse bombardementen richtten zware schade aan in 1943. In de nacht van 9 op 10 juli begon de geallieerde Landing op Sicilië. Montgomery's achtste leger nam, zonder noemenswaardige tegenstand, Syracuse in op de eerste dag van de invasie. De haven werd vervolgens gebruikt als basis voor de Royal Navy. Ten westen van de stad bevindt zich een begraafplaats van het Gemenebest waar ongeveer 1000 soldaten zijn begraven.

Na het einde van de Tweede Wereldoorlog ontstonden de chaotische noordelijke wijken die in een snel tempo werden gebouwd, ten gevolge van de snelle industrialisatie die veel arbeiders aantrok vanaf het platteland.

Syracuse heeft vandaag ruim 123.000 inwoners en tal van toeristische attracties. Sinds de jaren negentig wordt het historische centrum van de stad gerestaureerd en sinds 2005 hebben Syracuse en de rotsnecropolis van Pantalica de status van werelderfgoed.

• Archimedes, wis- en natuurkundige
• Theocritus, dichter
• Dionysius II van Syracuse, tiran van Syracuse
• Hiëro II van Syracuse, tiran van Syracuse
• Lucia van Syracuse, christelijke martelares

• Lucia Migliaccio (1770-1826), Koninklijk Gemalin der Beide Siciliën
• Concetto Lo Bello (1924-1991), bestuurder, politicus, voetbalscheidsrechter
• Stefania Prestigiacomo (1966), politica
• Giovanni Pisano (1968), voetballer
• Giuseppe Di Grande (1973), wielrenner
• Giuseppe Palumbo (1975), wielrenner
• Giuseppe Gibilisco (1979), polsstokhoogspringer
• Salvatore Tavano (1980), autocoureur