Gebruik
We gebruiken de datief voor het meewerkend voorwerp (dit begint meestal met het voorzetsel "aan" of "voor"):
- i nér anta i parma i eldan "de man geeft het boek aan de elf"
De woordorde is vrij omdat we het meewerkend voorwerp altijd aan de uitgang herkennen:
- i nér anta i eldan i parma "de man geeft de elf het boek"
- i eldan i nér anta i parma "aan de elf geeft de man het boek"
- i nér i eldan anta i parma
Enkele werkwoorden hebben wel een meewerkend voorwerp maar geen lijdend voorwerp:
- i vendi liltar i aranen "de meisjes dansen voor de koning"
Het werkwoord apsen- "vergeven, pardonneren" heeft een lijdend voorwerp in de datief:
- i aran apsenë i neren "de koning pardonneert de man"
(dus eigenlijk: schenkt genade aan de man).
Het substantief na het voorzetsel rá "namens" staat in de datief:
- i orco tullë rá Sauronden "de ork kwam namens Sauron"
Onpersoonlijke werkwoorden
De datief wordt ook gebruikt voor de ontvanger van een aantal onpersoonlijke werkwoorden:
- i seldon óla aiwion "de jongen droomt over vogels"
(zie ook: Quenya/Speciale werkwoorden)
Vorming
We bekijken elk getal afzonderlijk:
Enkelvoud
De basisuitgang is -n na klinkers en -en na medeklinkers.
Bij de meeste woorden gebruik je simpelweg deze uitgang:
- aran "koning" → aranen
- tári "koningin" → tárin
- vendë "meisje" → venden
Woorden met een stamvorm gebruiken deze stamvorm:
- nís "vrouw" → nissen (stamvorm niss-)
- curo "uitvinding" → curun (stamvorm curu-)
- lómë "nacht" → lómin (stamvorm lómi-)
Meervoud
De uitgang is -in:
- macil "zwaard" → macilin
- elda "elf" → eldain
(merk op: deze uitgang vormt een tweeklank in substantieven die eindigen op -a, -o or -u).
Uitzonderingen:
- woorden op -ë laten -ë vallen en krijgen -ín als uitgang:
- lassë "blad" → lassín
- woorden op -ië laten -ië vallen en krijgen -ín als uitgang:
- mornië "duisternis" → mornín
- woorden op -i (of met een stamvorm op -i) krijgen ook -ín:
- tári "koningin" → tárín
- lómë "nacht" → lómín
Duaal
Het duaal is regelmatig:
- u-dualen krijgen -n:
- aldu "een paar bomen" → aldun (nom.enk.: alda)
- bij t-dualen wordt de eind-t vervangen door -nt:
- ciryat "een paar schepen" → ciryant (nom.enk.: cirya)
- aranet "een paar koningen" → aranent (nom.enk.: aran)
(merk op: deze woorden zijn de enige Quenya-woorden die op meer dan één medeklinker eindigen).
Partitief meervoud
We voegen altijd -n toe aan de nominatief partitief meervoud:
- ciryali "enkele schepen" → ciryalin (nom.enk.: cirya)
>> Quenya >> Quenya/Substantieven >> Quenya/Datief