| ||
|
Met de Gorgonen (Γοργόνες of Γοργοῖ), worden in de Griekse mythologie doorgaans Medusa (de door Poseidon bezwangerde), Stheno (de sterke) en Euryale (de vérspringende) bedoeld, dochters van de zeegoden Phorcys en Ketos.[1]
Zij vormen een drietal monsterlijke chtonische wezens die worden voorgesteld als vrouwen met slagtanden, handen van brons, gouden vleugels en slangen in plaats van haren. Iedereen die hen aankeek veranderde in steen.
De gorgonenkop (γοργóνειον(gorgoneion)) is een van de vaste attributen van de godin Athena. Perseus schenkt haar Medusa's hoofd, dat zij voortaan op haar kuras of aigis draagt. Tevens komt het voor op de aigis van Zeus. Vaak zien we hierom een gorgonenkop als ornament op bijvoorbeeld Romeinse wapenrustigen terug. De gorgonenkop kwam ook voor als antefix en akroterion op Griekse en Etruskische tempels.
Medusa
De bekendste der Gorgonen is (in tegenstelling tot haar zusters sterfelijke) Medusa. Medusa had ooit een bijzondere schoonheid. Ze woonde echter, tot haar verdriet, in een land waar nooit de zon scheen. Medusa smeekte Athene haar te laten vertrekken naar zonnige streken. Er zijn verschillende versies van het verhaal over de manier waarop Medusa de woede van Athene opwekte:
- Athena liet Medusa niet verhuizen naar een warmer land, waarna Medusa Athena toevoegde dat de mensen anders haar en niet meer Athena om haar schoonheid zouden prijzen.
- In een andere versie van de mythe zou Medusa de toorn van Athene hebben gewekt door in Athena's tempel de liefde met Poseidon te bedrijven.
De woedende Athene nam in elk geval wraak door Medusa's mooie haar in een nest kronkelende slangen te veranderen. Verder zou eenieder die voortaan Medusa in het gelaat keek, ter plaatse verstenen. Sindsdien zou het haar taak zijn zo veel mogelijk mensen te doen verstenen.
Medusa wordt gedood door Perseus. Perseus hakte haar hoofd terwijl hij de helm der duisternis ophad die hem onzichtbaar maakte. Via een spiegel keek hij naar Medusa, zodat hij niet versteende. Vervolgens vluchtte hij met de gevleugelde sandalen van Hermes. Uit het bloed van Medusa werden (als gevolg van een eerdere liefde met Poseidon) het gevleugelde paard Pegasus en de reus Chrysaor geboren. Uiteindelijk werd haar hoofd door Perseus aan Athena geschonken, die het op haar schild plaatste om vijanden mee te kunnen verstenen.
Stheno
Euryale
Voetnoten
- ↑ Classica Jane Ellen Harrison (1903/1992) merkt op dat de zussen een toevoeging zijn op een oervorm van de mythe met slechts één gorgo. Hun rol in de mythe is zeer beperkt, en de Griekse mythologie kende een "algemene tendens... die van elke godin een drietal maakt". Prolegomena to the Study of Greek Religion. Salem, NH: Ayer.