विष

See also: वृष

Hindi

Etymology

Borrowed from Sanskrit विष (viṣá).

Pronunciation

IPA^(key): /ʋɪʃ/

Noun

विष • (viṣ) m (Urdu spelling وش‎)

poison, venom
मनुष्य के लिए, संखिया प्राण-घातक विष है।
manuṣya ke lie, saṅkhiyā prāṇ-ghātak viṣ hai.
For humans, arsenic is a deadly poison.

छुआछूत हमारा समाज का विष है।
chuāchūt hamārā samāj kā viṣ hai.
Untouchability is a poison of our society.

Synonyms

ज़हर (zahar), बिस (bis), गरल (garal)

References

Bahri, Hardev (1989), “विष”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons
Platts, John T. (1884), “विष”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & co.

Sanskrit

Etymology 1

From Proto-Indo-Aryan *wiṣás, from Proto-Indo-Iranian *wišás, from Proto-Indo-European *wisós (“poison”). Cognate with Latin vīrus, Ancient Greek ἰός (iós), Avestan 𐬬𐬍𐬱𐬀‎ (vīša), Tocharian B wase, Middle Persian 𐭥(𐭩)𐭱‎ (ʿ(y)š /wiš/, “poison”), Middle Irish fī.

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ʋi.ʂɐ́/
(Classical) IPA^(key): /ˈʋi.ʂɐ/

Noun

विष • (viṣá) n or m

poison, venom, bane
- c. 1700 BCE – 1200 BCE, Ṛgveda

Declension

Neuter a-stem declension of विष (viṣá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	विषम् viṣám	विषे viṣé	विषाणि / विषा¹ viṣā́ṇi / viṣā́¹
Vocative	विष víṣa	विषे víṣe	विषाणि / विषा¹ víṣāṇi / víṣā¹
Accusative	विषम् viṣám	विषे viṣé	विषाणि / विषा¹ viṣā́ṇi / viṣā́¹
Instrumental	विषेण viṣéṇa	विषाभ्याम् viṣā́bhyām	विषैः / विषेभिः¹ viṣaíḥ / viṣébhiḥ¹
Dative	विषाय viṣā́ya	विषाभ्याम् viṣā́bhyām	विषेभ्यः viṣébhyaḥ
Ablative	विषात् viṣā́t	विषाभ्याम् viṣā́bhyām	विषेभ्यः viṣébhyaḥ
Genitive	विषस्य viṣásya	विषयोः viṣáyoḥ	विषाणाम् viṣā́ṇām
Locative	विषे viṣé	विषयोः viṣáyoḥ	विषेषु viṣéṣu
Notes	¹Vedic

Masculine a-stem declension of विष (viṣá)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	विषः viṣáḥ	विषौ viṣaú	विषाः / विषासः¹ viṣā́ḥ / viṣā́saḥ¹
Vocative	विष víṣa	विषौ víṣau	विषाः / विषासः¹ víṣāḥ / víṣāsaḥ¹
Accusative	विषम् viṣám	विषौ viṣaú	विषान् viṣā́n
Instrumental	विषेण viṣéṇa	विषाभ्याम् viṣā́bhyām	विषैः / विषेभिः¹ viṣaíḥ / viṣébhiḥ¹
Dative	विषाय viṣā́ya	विषाभ्याम् viṣā́bhyām	विषेभ्यः viṣébhyaḥ
Ablative	विषात् viṣā́t	विषाभ्याम् viṣā́bhyām	विषेभ्यः viṣébhyaḥ
Genitive	विषस्य viṣásya	विषयोः viṣáyoḥ	विषाणाम् viṣā́ṇām
Locative	विषे viṣé	विषयोः viṣáyoḥ	विषेषु viṣéṣu
Notes	¹Vedic

Descendants

Dardic: *biṣá-
- Kalasha: biṣ
Pali: visa
Sauraseni Prakrit: 𑀯𑀺𑀲 (visa)
- Hindi: बिस (bis)
→ Hindi: विष (viṣ)
→ Kannada: ವಿಷ (viṣa)
→ Khmer: ពិស (pɨh)
→ Malay: bisa
→ Marathi: विष (viṣ)
→ Rajasthani: विख (vikh)
→ Telugu: విషము (viṣamu)
→ Thai: พิษ (pít)

Adjective

विष • (viṣá)

poisonous
- c. 1200 BCE – 1000 BCE, Atharvaveda

Declension

Masculine a-stem declension of विष
Nom. sg.	विषः (viṣaḥ)
Gen. sg.	विषस्य (viṣasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	विषः (viṣaḥ)	विषौ (viṣau)	विषाः (viṣāḥ)
Vocative	विष (viṣa)	विषौ (viṣau)	विषाः (viṣāḥ)
Accusative	विषम् (viṣam)	विषौ (viṣau)	विषान् (viṣān)
Instrumental	विषेन (viṣena)	विषाभ्याम् (viṣābhyām)	विषैः (viṣaiḥ)
Dative	विषाय (viṣāya)	विषाभ्याम् (viṣābhyām)	विषेभ्यः (viṣebhyaḥ)
Ablative	विषात् (viṣāt)	विषाभ्याम् (viṣābhyām)	विषेभ्यः (viṣebhyaḥ)
Genitive	विषस्य (viṣasya)	विषयोः (viṣayoḥ)	विषानाम् (viṣānām)
Locative	विषे (viṣe)	विषयोः (viṣayoḥ)	विषेषु (viṣeṣu)

Feminine ā-stem declension of विष
Nom. sg.	विषा (viṣā)
Gen. sg.	विषायाः (viṣāyāḥ)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	विषा (viṣā)	विषे (viṣe)	विषाः (viṣāḥ)
Vocative	विषे (viṣe)	विषे (viṣe)	विषाः (viṣāḥ)
Accusative	विषाम् (viṣām)	विषे (viṣe)	विषाः (viṣāḥ)
Instrumental	विषया (viṣayā)	विषाभ्याम् (viṣābhyām)	विषाभिः (viṣābhiḥ)
Dative	विषायै (viṣāyai)	विषाभ्याम् (viṣābhyām)	विषाभ्यः (viṣābhyaḥ)
Ablative	विषायाः (viṣāyāḥ)	विषाभ्याम् (viṣābhyām)	विषाभ्यः (viṣābhyaḥ)
Genitive	विषायाः (viṣāyāḥ)	विषयोः (viṣayoḥ)	विषानाम् (viṣānām)
Locative	विषायाम् (viṣāyām)	विषयोः (viṣayoḥ)	विषासु (viṣāsu)

Neuter a-stem declension of विष
Nom. sg.	विषम् (viṣam)
Gen. sg.	विषस्य (viṣasya)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	विषम् (viṣam)	विषे (viṣe)	विषानि (viṣāni)
Vocative	विष (viṣa)	विषे (viṣe)	विषानि (viṣāni)
Accusative	विषम् (viṣam)	विषे (viṣe)	विषानि (viṣāni)
Instrumental	विषेन (viṣena)	विषाभ्याम् (viṣābhyām)	विषैः (viṣaiḥ)
Dative	विषाय (viṣāya)	विषाभ्याम् (viṣābhyām)	विषेभ्यः (viṣebhyaḥ)
Ablative	विषात् (viṣāt)	विषाभ्याम् (viṣābhyām)	विषेभ्यः (viṣebhyaḥ)
Genitive	विषस्य (viṣasya)	विषयोः (viṣayoḥ)	विषानाम् (viṣānām)
Locative	विषे (viṣe)	विषयोः (viṣayoḥ)	विषेषु (viṣeṣu)

Etymology 2

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ʋí.ʂɐ/
(Classical) IPA^(key): /ˈʋi.ʂɐ/

Noun

विष • (víṣa) m

servant, attendant
name of a साध्य (sādhya)

Declension

Masculine a-stem declension of विष (víṣa)
	Singular	Dual	Plural
Nominative	विषः víṣaḥ	विषौ víṣau	विषाः / विषासः¹ víṣāḥ / víṣāsaḥ¹
Vocative	विष víṣa	विषौ víṣau	विषाः / विषासः¹ víṣāḥ / víṣāsaḥ¹
Accusative	विषम् víṣam	विषौ víṣau	विषान् víṣān
Instrumental	विषेण víṣeṇa	विषाभ्याम् víṣābhyām	विषैः / विषेभिः¹ víṣaiḥ / víṣebhiḥ¹
Dative	विषाय víṣāya	विषाभ्याम् víṣābhyām	विषेभ्यः víṣebhyaḥ
Ablative	विषात् víṣāt	विषाभ्याम् víṣābhyām	विषेभ्यः víṣebhyaḥ
Genitive	विषस्य víṣasya	विषयोः víṣayoḥ	विषाणाम् víṣāṇām
Locative	विषे víṣe	विषयोः víṣayoḥ	विषेषु víṣeṣu
Notes	¹Vedic

References

Monier Williams (1899), “विष”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 0995.

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.