रुधिर
Sanskrit
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *Hrudʰrás, from Proto-Indo-Iranian *Hrudʰrás, from Proto-Indo-European *h₁rudʰrós (“red”), from *h₁rewdʰ- (“red”) . Cognate with Avestan 𐬭𐬀𐬊𐬌𐬜𐬌𐬙𐬀 (raoiδita-), Ancient Greek ἐρυθρός (eruthrós) Latin ruber, Tocharian A rtär, Tocharian B ratre, Old Church Slavonic рудъ (rudŭ), Lithuanian raúdas, Old English rēad (whence English red).
The ephenthesis of -i- from expected *rudhrá is due to influence by रुधिक्रा (rudhikrā́).
Declension
Masculine a-stem declension of रुधिर | |||
---|---|---|---|
Nom. sg. | रुधिरः (rudhiraḥ) | ||
Gen. sg. | रुधिरस्य (rudhirasya) | ||
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | रुधिरः (rudhiraḥ) | रुधिरौ (rudhirau) | रुधिराः (rudhirāḥ) |
Vocative | रुधिर (rudhira) | रुधिरौ (rudhirau) | रुधिराः (rudhirāḥ) |
Accusative | रुधिरम् (rudhiram) | रुधिरौ (rudhirau) | रुधिरान् (rudhirān) |
Instrumental | रुधिरेण (rudhireṇa) | रुधिराभ्याम् (rudhirābhyām) | रुधिरैः (rudhiraiḥ) |
Dative | रुधिराय (rudhirāya) | रुधिराभ्याम् (rudhirābhyām) | रुधिरेभ्यः (rudhirebhyaḥ) |
Ablative | रुधिरात् (rudhirāt) | रुधिराभ्याम् (rudhirābhyām) | रुधिरेभ्यः (rudhirebhyaḥ) |
Genitive | रुधिरस्य (rudhirasya) | रुधिरयोः (rudhirayoḥ) | रुधिराणाम् (rudhirāṇām) |
Locative | रुधिरे (rudhire) | रुधिरयोः (rudhirayoḥ) | रुधिरेषु (rudhireṣu) |
Feminine ā-stem declension of रुधिर | |||
---|---|---|---|
Nom. sg. | रुधिरा (rudhirā) | ||
Gen. sg. | रुधिरायाः (rudhirāyāḥ) | ||
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | रुधिरा (rudhirā) | रुधिरे (rudhire) | रुधिराः (rudhirāḥ) |
Vocative | रुधिरे (rudhire) | रुधिरे (rudhire) | रुधिराः (rudhirāḥ) |
Accusative | रुधिराम् (rudhirām) | रुधिरे (rudhire) | रुधिराः (rudhirāḥ) |
Instrumental | रुधिरया (rudhirayā) | रुधिराभ्याम् (rudhirābhyām) | रुधिराभिः (rudhirābhiḥ) |
Dative | रुधिरायै (rudhirāyai) | रुधिराभ्याम् (rudhirābhyām) | रुधिराभ्यः (rudhirābhyaḥ) |
Ablative | रुधिरायाः (rudhirāyāḥ) | रुधिराभ्याम् (rudhirābhyām) | रुधिराभ्यः (rudhirābhyaḥ) |
Genitive | रुधिरायाः (rudhirāyāḥ) | रुधिरयोः (rudhirayoḥ) | रुधिराणाम् (rudhirāṇām) |
Locative | रुधिरायाम् (rudhirāyām) | रुधिरयोः (rudhirayoḥ) | रुधिरासु (rudhirāsu) |
Neuter a-stem declension of रुधिर | |||
---|---|---|---|
Nom. sg. | रुधिरम् (rudhiram) | ||
Gen. sg. | रुधिरस्य (rudhirasya) | ||
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | रुधिरम् (rudhiram) | रुधिरे (rudhire) | रुधिराणि (rudhirāṇi) |
Vocative | रुधिर (rudhira) | रुधिरे (rudhire) | रुधिराणि (rudhirāṇi) |
Accusative | रुधिरम् (rudhiram) | रुधिरे (rudhire) | रुधिराणि (rudhirāṇi) |
Instrumental | रुधिरेण (rudhireṇa) | रुधिराभ्याम् (rudhirābhyām) | रुधिरैः (rudhiraiḥ) |
Dative | रुधिराय (rudhirāya) | रुधिराभ्याम् (rudhirābhyām) | रुधिरेभ्यः (rudhirebhyaḥ) |
Ablative | रुधिरात् (rudhirāt) | रुधिराभ्याम् (rudhirābhyām) | रुधिरेभ्यः (rudhirebhyaḥ) |
Genitive | रुधिरस्य (rudhirasya) | रुधिरयोः (rudhirayoḥ) | रुधिराणाम् (rudhirāṇām) |
Locative | रुधिरे (rudhire) | रुधिरयोः (rudhirayoḥ) | रुधिरेषु (rudhireṣu) |
Derived terms
- रुधिरोद्गारिन् (rudhirodgārin)
Noun
रुधिर • (rudhirá) m
- the bloodred planet or Mars
- a kind of precious stone (compare रुधिराख्य (rudhirā*khya))
Declension
Masculine a-stem declension of रुधिर (rudhirá) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | रुधिरः rudhiráḥ |
रुधिरौ rudhiraú |
रुधिराः / रुधिरासः¹ rudhirā́ḥ / rudhirā́saḥ¹ |
Vocative | रुधिर rúdhira |
रुधिरौ rúdhirau |
रुधिराः / रुधिरासः¹ rúdhirāḥ / rúdhirāsaḥ¹ |
Accusative | रुधिरम् rudhirám |
रुधिरौ rudhiraú |
रुधिरान् rudhirā́n |
Instrumental | रुधिरेण rudhiréṇa |
रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām |
रुधिरैः / रुधिरेभिः¹ rudhiraíḥ / rudhirébhiḥ¹ |
Dative | रुधिराय rudhirā́ya |
रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām |
रुधिरेभ्यः rudhirébhyaḥ |
Ablative | रुधिरात् rudhirā́t |
रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām |
रुधिरेभ्यः rudhirébhyaḥ |
Genitive | रुधिरस्य rudhirásya |
रुधिरयोः rudhiráyoḥ |
रुधिराणाम् rudhirā́ṇām |
Locative | रुधिरे rudhiré |
रुधिरयोः rudhiráyoḥ |
रुधिरेषु rudhiréṣu |
Notes |
|
Declension
Neuter a-stem declension of रुधिर (rudhirá) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | रुधिरम् rudhirám |
रुधिरे rudhiré |
रुधिराणि / रुधिरा¹ rudhirā́ṇi / rudhirā́¹ |
Vocative | रुधिर rúdhira |
रुधिरे rúdhire |
रुधिराणि / रुधिरा¹ rúdhirāṇi / rúdhirā¹ |
Accusative | रुधिरम् rudhirám |
रुधिरे rudhiré |
रुधिराणि / रुधिरा¹ rudhirā́ṇi / rudhirā́¹ |
Instrumental | रुधिरेण rudhiréṇa |
रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām |
रुधिरैः / रुधिरेभिः¹ rudhiraíḥ / rudhirébhiḥ¹ |
Dative | रुधिराय rudhirā́ya |
रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām |
रुधिरेभ्यः rudhirébhyaḥ |
Ablative | रुधिरात् rudhirā́t |
रुधिराभ्याम् rudhirā́bhyām |
रुधिरेभ्यः rudhirébhyaḥ |
Genitive | रुधिरस्य rudhirásya |
रुधिरयोः rudhiráyoḥ |
रुधिराणाम् rudhirā́ṇām |
Locative | रुधिरे rudhiré |
रुधिरयोः rudhiráyoḥ |
रुधिरेषु rudhiréṣu |
Notes |
|
Descendants
- → Telugu: రుధిరము (rudhiramu)
References
- Monier Williams (1899), “रुधिर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC 458052227, page 0884.
This article is issued from
Wiktionary.
The text is licensed under Creative
Commons - Attribution - Sharealike.
Additional terms may apply for the media files.