փայլ
Armenian
Etymology
From Old Armenian փայլ (pʿayl).
Noun
փայլ • (pʿayl)
- glitter, lustre, brilliance; shine; radiance
- արևի փայլը ― arewi pʿaylə ― the brilliance of sun
- (figuratively) magnificence, gorgeousness; lustre
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | փայլ (pʿayl) | փայլեր (pʿayler) | ||
| dative | փայլի (pʿayli) | փայլերի (pʿayleri) | ||
| ablative | փայլից (pʿaylicʿ) | փայլերից (pʿaylericʿ) | ||
| instrumental | փայլով (pʿaylov) | փայլերով (pʿaylerov) | ||
| locative | փայլում (pʿaylum) | փայլերում (pʿaylerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | փայլը/փայլն (pʿaylə/pʿayln) | փայլերը/փայլերն (pʿaylerə/pʿaylern) | ||
| dative | փայլին (pʿaylin) | փայլերին (pʿaylerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | փայլս (pʿayls) | փայլերս (pʿaylers) | ||
| dative | փայլիս (pʿaylis) | փայլերիս (pʿayleris) | ||
| ablative | փայլիցս (pʿaylicʿs) | փայլերիցս (pʿaylericʿs) | ||
| instrumental | փայլովս (pʿaylovs) | փայլերովս (pʿaylerovs) | ||
| locative | փայլումս (pʿaylums) | փայլերումս (pʿaylerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | փայլդ (pʿayld) | փայլերդ (pʿaylerd) | ||
| dative | փայլիդ (pʿaylid) | փայլերիդ (pʿaylerid) | ||
| ablative | փայլիցդ (pʿaylicʿd) | փայլերիցդ (pʿaylericʿd) | ||
| instrumental | փայլովդ (pʿaylovd) | փայլերովդ (pʿaylerovd) | ||
| locative | փայլումդ (pʿaylumd) | փայլերումդ (pʿaylerumd) | ||
Old Armenian
Alternative forms
- փաղ- (pʿał-), փող- (pʿoł-) (in compounds)
Etymology
From Proto-Indo-European *(s)pʰel- (“to shine”). Cognates include Sanskrit स्फुलिङ्ग (sphul-iṅga, “spark of fire”), फल्गु (phalgú, “red, reddish”), Latvian spulgot (“to shine”), German flinkern (“to shine”), Latin splendeo (“shine”), etc.
Noun
փայլ • (pʿayl)
- shine, brilliance, lustre, glitter, splendour
- փայլ զփայլի տալ ― pʿayl zpʿayli tal ― to shine
Declension
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | փայլ (pʿayl) | փայլք (pʿaylkʿ) | |
| genitive | փայլի (pʿayli) | փայլից (pʿaylicʿ) | |
| dative | փայլի (pʿayli) | փայլից (pʿaylicʿ) | |
| accusative | փայլ (pʿayl) | փայլս (pʿayls) | |
| ablative | փայլէ (pʿaylē) | փայլից (pʿaylicʿ) | |
| instrumental | փայլիւ (pʿayliw) | փայլիւք (pʿayliwkʿ) | |
| locative | փայլի (pʿayli) | փայլս (pʿayls) |
Adjective
փայլ • (pʿayl)
- shining, brilliant, glittering
- փայլ ի փայլ ― pʿayl i pʿayl ― extremely bright, dazzling; sparklingly
Usage notes
Beside փայլ- (pʿayl-), the word has also the combining forms փաղ- (pʿał-) and փող- (pʿoł-).
Declension
i-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | փայլ (pʿayl) | փայլք (pʿaylkʿ) | |
| genitive | փայլի (pʿayli) | փայլից (pʿaylicʿ) | |
| dative | փայլի (pʿayli) | փայլից (pʿaylicʿ) | |
| accusative | փայլ (pʿayl) | փայլս (pʿayls) | |
| ablative | փայլէ (pʿaylē) | փայլից (pʿaylicʿ) | |
| instrumental | փայլիւ (pʿayliw) | փայլիւք (pʿayliwkʿ) | |
| locative | փայլի (pʿayli) | փայլս (pʿayls) |
Derived terms
- ահաւորափայլ (ahaworapʿayl)
- ամենափայլ (amenapʿayl)
- ամպափայլ (ampapʿayl)
- անղամպարափայլ (anłamparapʿayl)
- անստուերափայլ (anstuerapʿayl)
- աշխարհափայլ (ašxarhapʿayl)
- աստեղափայլ (astełapʿayl)
- աստուածափայլ (astuacapʿayl)
- ասրափայլ (asrapʿayl)
- արեգակնափայլ (aregaknapʿayl)
- արժանափայլ (aržanapʿayl)
- արծաթափայլ (arcatʿapʿayl)
- արտափայլեմ (artapʿaylem)
- արտափայլեցուցանեմ (artapʿaylecʿucʿanem)
- արտափայլիմ (artapʿaylim)
- արտափայլութիւն (artapʿaylutʿiwn)
- արտափայլումն (artapʿaylumn)
- արփափայլ (arpʿapʿayl)
- արփիափայլ (arpʿiapʿayl)
- արփիափայլեմ (arpʿiapʿaylem)
- արփիափայլութիւն (arpʿiapʿaylutʿiwn)
- բազմափայլ (bazmapʿayl)
- բազմափայլագոյն (bazmapʿaylagoyn)
- բազմափայլիւն (bazmapʿayliwn)
- բազմափայլուն (bazmapʿaylun)
- բացափայլ (bacʿapʿayl)
- բացափայլագոյն (bacʿapʿaylagoyn)
- բացափայլական (bacʿapʿaylakan)
- բացափայլապէս (bacʿapʿaylapēs)
- բացափայլեմ (bacʿapʿaylem)
- բացափայլութիւն (bacʿapʿaylutʿiwn)
- բոլորափայլ (bolorapʿayl)
- բոցափայլ (bocʿapʿayl)
- բոցափայլեմ (bocʿapʿaylem)
- բոցափայլիմ (bocʿapʿaylim)
- գեղգեղափայլ (gełgełapʿayl)
- գեղեցկափայլ (gełecʿkapʿayl)
- գերափայլ (gerapʿayl)
- գերափայլեմ (gerapʿaylem)
- դեղնափայլ (dełnapʿayl)
- երփնափայլ (erpʿnapʿayl)
- զանազանափայլ (zanazanapʿayl)
- զարդափայլ (zardapʿayl)
- զարդափայլեմ (zardapʿaylem)
- զարդափայլիմ (zardapʿaylim)
- զուգափայլիմ (zugapʿaylim)
- զուգափայլութիւն (zugapʿaylutʿiwn)
- ժամանակափայլ (žamanakapʿayl)
- լուսափայլ (lusapʿayl)
- լուսափայլեան (lusapʿaylean)
- լուսափայլեմ (lusapʿaylem)
- լուսափայլիմ (lusapʿaylim)
- լուսափայլութիւն (lusapʿaylutʿiwn)
- լուսափայլումն (lusapʿaylumn)
- խաչափայլ (xačʿapʿayl)
- ծաղկափայլ (całkapʿayl)
- ծայրափայլ (cayrapʿayl)
- ծիրանափայլ (ciranapʿayl)
- կայծակնափայլ (kaycaknapʿayl)
- կարմրափայլ (karmrapʿayl)
- համարձակափայլ (hamarjakapʿayl)
- հիմնափայլ (himnapʿayl)
- հիմնափայլեմ (himnapʿaylem)
- հոգիափայլ (hogiapʿayl)
- հրաշափայլ (hrašapʿayl)
- հրաշափայլութիւն (hrašapʿaylutʿiwn)
- հրափայլ (hrapʿayl)
- հրափայլութիւն (hrapʿaylutʿiwn)
- ձիւնափայլ (jiwnapʿayl)
- ձիւնափայլեմ (jiwnapʿaylem)
- ղամբարափայլ (łambarapʿayl)
- ղամբարափայլեալ (łambarapʿayleal)
- ղամպարափայլ (łamparapʿayl)
- ճառագայթափայլ (čaṙagaytʿapʿayl)
- ճառագայթափայլեմ (čaṙagaytʿapʿaylem)
- մարգարտափայլ (margartapʿayl)
- մարմնափայլ (marmnapʿayl)
- մաքրափայլ (makʿrapʿayl)
- մեծափայլեալ (mecapʿayleal)
- մշտափայլ (mštapʿayl)
- մշտափայլութիւն (mštapʿaylutʿiwn)
- յարափայլ (yarapʿayl)
- յոգնափայլ (yognapʿayl)
- յորդափայլ (yordapʿayl)
- նախափայլեմ (naxapʿaylem)
- նշուլափայլ (nšulapʿayl)
- նորափայլակ (norapʿaylak)
- նորոգափայլ (norogapʿayl)
- շուշանափայլ (šušanapʿayl)
- շրջափայլատակեմ (šrǰapʿaylatakem)
- շրջափայլեմ (šrǰapʿaylem)
- շրջափայլիմ (šrǰapʿaylim)
- շրջափայլութիւն (šrǰapʿaylutʿiwn)
- շքեղազարդափայլ (škʿełazardapʿayl)
- ոսկեփայլ (oskepʿayl)
- ոսկիափայլ (oskiapʿayl)
- պայծառափայլ (paycaṙapʿayl)
- ջահափայլ (ǰahapʿayl)
- ջահափայլեմ (ǰahapʿaylem)
- սպիտակափայլ (spitakapʿayl)
- ստորափայլեմ (storapʿaylem)
- սրբափայլ (srbapʿayl)
- վայելչափայլ (vayelčʿapʿayl)
- վերարտափայլեմ (verartapʿaylem)
- վերափայլեմ (verapʿaylem)
- տիեզերափայլ (tiezerapʿayl)
- փաղփ (pʿałpʿ)
- փաղփաղեալ (pʿałpʿałeal)
- փաղփաղիմ (pʿałpʿałim)
- փաղփաղող (pʿałpʿałoł)
- փաղփաղուն (pʿałpʿałun)
- փաղփեալ (pʿałpʿeal)
- փաղփեցուցանեմ (pʿałpʿecʿucʿanem)
- փաղփիմ (pʿałpʿim)
- փաղփինատար (pʿałpʿinatar)
- փաղփիւնափայլ (pʿałpʿiwnapʿayl)
- փաղփիւնափայլ (pʿałpʿiwnapʿayl)
- փաղփումն (pʿałpʿumn)
- փաղփուն (pʿałpʿun)
- փայլագունիմ (pʿaylagunim)
- փայլածագեմ (pʿaylacagem)
- փայլածեմ (pʿaylacem)
- փայլածիմ (pʿaylacim)
- փայլածող (pʿaylacoł)
- փայլածու (pʿaylacu)
- փայլածումն (pʿaylacumn)
- փայլածուն (pʿaylacun)
- փայլական (pʿaylakan)
- փայլակեմ (pʿaylakem)
- փայլակերպ (pʿaylakerp)
- փայլակերպեմ (pʿaylakerpem)
- փայլակեցուցանեմ (pʿaylakecʿucʿanem)
- փայլակիր (pʿaylakir)
- փայլակն (pʿaylakn)
- փայլակնաբար (pʿaylaknabar)
- փայլակնաբեր (pʿaylaknaber)
- փայլակնաբորբոք (pʿaylaknaborbokʿ)
- փայլակնադէտ (pʿaylaknadēt)
- փայլակնածագումն (pʿaylaknacagumn)
- փայլակնակայծակ (pʿaylaknakaycak)
- փայլակնակերպ (pʿaylaknakerp)
- փայլակնակերտ (pʿaylaknakert)
- փայլակնահար (pʿaylaknahar)
- փայլակնահրաշ (pʿaylaknahraš)
- փայլակնաձեւ (pʿaylaknajew)
- փայլակնանամ (pʿaylaknanam)
- փայլակնանման (pʿaylaknanman)
- փայլակնանշոյլ (pʿaylaknanšoyl)
- փայլակնապայծառ (pʿaylaknapaycaṙ)
- փայլակնատարած (pʿaylaknatarac)
- փայլակնատեսիլ (pʿaylaknatesil)
- փայլակնացած (pʿaylaknacʿac)
- փայլակնացայթ (pʿaylaknacʿaytʿ)
- փայլակնացայտ (pʿaylaknacʿayt)
- փայլակնաւոր (pʿaylaknawor)
- փայլակնեմ (pʿaylaknem)
- փայլակնընթաց (pʿaylaknəntʿacʿ)
- փայլակումն (pʿaylakumn)
- փայլատակեմ (pʿaylatakem)
- փայլատակեցուցանեմ (pʿaylatakecʿucʿanem)
- փայլատակն (pʿaylatakn)
- փայլատակութիւն (pʿaylatakutʿiwn)
- փայլատակումն (pʿaylatakumn)
- փայլատակունք (pʿaylatakunkʿ)
- փայլեմ (pʿaylem)
- փայլենազարդ (pʿaylenazard)
- փայլեցուցանեմ (pʿaylecʿucʿanem)
- փայլեցուցիչ (pʿaylecʿucʿičʿ)
- փայլիմ (pʿaylim)
- փայլիւն (pʿayliwn)
- փայլող (pʿayloł)
- փայլողական (pʿaylołakan)
- փայլողապէս (pʿaylołapēs)
- փայլողութիւն (pʿaylołutʿiwn)
- փայլուած (pʿayluac)
- փայլումն (pʿaylumn)
- փայլուն (pʿaylun)
- փայլունակ (pʿaylunak)
- փայլփայլումն (pʿaylpʿaylumn)
- փողեմ (pʿołem)
- փողփողեմ (pʿołpʿołem)
- փողփողենէջ (pʿołpʿołenēǰ)
- քաջափայլ (kʿaǰapʿayl)
- քաջափայլութիւն (kʿaǰapʿaylutʿiwn)
- քաջնափայլ (kʿaǰnapʿayl)
- քրիստոսափայլ (kʿristosapʿayl)
Descendants
- Armenian: փայլ (pʿayl)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “փայլ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “փայլ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
This article is issued from
Wiktionary.
The text is licensed under Creative
Commons - Attribution - Sharealike.
Additional terms may apply for the media files.