հաց

From Old Armenian հաց (hacʿ).

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [hɑt͡sʰ]

• Audio

  (file)

հաց • (hacʿ)

1. bread
2. (by extension) meal, food, table

   հաց ուտել ― hacʿ utel ― to eat

3. (figuratively) living, means of subsistence
4. honey with honeycomb

• ժենգյալով հաց (žengyalov hacʿ)

The origin is uncertain. Perhaps from Proto-Indo-European *p(e)h₂s(-sk)-, from *peh₂s- (“to feed, graze”), from *peh₂- and cognate with Latin pānis (“bread”), pastillum (“form of sacrificial cake”), pascō (“to feed, pasture; to provide food for; to nurture; to gratify hunger”).

հաց • (hacʿ)

1. bread

   թարմ հաց ― tʿarm hacʿ ― new, soft, well baked, hot bread

   կակուղ հաց ― kakuł hacʿ ― soft bread

   քաջեփ, կսկուծ հաց ― kʿaǰepʿ, kskuc hacʿ ― well baked, hot bread

   ջերմ հաց ― ǰerm hacʿ ― hot bread

   օթեկ հաց ― ōtʿek hacʿ ― stale bread

   կարծր հաց ― karcr hacʿ ― hard bread

   անեփ հաց ― anepʿ hacʿ ― half-baked bread

   սպիտակ հաց ― spitak hacʿ ― white bread

   սեաւ, թուխ հաց ― seaw, tʿux hacʿ ― brown bread

   տան հաց ― tan hacʿ ― household bread

   հացագործի հաց ― hacʿagorci hacʿ ― baker's bread

   հաց համեմաւոր ― hacʿ hamemawor ― gingerbread

   անխմոր հաց ― anxmor hacʿ ― unleavened bread

   գետնոյ հաց ― getnoy hacʿ ― hog's-wort, sow-bread

   կեղեւ հացի (կողինձ) ― kełew hacʿi (kołinj) ― bread-crust

   ներքին կեղեւ ― nerkʿin kełew ― under-crust

   վերին կեղեւ ― verin kełew ― upper-crust

   միջուկ հացի ― miǰuk hacʿi ― crumb

   շերտ հացի կոգեզանդ ― šert hacʿi kogezand ― slice of bread and butter

   կոտոր հացի ― kotor hacʿi ― a morsel of bread

   փշրանք հացի ― pʿšrankʿ hacʿi ― crumbs

   հաց յարգանակի ― hacʿ yarganaki ― sopped bread, panado

   հաց խորովեալ ― hacʿ xoroveal ― toast, slice of toast

   հաց առաջաւորութեան, առաջադրութեան, երեսաց ― hacʿ aṙaǰaworutʿean, aṙaǰadrutʿean, eresacʿ ― show-bread

   հաց կենաց, երկնաւոր հաց ― hacʿ kenacʿ, erknawor hacʿ ― the bread of life; the Eucharist

   հաց սգոյ, նեղութեան ― hacʿ sgoy, nełutʿean ― the bread of pain, of affliction

   հաց թրել, գործել ― hacʿ tʿrel, gorcel ― to make, to bake bread

   հաց ունել ― hacʿ unel ― to have bread

   առանց հացի լինել ― aṙancʿ hacʿi linel ― not to have bread to eat

   չոր հաց ուտել ― čʿor hacʿ utel ― to eat dry bread

   թանալ զհաց իւր արտասուօք ― tʿanal zhacʿ iwr artasuōkʿ ― to eat the bread of affliction

   հացի բերան վարձու գործել ― hacʿi beran varju gorcel ― to serve for his bread

   հաց կտրել, բեկանել, բրդել ― hacʿ ktrel, bekanel, brdel ― to cut or break bread; to crumble, to crum

   կեղեւել զհաց ― kełewel zhacʿ ― to cut off the crust, to chip it off

   հատանել զհաց քաղցելոց ― hatanel zhacʿ kʿałcʿelocʿ ― to keep the bread from the hungry

2. (by extension) food, victuals, livelihood; meal, repast, table

   քրտամբք երեսաց իւրոց գտանել զհաց իւր ― kʿrtambkʿ eresacʿ iwrocʿ gtanel zhacʿ iwr ― to get one's bread by the sweat of one's brow

   ի հաց կոչել զոք ― i hacʿ kočʿel zokʿ ― to invite to dinner

   հաց մեծ գործել ― hacʿ mec gorcel ― to give a grand dinner

   հաղորդել ընդ ումեք հացիւ ― hałordel ənd umekʿ hacʿiw ― to eat with one

   արկանել հաց ― arkanel hacʿ ― to serve up; to give to eat

   անարժան է հացին զոր ուտէ ― anaržan ē hacʿin zor utē ― he is not worth his salt

3. wheat

• (bread): պան (pan)
• (wheat): ցորեան (cʿorean)

• Armenian: հաց (hacʿ)

• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “հաց”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “հաց”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “հաց”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden, Boston: Brill, page 396