խեղդեմ
Old Armenian
Alternative forms
- խեղդնում (xełdnum) (mediopassive sense only)
Etymology
The origin is uncertain. See also հեղձիմ (hełjim).
Verb
խեղդեմ • (xełdem)
- (transitive) to strangle, to suffocate, to stifle; to wring, to twist (the neck)
- (transitive, figuratiely) to vex, to torment, to do violence to
- (in the mediopassive, intransitive) to choke oneself, to be suffocated, stifled
- (in the mediopassive, intransitive, figuratively) to burst, to crack, to break out, to melt away
Conjugation
active
| infinitive | խեղդել (xełdel) | participle | խեղդեցեալ, խեղդեալ (xełdecʿeal, xełdeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | խեղդեց- (xełdecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խեղդեմ (xełdem) | խեղդես (xełdes) | խեղդէ (xełdē) | խեղդեմք (xełdemkʿ) | խեղդէք (xełdēkʿ) | խեղդեն (xełden) | |
| imperfect | խեղդէի, խեղդեի* (xełdēi, xełdei*) | խեղդէիր, խեղդեիր* (xełdēir, xełdeir*) | խեղդէր (xełdēr) | խեղդէաք, խեղդեաք* (xełdēakʿ, xełdeakʿ*) | խեղդէիք, խեղդեիք* (xełdēikʿ, xełdeikʿ*) | խեղդէին, խեղդեին* (xełdēin, xełdein*) | |
| aorist | խեղդեցի (xełdecʿi) | խեղդեցեր (xełdecʿer) | խեղդեաց (xełdeacʿ) | խեղդեցաք (xełdecʿakʿ) | խեղդեցէք, խեղդեցիք (xełdecʿēkʿ, xełdecʿikʿ) | խեղդեցին (xełdecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խեղդիցեմ (xełdicʿem) | խեղդիցես (xełdicʿes) | խեղդիցէ (xełdicʿē) | խեղդիցեմք (xełdicʿemkʿ) | խեղդիցէք (xełdicʿēkʿ) | խեղդիցեն (xełdicʿen) | |
| aorist | խեղդեցից (xełdecʿicʿ) | խեղդեսցես (xełdescʿes) | խեղդեսցէ (xełdescʿē) | խեղդեսցուք (xełdescʿukʿ) | խեղդեսջիք (xełdesǰikʿ) | խեղդեսցեն (xełdescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | խեղդեա՛ (xełdeá) | — | — | խեղդեցէ՛ք (xełdecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | խեղդեսջի՛ր (xełdesǰír) | — | — | խեղդեսջի՛ք (xełdesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ խեղդեր (mí xełder) | — | — | մի՛ խեղդէք (mí xełdēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
mediopassive
| infinitive | խեղդել, խեղդիլ* (xełdel, xełdil*) | participle | խեղդեցեալ, խեղդեալ (xełdecʿeal, xełdeal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | խեղդեց- (xełdecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խեղդիմ (xełdim) | խեղդիս (xełdis) | խեղդի (xełdi) | խեղդիմք (xełdimkʿ) | խեղդիք (xełdikʿ) | խեղդին (xełdin) | |
| imperfect | խեղդէի (xełdēi) | խեղդէիր (xełdēir) | խեղդէր, խեղդիւր (xełdēr, xełdiwr) | խեղդէաք (xełdēakʿ) | խեղդէիք (xełdēikʿ) | խեղդէին (xełdēin) | |
| aorist | խեղդեցայ (xełdecʿay) | խեղդեցար (xełdecʿar) | խեղդեցաւ (xełdecʿaw) | խեղդեցաք (xełdecʿakʿ) | խեղդեցայք (xełdecʿaykʿ) | խեղդեցան (xełdecʿan) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | խեղդիցիմ (xełdicʿim) | խեղդիցիս (xełdicʿis) | խեղդիցի (xełdicʿi) | խեղդիցիմք (xełdicʿimkʿ) | խեղդիցիք (xełdicʿikʿ) | խեղդիցին (xełdicʿin) | |
| aorist | խեղդեցայց (xełdecʿaycʿ) | խեղդեսցիս (xełdescʿis) | խեղդեսցի (xełdescʿi) | խեղդեսցուք (xełdescʿukʿ) | խեղդեսջիք (xełdesǰikʿ) | խեղդեսցին (xełdescʿin) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | խեղդեա՛ց (xełdeácʿ) | — | — | խեղդեցարո՛ւք (xełdecʿarúkʿ) | — | |
| cohortative | — | խեղդեսջի՛ր (xełdesǰír) | — | — | խեղդեսջի՛ք (xełdesǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ խեղդիր (mí xełdir) | — | — | մի՛ խեղդիք (mí xełdikʿ) | — | |
| *post-classical | |||||||
Derived terms
- բքախեղդ (bkʿaxełd)
- լարախեղդ (laraxełd)
- խեղդ (xełd)
- խեղդամահ (xełdamah)
- խեղդամահութիւն (xełdamahutʿiwn)
- խեղդան (xełdan)
- խեղդարկեալ (xełdarkeal)
- խեղդելիք (xełdelikʿ)
- խեղդիչ (xełdičʿ)
- խեղդղդիմ (xełdłdim)
- խեղդողական (xełdołakan)
- խեղդումն (xełdumn)
- հայրախեղդ (hayraxełd)
- ձիւնախեղդ (jiwnaxełd)
Descendants
- Armenian: խեղդել (xełdel)
References
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “խեղդեմ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “խեղդեմ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “խեղդ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
This article is issued from
Wiktionary.
The text is licensed under Creative
Commons - Attribution - Sharealike.
Additional terms may apply for the media files.