թեւ
Armenian
Etymology
From Old Armenian թեւ (tʿew).
Noun
թեւ • (tʿew)
Declension
i-type, inanimate (Eastern Armenian)
| singular | plural | |||
|---|---|---|---|---|
| nominative | թեւ (tʿew) | թեւեր (tʿewer) | ||
| dative | թեւի (tʿewi) | թեւերի (tʿeweri) | ||
| ablative | թեւից (tʿewicʿ) | թեւերից (tʿewericʿ) | ||
| instrumental | թեւով (tʿewov) | թեւերով (tʿewerov) | ||
| locative | թեւում (tʿewum) | թեւերում (tʿewerum) | ||
| definite forms | ||||
| nominative | թեւը/թեւն (tʿewə/tʿewn) | թեւերը/թեւերն (tʿewerə/tʿewern) | ||
| dative | թեւին (tʿewin) | թեւերին (tʿewerin) | ||
| 1st person possessive forms (my) | ||||
| nominative | թեւս (tʿews) | թեւերս (tʿewers) | ||
| dative | թեւիս (tʿewis) | թեւերիս (tʿeweris) | ||
| ablative | թեւիցս (tʿewicʿs) | թեւերիցս (tʿewericʿs) | ||
| instrumental | թեւովս (tʿewovs) | թեւերովս (tʿewerovs) | ||
| locative | թեւումս (tʿewums) | թեւերումս (tʿewerums) | ||
| 2nd person possessive forms (your) | ||||
| nominative | թեւդ (tʿewd) | թեւերդ (tʿewerd) | ||
| dative | թեւիդ (tʿewid) | թեւերիդ (tʿewerid) | ||
| ablative | թեւիցդ (tʿewicʿd) | թեւերիցդ (tʿewericʿd) | ||
| instrumental | թեւովդ (tʿewovd) | թեւերովդ (tʿewerovd) | ||
| locative | թեւումդ (tʿewumd) | թեւերումդ (tʿewerumd) | ||
Old Armenian
Etymology
The origin is uncertain.[1]
Perhaps derived from Proto-Indo-European *ptewo-, from *peth₂-, in which case cognate with թեր (tʿer), թերթ (tʿertʿ), թռչիմ (tʿṙčʿim).[2][3]
Noun
թեւ • (tʿew)
- wing
- թեւ աղօրեաց ― tʿew ałōreacʿ ― sails of a wind-mill; sweep, fan
- թեւ ձկանց ― tʿew jkancʿ ― fins of fish
- թեւ զօրաց ― tʿew zōracʿ ― wings of an army
- թեւ հանդերձից ― tʿew handerjicʿ ― sleeve of a coat
- թեւ նաւու ― tʿew nawu ― rudder, oar, or sail of a ship
- թեւ դրանց ― tʿew drancʿ ― leaf, fold of door
- թեւ տաճարի ― tʿew tačari ― towers of the temple; pyramids
- թեւ գառագղի ― tʿew gaṙagłi ― portcullis; greatest door of menagery
- թեւք երկրի ― tʿewkʿ erkri ― the ends of the earth
- թեւս առնուլ ― tʿews aṙnul ― to have wings, feathers
- թեւս ածել ― tʿews acel ― to flutter, to take wing; to fly away
- թեւ ի թեւ, թեւ ի թեւ խառնեալ/յեռեալ ― tʿew i tʿew, tʿew i tʿew xaṙneal/yeṙeal ― arm in arm
- թեւ տալ ումէք ― tʿew tal umēkʿ ― to give one's arm to
- բանալ, պարզել, հատանել զթեւս ― banal, parzel, hatanel ztʿews ― to spread the wings
- հատանել զթեւս ― hatanel ztʿews ― to clip or crop (a bird's wings); to fetter or paralyze a person
- arm of a human
- flight, rush, dash
- թեւք հողմոց ― tʿewkʿ hołmocʿ ― blow of a wind
- (figuratively) wing, protection
- թեւ արկանել ― tʿew arkanel ― to extend the wings; to be a protector, to patronize; to obtain possession
Declension
o-type
| singular | plural | ||
|---|---|---|---|
| nominative | թեւ (tʿew) | թեւք (tʿewkʿ) | |
| genitive | թեւոյ (tʿewoy) | թեւոց (tʿewocʿ) | |
| dative | թեւոյ (tʿewoy) | թեւոց (tʿewocʿ) | |
| accusative | թեւ (tʿew) | թեւս (tʿews) | |
| ablative | թեւոյ (tʿewoy) | թեւոց (tʿewocʿ) | |
| instrumental | թեւով (tʿewov) | թեւովք (tʿewovkʿ) | |
| locative | թեւ (tʿew) | թեւս (tʿews) | |
| the plural instrumental can also be թեւօք (tʿewōkʿ) = թեւաւք (tʿewawkʿ), especially post-classically | |||
Derived terms
- անթեւ (antʿew)
- անօսրաթեւ (anōsratʿew)
- աջաթեւ (aǰatʿew)
- արագաթեւ (aragatʿew)
- արփաթեւեմ (arpʿatʿewem)
- արփնաթեւեմ (arpʿnatʿewem)
- բազմաթեւ (bazmatʿew)
- բազմաթեւեան (bazmatʿewean)
- բարձրաթեւ (barjratʿew)
- երագաթեւ (eragatʿew)
- երեքթեւեան (erekʿtʿewean)
- երկթեւեան (erktʿewean)
- զատաթեւ (zatatʿew)
- թաղանթաթեւ (tʿałantʿatʿew)
- թեւաբերիմ (tʿewaberim)
- թեւաբոյս (tʿewaboys)
- թեւաբուսիկ (tʿewabusik)
- թեւաբուսիմ (tʿewabusim)
- թեւաբուսութիւն (tʿewabusutʿiwn)
- թեւագիտ (tʿewagit)
- թեւազգեցեալ (tʿewazgecʿeal)
- թեւազգեցիկ (tʿewazgecʿik)
- թեւազուարթ (tʿewazuartʿ)
- թեւաթափ (tʿewatʿapʿ)
- թեւաթափիմ (tʿewatʿapʿim)
- թեւալի (tʿewali)
- թեւածածուկ (tʿewacacuk)
- թեւածեմ (tʿewacem)
- թեւակ (tʿewak)
- թեւական (tʿewakan)
- թեւակիզիմ (tʿewakizim)
- թեւակից (tʿewakicʿ)
- թեւակոխեմ (tʿewakoxem)
- թեւակոխիմ (tʿewakoxim)
- թեւակոխութիւն (tʿewakoxutʿiwn)
- թեւակոխումն (tʿewakoxumn)
- թեւակուռ (tʿewakuṙ)
- թեւակցիմ (tʿewakcʿim)
- թեւահանեմ (tʿewahanem)
- թեւահերձ (tʿewaherj)
- թեւամուխ (tʿewamux)
- թեւանամ (tʿewanam)
- թեւապատ (tʿewapat)
- թեւապատիմ (tʿewapatim)
- թեւապարեմ (tʿewaparem)
- թեւապարիմ (tʿewaparim)
- թեւապարփակ (tʿewaparpʿak)
- թեւապետ (tʿewapet)
- թեւասքօղեմ (tʿewaskʿōłem)
- թեւատարած (tʿewatarac)
- թեւատեալ (tʿewateal)
- թեւատրոհաթեւ (tʿewatrohatʿew)
- թեւարկեմ (tʿewarkem)
- թեւարկութիւն (tʿewarkutʿiwn)
- թեւարկումն (tʿewarkumn)
- թեւացեմ (tʿewacʿem)
- թեւաւոր (tʿewawor)
- թեւաւորիմ (tʿewaworim)
- թեւաւորութիւն (tʿewaworutʿiwn)
- թեւեմ (tʿewem)
- թեւճակ (tʿewčak)
- լայնաթեւ (laynatʿew)
- լիաթեւ (liatʿew)
- լուսաթեւ (lusatʿew)
- լուսաթեւեմ (lusatʿewem)
- ծիրանաթեւ (ciranatʿew)
- կցաթեւ (kcʿatʿew)
- հերձաթեւ (herjatʿew)
- հոլաթեւեան (holatʿewean)
- հոլաթեւեմ (holatʿewem)
- մակթեւիմ (maktʿewim)
- մաշկաթեւ (maškatʿew)
- մեծաթեւ (mecatʿew)
- միաթեւ (miatʿew)
- մտացաթեւ (mtacʿatʿew)
- ոսկեթեւ (osketʿew)
- ութթեւեան (utʿtʿewean)
- չորեքթեւեան (čʿorekʿtʿewean)
- պայծառաթեւ (paycaṙatʿew)
- պատենաթեւ (patenatʿew)
- պարունակաթեւեմ (parunakatʿewem)
- սաւառնաթեւ (sawaṙnatʿew)
- սաւառնաթեւեալ (sawaṙnatʿeweal)
- սրաթեւ (sratʿew)
- վայրաթեւեմ (vayratʿewem)
- վարազաթեւք (varazatʿewkʿ)
- վերաթեւեմ (veratʿewem)
- վեցթեւեան (vecʿtʿewean)
- տկարաթեւ (tkaratʿew)
- ցամաքաթեւ (cʿamakʿatʿew)
- քառաթեւ (kʿaṙatʿew)
- քառաթեւեալ (kʿaṙatʿeweal)
- քառաթեւեան (kʿaṙatʿewean)
- քողաթեւեալ (kʿołatʿeweal)
- քրիստոսաթեւ (kʿristosatʿew)
- օդաթեւ (ōdatʿew)
References
- Ačaṙean, Hračʿeay (1973), “թեւ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume II, 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press, pages 177–178
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʿ lezvi patmutʿyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 144
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “թեւ I”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 26a
Further reading
- Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “թեւ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “թեւ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
This article is issued from
Wiktionary.
The text is licensed under Creative
Commons - Attribution - Sharealike.
Additional terms may apply for the media files.