գուսան

Learned borrowing from Old Armenian գուսան (gusan).

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [ɡuˈsɑn]

գուսան • (gusan)

1. gusan
   • 1883 – 1887, Raffi, Kaycer [Sparks] :

     Ինձ թվում էր, որ ալիքների մեղմ մեղեդիի մեջ ես լսում էի արձագանքը մի քաղցր նվագածության, որով Ռշտունյաց գուսանները զվարճացնում էին Վասպուրականի հզոր իշխանի ուրախության ժամերը։

     Inj tʿvum ēr, or alikʿneri mełm mełedii meǰ es lsum ēi arjagankʿə mi kʿałcʿr nvagacutʿyan, orov Ṙštunyacʿ gusannerə zvarčacʿnum ēin Vaspurakani hzor išxani uraxutʿyan žamerə.

     It seemed in the gentle melody of the waves I hear the echo of the sweet tune by which the gusans of Ṙštunikʿ entertained the mighty prince of Vaspurakan in his happy hours.

   • 1897 – 1898, Muratsan, Andreas Erecʿ :

     Առջևից գնացող հայ հոգևորականությունը երգում էր շարականներ, իսկ նրան հետևող գուսանների խումբը՝ աշխարհային անպարկեշտ երգեր։

     Aṙǰewicʿ gnacʿoł hay hogeworakanutʿyunə ergum ēr šarakanner, isk nran hetewoł gusanneri xumbə, ašxarhayin anparkešt erger.

     The Armenian clergy proceeding in the front was singing sharakans, whereas the group of gusans following them was singing rowdy secular songs.

2. ashugh
   • Azg (daily newspaper) 27 April 2007:

     Համերգում ներկայացվելու են գուսան Հավասու, Ջիվանու, Շերամի եւ ժամանակակից երգահաններ Վաչե Ավոյանի, Նորայր Ժամհարյանի ու այլոց գործերը։

     Hamergum nerkayacʿvelu en gusan Havasu, J̌ivanu, Šerami ew žamanakakicʿ ergahanner Vačʿe Avoyani, Norayr Žamharyani u aylocʿ gorcerə.

     The works of ashughs Havasi, Jivani, Sheram and of contemporary composers Vache Avoyan, Norayr Zhamharyan and others will be presented at the concert.

Starting from 1970s the Armenian աշուղ (ašuł) were consciously renamed գուսան (gusan), a revived Old Armenian word, because the former name had acquired pejorative connotations.

• (ashugh): աշուղ (ašuł)

• Tʿahmizyan N. (1974), “աշուղ”, in Hambarjumyan V. H. et al., editors, Haykakan sovetakan hanragitaran [Armenian Soviet Encyclopedia] (in Armenian), volume I, Yerevan: Haykakan sovetakan hanragitarani glxavor xmbagrutʿyun, page 494a
• Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “Haykakankʿ (Armeniaca)”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, Yerevan: University Press, page 629b

From Parthian 𐫃𐫇𐫘𐫀𐫗‎ (gōsān); see there for more.

գուսան • (gusan)

1. gusan
   • 5th century, Bible, Psalms 67.26:

     Կանխեցին իշխանք հանել զօրհնութիւն, ի մէջ գուսանաց եւ գովչաց։

     Kanxecʿin išxankʿ hanel zōrhnutʿiwn, i mēǰ gusanacʿ ew govčʿacʿ.

   • 5th century, Bible, Ecclesiastes 2.8:

     Ժողովեցի ինձ արծաթ եւ ոսկի, եւ ստացուածս բազումս զթագաւորաց եւ զգաւառաց․ արարի ինձ գուսանս եւ երգեցիկս՝ արս եւ կանայս […]

     Žołovecʿi inj arcatʿ ew oski, ew stacʿuacs bazums ztʿagaworacʿ ew zgawaṙacʿ; arari inj gusans ew ergecʿiks, ars ew kanays […]

     I amassed silver and gold for myself, and the treasure of kings and provinces. I acquired gusans and singers, both men and women […]

   • 5th century, Bible, 2 Samuel 19.35:

     […] կամ թէ լսիցե՞մ տակաւին զձայն գուսանաց եւ վարձակաց […]

     […] kam tʿē lsicʿe^?m takawin zjayn gusanacʿ ew varjakacʿ […]

     Can I still hear the voices of gusans and vardzaks?

• Armenian: գուսան (gusan)
• Georgian: მგოსანი (mgosani)

• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “գուսան”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “գուսան”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʿeay (1979), “Haykakankʿ (Armeniaca)”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), volume IV, 2nd edition, Yerevan: University Press, pages 629–630
• Asatrjan, G. S. (2013), “Parfjanskoje gōsān [Parthian gōsān]”, in Toxtasʹjev S. R., Lurʹje P. B., editors, Commentationes Iranicae. Sbornik statej k 90-letiju Vladimira Aronoviča Livšica‎ (in Russian), Saint Petersburg: Nestor-Istorija, →ISBN