աստուած

Old Armenian

The word Աստուած (Astuac, God) abbreviated. Only the first and the last letters are written, under the Armenian abbreviation mark.

Etymology

The origin is uncertain. Nicholas Marr connected the word with the name of the chief Phrygian god Σαβάζιος (Sabázios, Sabazios). This is accepted by Ačaṙyan, but considered untenable by J̌ahukyan on phonetic grounds.

According to J̌ahukyan two etymologies are the most probable:

  • a compound of Proto-Indo-European *h₂énsus (god, spirit) (whence Proto-Germanic *ansuz) and *deywós (god) + -ած (-ac), or of the same *h₂énsus and *տուած (*tuac, given), from տու- (tu-) + -ած (-ac);
  • a derivation from the root աստ- (ast-), which is a by-form of հաստ (hast), although usually mistakenly connected with ազդ (azd); compare աստի (asti, firm, sure; vehement, impetuous, strong).

Noun

աստուած (astuac)

  1. pagan god
  2. (capitalized, singular only) God of Christianity
    արար Ած՟ զաշխարհս յանգոյիցarar Ac. zašxarhs yangoyicʿGod created the world from nothing
    տալ փառս Այ՟tal pʿaṙs Ay.to glorify God, to give or render glory to God, to thank God
    ի պատկեր Այ՟i patker Ay.in the image of God

Usage notes

In the sense of “God” the word was always abbreviated: see the picture above.

Declension

Derived terms

  • անաստուած (anastuac)
  • անաստուածաբար (anastuacabar)
  • անաստուածագոյն (anastuacagoyn)
  • անաստուածախօս (anastuacaxōs)
  • անաստուածապար (anastuacapar)
  • անաստուածասէր (anastuacasēr)
  • անաստուածար (anastuacar)
  • անաստուածութիւն (anastuacutʿiwn)
  • անաստուածպաշտութիւն (anastuacpaštutʿiwn)
  • ապաստուածութիւն (apastuacutʿiwn)
  • առաստուածընթաց (aṙastuacəntʿacʿ)
  • աստուածաազդ (astuacaazd)
  • աստուածաբան (astuacaban)
  • աստուածաբանաբար (astuacabanabar)
  • աստուածաբանագոյն (astuacabanagoyn)
  • աստուածաբանակ (astuacabanak)
  • աստուածաբանական (astuacabanakan)
  • աստուածաբանականութիւն (astuacabanakanutʿiwn)
  • աստուածաբանեմ (astuacabanem)
  • աստուածաբանութիւն (astuacabanutʿiwn)
  • աստուածաբաշխ (astuacabašx)
  • աստուածաբար (astuacabar)
  • աստուածաբարբառ (astuacabarbaṙ)
  • աստուածաբարձ (astuacabarj)
  • աստուածաբեր (astuacaber)
  • աստուածաբերան (astuacaberan)
  • աստուածաբնակ (astuacabnak)
  • աստուածաբոյլ (astuacaboyl)
  • աստուածաբոյս (astuacaboys)
  • աստուածաբուխ (astuacabux)
  • աստուածաբուղխ (astuacabułx)
  • աստուածաբուն (astuacabun)
  • աստուածագեղ (astuacageł)
  • աստուածագէտ (astuacagēt)
  • աստուածագիծ (astuacagic)
  • աստուածագիտութիւն (astuacagitutʿiwn)
  • աստուածագիր (astuacagir)
  • աստուածագիւտ (astuacagiwt)
  • աստուածագնաց (astuacagnacʿ)
  • աստուածագոյն (astuacagoyn)
  • աստուածագործ (astuacagorc)
  • աստուածագործական (astuacagorcakan)
  • աստուածագործեմ (astuacagorcem)
  • աստուածագործութիւն (astuacagorcutʿiwn)
  • աստուածագութ (astuacagutʿ)
  • աստուածագումար (astuacagumar)
  • աստուածագրեալ (astuacagreal)
  • աստուածադատ (astuacadat)
  • աստուածադիաց (astuacadiacʿ)
  • աստուածադիր (astuacadir)
  • աստուածադրոշմ (astuacadrošm)
  • աստուածազան (astuacazan)
  • աստուածազանագոյն (astuacazanagoyn)
  • աստուածազարդ (astuacazard)
  • աստուածազարդեալ (astuacazardeal)
  • աստուածազգացիկ (astuacazgacʿik)
  • աստուածազգեաց (astuacazgeacʿ)
  • աստուածազգեստ (astuacazgest)
  • աստուածազգեստիմ (astuacazgestim)
  • աստուածազգի (astuacazgi)
  • աստուածազեն (astuacazen)
  • աստուածազէն (astuacazēn)
  • աստուածազոյգ (astuacazoyg)
  • աստուածազուարճ (astuacazuarč)
  • աստուածազօր (astuacazōr)
  • աստուածազօրավիգ (astuacazōravig)
  • աստուածախաբ (astuacaxab)
  • աստուածախաչ (astuacaxačʿ)
  • աստուածախառն (astuacaxaṙn)
  • աստուածախառնութիւն (astuacaxaṙnutʿiwn)
  • աստուածախնամ (astuacaxnam)
  • աստուածախոհ (astuacaxoh)
  • աստուածախոյզ (astuacaxoyz)
  • աստուածախոշոշ (astuacaxošoš)
  • աստուածախոստ (astuacaxost)
  • աստուածախումբ (astuacaxumb)
  • աստուածախրատ (astuacaxrat)
  • աստուածախօս (astuacaxōs)
  • աստուածախօսակ (astuacaxōsak)
  • աստուածախօսեմ (astuacaxōsem)
  • աստուածախօսութիւն (astuacaxōsutʿiwn)
  • աստուածածագ (astuacacag)
  • աստուածածաղիկ (astuacacałik)
  • աստուածածան (astuacacan)
  • աստուածածանոյց (astuacacanoycʿ)
  • աստուածածանութիւն (astuacacanutʿiwn)
  • աստուածածանուհի (astuacacanuhi)
  • աստուածածանօթ (astuacacanōtʿ)
  • աստուածածանօթութիւն (astuacacanōtʿutʿiwn)
  • աստուածածին (astuacacin)
  • աստուածածնեալ (astuacacneal)
  • աստուածածնելական (astuacacnelakan)
  • աստուածածնելութիւն (astuacacnelutʿiwn)
  • աստուածածնիցեալ (astuacacnicʿeal)
  • աստուածածնող (astuacacnoł)
  • աստուածածնողութիւն (astuacacnołutʿiwn)
  • աստուածածնութիւն (astuacacnutʿiwn)
  • աստուածածութիւն (astuacacutʿiwn)
  • աստուածակազմ (astuacakazm)
  • աստուածակամ (astuacakam)
  • աստուածակամար (astuacakamar)
  • աստուածակայ (astuacakay)
  • աստուածակայծակն (astuacakaycakn)
  • աստուածական (astuacakan)
  • աստուածակառք (astuacakaṙkʿ)
  • աստուածակատար (astuacakatar)
  • աստուածակարգ (astuacakarg)
  • աստուածակեաց (astuacakeacʿ)
  • աստուածակերպ (astuacakerp)
  • աստուածակերպեմ (astuacakerpem)
  • աստուածակերպութիւն (astuacakerputʿiwn)
  • աստուածակերտ (astuacakert)
  • աստուածակերտութիւն (astuacakertutʿiwn)
  • աստուածակիր (astuacakir)
  • աստուածակից (astuacakicʿ)
  • աստուածակոխ (astuacakox)
  • աստուածակողմն (astuacakołmn)
  • աստուածակոյս (astuacakoys)
  • աստուածակոչ (astuacakočʿ)
  • աստուածակորոյս (astuacakoroys)
  • աստուածակրող (astuacakroł)
  • աստուածակրութիւն (astuacakrutʿiwn)
  • աստուածակրօն (astuacakrōn)
  • աստուածահաճոյ (astuacahačoy)
  • աստուածահաճոյական (astuacahačoyakan)
  • աստուածահաճոյութիւն (astuacahačoyutʿiwn)
  • աստուածահաճութիւն (astuacahačutʿiwn)
  • աստուածահամբոյր (astuacahamboyr)
  • աստուածահայեաց (astuacahayeacʿ)
  • աստուածահայր (astuacahayr)
  • աստուածահանգիստ (astuacahangist)
  • աստուածահանճար (astuacahančar)
  • աստուածահաշտ (astuacahašt)
  • աստուածահաստատ (astuacahastat)
  • աստուածահար (astuacahar)
  • աստուածահարուածք (astuacaharuackʿ)
  • աստուածահարք (astuacaharkʿ)
  • աստուածահաւասար (astuacahawasar)
  • աստուածահաւաք (astuacahawakʿ)
  • աստուածահիւս (astuacahiws)
  • աստուածահոս (astuacahos)
  • աստուածահոսան (astuacahosan)
  • աստուածահրաման (astuacahraman)
  • աստուածահրաշ (astuacahraš)
  • աստուածահրաշաբար (astuacahrašabar)
  • աստուածահրաւիրակ (astuacahrawirak)
  • աստուածաձայնութիւն (astuacajaynutʿiwn)
  • աստուածաձեւ (astuacajew)
  • աստուածաձիր (astuacajir)
  • աստուածաճառ (astuacačaṙ)
  • աստուածամայր (astuacamayr)
  • աստուածամարդ (astuacamard)
  • աստուածամարտ (astuacamart)
  • աստուածամարտիմ (astuacamartim)
  • աստուածամարտութիւն (astuacamartutʿiwn)
  • աստուածամաքուր (astuacamakʿur)
  • աստուածամերձ (astuacamerj)
  • աստուածամէտ (astuacamēt)
  • աստուածամոռաց (astuacamoṙacʿ)
  • աստուածամուխ (astuacamux)
  • աստուածամուսնութիւն (astuacamusnutʿiwn)
  • աստուածամուտ (astuacamut)
  • աստուածայաղթ (astuacayałtʿ)
  • աստուածայայտնութիւն (astuacayaytnutʿiwn)
  • աստուածային (astuacayin)
  • աստուածայնաբար (astuacaynabar)
  • աստուածայնագոյն (astuacaynagoyn)
  • աստուածայնապէս (astuacaynapēs)
  • աստուածայնութիւն (astuacaynutʿiwn)
  • աստուածայորդոր (astuacayordor)
  • աստուածայրական (astuacayrakan)
  • աստուածայօրինեալ (astuacayōrineal)
  • աստուածանախանձ (astuacanaxanj)
  • աստուածանամ (astuacanam)
  • աստուածանայեաց (astuacanayeacʿ)
  • աստուածանարգ (astuacanarg)
  • աստուածանգիտութիւն (astuacangitutʿiwn)
  • աստուածանենգ (astuacaneng)
  • աստուածաներկ (astuacanerk)
  • աստուածանիստ (astuacanist)
  • աստուածանման (astuacanman)
  • աստուածանմանակերպութիւն (astuacanmanakerputʿiwn)
  • աստուածանմանապէս (astuacanmanapēs)
  • աստուածանմանեալ (astuacanmaneal)
  • աստուածանմանութիւն (astuacanmanutʿiwn)
  • աստուածանշանութիւն (astuacanšanutʿiwn)
  • աստուածանշանք (astuacanšankʿ)
  • աստուածանունական (astuacanunakan)
  • աստուածանունութիւն (astuacanunutʿiwn)
  • աստուածաշահ (astuacašah)
  • աստուածաշարժ (astuacašarž)
  • աստուածաշէն (astuacašēn)
  • աստուածաշնորհ (astuacašnorh)
  • աստուածաշունչ (astuacašunčʿ)
  • աստուածաշուք (astuacašukʿ)
  • աստուածաշօշափ (astuacašōšapʿ)
  • աստուածաչարչար (astuacačʿarčʿar)
  • աստուածաչարչարութիւն (astuacačʿarčʿarutʿiwn)
  • աստուածապահ (astuacapah)
  • աստուածապաճոյճ (astuacapačoyč)
  • աստուածապայծառ (astuacapaycaṙ)
  • աստուածապաշտ (astuacapašt)
  • աստուածապաշտագոյն (astuacapaštagoyn)
  • աստուածապաշտութիւն (astuacapaštutʿiwn)
  • աստուածապատիժ (astuacapatiž)
  • աստուածապատիւ (astuacapatiw)
  • աստուածապատկեր (astuacapatker)
  • աստուածապատուէր (astuacapatuēr)
  • աստուածապատում (astuacapatum)
  • աստուածապարագ (astuacaparag)
  • աստուածապարակ (astuacaparak)
  • աստուածապարարկ (astuacaparark)
  • աստուածապարգեւ (astuacapargew)
  • աստուածապարգեւակ (astuacapargewak)
  • աստուածապարութիւն (astuacaparutʿiwn)
  • աստուածապետական (astuacapetakan)
  • աստուածապէս (astuacapēs)
  • աստուածապորտ (astuacaport)
  • աստուածապսակ (astuacapsak)
  • աստուածապսակեալ (astuacapsakeal)
  • աստուածապրեցոյց (astuacaprecʿoycʿ)
  • աստուածառաք (astuacaṙakʿ)
  • աստուածասաստ (astuacasast)
  • աստուածասաց (astuacasacʿ)
  • աստուածասէր (astuacasēr)
  • աստուածասիրագոյն (astuacasiragoyn)
  • աստուածասիրակ (astuacasirak)
  • աստուածասիրիմ (astuacasirim)
  • աստուածասիրութիւն (astuacasirutʿiwn)
  • աստուածասպան (astuacaspan)
  • աստուածասպանութիւն (astuacaspanutʿiwn)
  • աստուածաստեղծ (astuacastełc)
  • աստուածաստեղծեմ (astuacastełcem)
  • աստուածաստեղծութիւն (astuacastełcutʿiwn)
  • աստուածասքանչ (astuacaskʿančʿ)
  • աստուածավախ (astuacavax)
  • աստուածավաճառ (astuacavačaṙ)
  • աստուածավաճառութիւն (astuacavačaṙutʿiwn)
  • աստուածավայել (astuacavayel)
  • աստուածավայելուչ (astuacavayelučʿ)
  • աստուածավայելչաբար (astuacavayelčʿabar)
  • աստուածավայելչական (astuacavayelčʿakan)
  • աստուածավայելչապէս (astuacavayelčʿapēs)
  • աստուածավայելչութիւն (astuacavayelčʿutʿiwn)
  • աստուածավառ (astuacavaṙ)
  • աստուածավար (astuacavar)
  • աստուածավրէժ (astuacavrēž)
  • աստուածատեաց (astuacateacʿ)
  • աստուածատելի (astuacateli)
  • աստուածատես (astuacates)
  • աստուածատեսագոյն (astuacatesagoyn)
  • աստուածատեսակ (astuacatesak)
  • աստուածատեսակաբար (astuacatesakabar)
  • աստուածատեսակագոյն (astuacatesakagoyn)
  • աստուածատեսական (astuacatesakan)
  • աստուածատեսակութիւն (astuacatesakutʿiwn)
  • աստուածատեսիլ (astuacatesil)
  • աստուածատեսութիւն (astuacatesutʿiwn)
  • աստուածատեցութիւն (astuacatecʿutʿiwn)
  • աստուածատիպ (astuacatip)
  • աստուածատունկ (astuacatunk)
  • աստուածատուր (astuacatur)
  • աստուածատպութիւն (astuacatputʿiwn)
  • աստուածատօնակ (astuacatōnak)
  • աստուածարար (astuacarar)
  • աստուածարարութիւն (astuacararutʿiwn)
  • աստուածարեալ (astuacareal)
  • աստուածարելաբար (astuacarelabar)
  • աստուածարեմ (astuacarem)
  • աստուածարժան (astuacaržan)
  • աստուածարկու (astuacarku)
  • աստուածարութիւն (astuacarutʿiwn)
  • աստուածացաս (astuacacʿas)
  • աստուածացուցանեմ (astuacacʿucʿanem)
  • աստուածացուցիչ (astuacacʿucʿičʿ)
  • աստուածաւանդ (astuacawand)
  • աստուածաւանդապէս (astuacawandapēs)
  • աստուածափախոյց (astuacapʿaxoycʿ)
  • աստուածափայլ (astuacapʿayl)
  • աստուածափայփայող (astuacapʿaypʿayoł)
  • աստուածաքաղաք (astuacakʿałakʿ)
  • աստուածաքաղցր (astuacakʿałcʿr)
  • աստուածաքանդակ (astuacakʿandak)
  • աստուածաքարոզ (astuacakʿaroz)
  • աստուածաքնար (astuacakʿnar)
  • աստուածգիտութիւն (astuacgitutʿiwn)
  • աստուածեան (astuacean)
  • աստուածեղական (astuacełakan)
  • աստուածեղբայր (astuacełbayr)
  • աստուածեղէն (astuacełēn)
  • աստուածեղութիւն (astuacełutʿiwn)
  • աստուածերան (astuaceran)
  • աստուածերեւութիւն (astuacerewutʿiwn)
  • աստուածերկիւղ (astuacerkiwł)
  • աստուածերկիւղածութիւն (astuacerkiwłacutʿiwn)
  • աստուածըմպելի (astuacəmpeli)
  • աստուածընդդէմ (astuacənddēm)
  • աստուածընկալ (astuacənkal)
  • աստուածընկէց (astuacənkēcʿ)
  • աստուածընտիր (astuacəntir)
  • աստուածիմաստ (astuacimast)
  • աստուածիմաստութիւն (astuacimastutʿiwn)
  • աստուածիմաց (astuacimacʿ)
  • աստուածիջակ (astuaciǰak)
  • աստուածխօսութիւն (astuacxōsutʿiwn)
  • աստուածյայտնութիւն (astuacyaytnutʿiwn)
  • աստուածորդի (astuacordi)
  • աստուածութիւն (astuacutʿiwn)
  • աստուածուհի (astuacuhi)
  • աստուածունակ (astuacunak)
  • աստուածուսոյց (astuacusoycʿ)
  • աստուածուստ (astuacust)
  • աստուածուրաց (astuacuracʿ)
  • աստուածպաշտութիւն (astuacpaštutʿiwn)
  • աստուածպատուութիւն (astuacpatuutʿiwn)
  • աստուածպետական (astuacpetakan)
  • աստուածպետականագոյն (astuacpetakanagoyn)
  • աստուածպետականապէս (astuacpetakanapēs)
  • աստուածպետականութիւն (astuacpetakanutʿiwn)
  • աստուածպետութիւն (astuacpetutʿiwn)
  • աստուածսիրաբար (astuacsirabar)
  • աստուածսիրական (astuacsirakan)
  • աստուածսիրապէս (astuacsirapēs)
  • աստուածսիրութիւն (astuacsirutʿiwn)
  • աստուածտեսութիւն (astuactesutʿiwn)
  • աստուածօրէն (astuacōrēn)
  • աստուածօրհնութիւն (astuacōrhnutʿiwn)
  • բազմաստուած (bazmastuac)
  • բազմաստուածաբար (bazmastuacabar)
  • բազմաստուածեան (bazmastuacean)
  • բազմաստուածութիւն (bazmastuacutʿiwn)
  • գերաստուած (gerastuac)
  • երեքաստուածեան (erekʿastuacean)
  • զուգաստուած (zugastuac)
  • ինքնաստուածանամ (inkʿnastuacanam)
  • ինքնաստուածութիւն (inkʿnastuacutʿiwn)
  • կիսաստուած (kisastuac)
  • հակառակաստուած (hakaṙakastuac)
  • հանգիտաստուած (hangitastuac)
  • յաստուածուստ (yastuacust)
  • յոգնաստուած (yognastuac)
  • յոգնաստուածութիւն (yognastuacutʿiwn)
  • չաստուած (čʿastuac)
  • չաստուածուրհի (čʿastuacurhi)
  • սիրաստուած (sirastuac)

Descendants

References

  • Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), աստուած”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), աստուած”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), աստուած”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
  • J̌ahukyan, Geworg (2010), աստուած”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.