ալարեմ
Old Armenian
Etymology
Ačaṙyan notes that this cannot be related to dialectal ալարել (alarel, “to be lazy”) and Eastern Turkish alarmak (“to become red, e.g. from anger”) due to the difference in meaning, and leaves the origin open. J̌ahukyan derives from Proto-Indo-European *al- (“to wander, roam”) + -ար (-ar) with cognates such as Ancient Greek ἀλύω (alúō, “to be deeply stirred, excited, to be beyond oneself; to wander, to roam about, to lounge idly”) and Latvian aluot (“to wander around, to get lost”). See Pokorny for this root, without the Armenian. In 1963 J̌ahukyan remarks that the semantic range of the Ancient Greek word allows to connect Old Armenian ալարել (alarel, “to be ashamed”) with modern ալարել (alarel, “to be lazy”), but in 2010 considers the relation coincidental.
Conjugation
| infinitive | ալարել (alarel) | participle | ալարեցեալ, ալարեալ (alarecʿeal, alareal) | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| causative | — | aorist stem | ալարեց- (alarecʿ-) | ||||
| person | singular | plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | ||
| indicative | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ալարեմ (alarem) | ալարես (alares) | ալարէ (alarē) | ալարեմք (alaremkʿ) | ալարէք (alarēkʿ) | ալարեն (alaren) | |
| imperfect | ալարէի, ալարեի* (alarēi, alarei*) | ալարէիր, ալարեիր* (alarēir, alareir*) | ալարէր (alarēr) | ալարէաք, ալարեաք* (alarēakʿ, alareakʿ*) | ալարէիք, ալարեիք* (alarēikʿ, alareikʿ*) | ալարէին, ալարեին* (alarēin, alarein*) | |
| aorist | ալարեցի (alarecʿi) | ալարեցեր (alarecʿer) | ալարեաց (alareacʿ) | ալարեցաք (alarecʿakʿ) | ալարեցէք, ալարեցիք (alarecʿēkʿ, alarecʿikʿ) | ալարեցին (alarecʿin) | |
| subjunctive | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա | |
| present | ալարիցեմ (alaricʿem) | ալարիցես (alaricʿes) | ալարիցէ (alaricʿē) | ալարիցեմք (alaricʿemkʿ) | ալարիցէք (alaricʿēkʿ) | ալարիցեն (alaricʿen) | |
| aorist | ալարեցից (alarecʿicʿ) | ալարեսցես (alarescʿes) | ալարեսցէ (alarescʿē) | ալարեսցուք (alarescʿukʿ) | ալարեսջիք (alaresǰikʿ) | ալարեսցեն (alarescʿen) | |
| imperatives | — | (դու) | — | — | (դուք) | — | |
| imperative | — | ալարեա՛ (alareá) | — | — | ալարեցէ՛ք (alarecʿḗkʿ) | — | |
| cohortative | — | ալարեսջի՛ր (alaresǰír) | — | — | ալարեսջի՛ք (alaresǰíkʿ) | — | |
| prohibitive | — | մի՛ ալարեր (mí alarer) | — | — | մի՛ ալարէք (mí alarēkʿ) | — | |
| *rare | |||||||
Synonyms
- ամաչեմ (amačʿem)
References
- Awgerean, Mkrtičʿ (1865), “ալարեմ”, in Aṙjeṙn baṙaran haykaznean lezui [Pocket Dictionary of the Armenian Language] (in Armenian), corrected and expanded by Grigor Čēlalean, 2nd edition, Venice: S. Lazarus Armenian Academy
- Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “ալարել”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press
- Pokorny, Julius (1959), “³al-”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume I, Bern, München: Francke Verlag, page 27 of 27, 28
- J̌ahukyan, Geworg (1963), “Stugabanutʿyunner [Etymologies]”, in Patma-banasirakan handes [Historical-Philological Journal] (in Armenian), issue 4, pages 85–86
- J̌ahukyan, Geworg (1987) Hayocʿ lezvi patmutʿyun; naxagrayin žamanakašrǰan [History of the Armenian language: The Pre-Literary Period] (in Armenian), Yerevan: Academy Press, page 111
- J̌ahukyan, Geworg (2010), “ալարել”, in Vahan Sargsyan, editor, Hayeren stugabanakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), Yerevan: Asoghik, page 25a