түгел

From Proto-Turkic *degül (“is not”).

Cognate with Old Turkic [script needed] (tügül, “is not; not only”) (in Kul Tigin inscription); Karakhanid [script needed] (tegül, “is not”); Kazakh түгiл (tügil), Kyrgyz түгүл (tügül), Karachay-Balkar тюл (tül), Turkish değil.

• IPA^(key): [ˈtʏ.ɡɪ̞l], [tʏ.ˈɡɪ̞l]
• Hyphenation: тү‧гел

түгел • (tügel)

1. is not

   Ҡәнәғәт түгелһең икән — үҙ һүҙеңде әйт, тәңҡитлә, фекер алыш.

   Qänäğät tügelheñ ikän — üð hüðeñde äyt, täñqitlä, feker alïš.

   If you are not content — (then) give your comment, criticize, exchange opinions.

   Баҡтиһәң, кеше беҙ күреп белгән материаль тән генә түгел икән.

   Baqtihäñ, keše beð kürep belgän material’ tän genä tügel ikän.

   As it emerges, a human is not only the material body that we see and know.

2. is not ..., but (rather) is ...

   Был һүҙем үләң түгел — бер нәсихәт.

   Bïl hüðem üläñ tügel — ber näsixät.

   This speech of mine is not a song, but an edification.

   (Aqmulla)

   Былар ябай сәскә түгел, дарыу үләндәре.

   Bïlar yabay säskä tügel, darïw üländäre.

   these are not simple flowers, but medicinal herbs.

түгел • (tügel)

1. (typically preceded by ғына/генә) not (only), but (also)

   Кешене атай-әсәй генә түгел, мөхит тә тәрбиәләй.

   Kešene atay-äsäy genä tügel, möxit tä tärbiäläy.

   It not only the parents, but also the environment that raises a person.

   Тап шундай берәҙәк эттәр ваҡ мал һәм ҡош-ҡорт өсөн генә түгел, кеше өсөн дә хәүефле.

   Tap šunday beräðäk ettär vaq mal häm qoš-qort ösön genä tügel, keše ösön dä xäwefle.

   Exactly this type of stray dogs is dangerous not only to small cattle and poultry, but also to humans.

   Бөгөнгө көндә ҡул сәғәте ваҡытты ғына түгел, кешенең абруйын да күрһәтеп тора.

   Bögöngö köndä qul säğäte vaqïttï ğïna tügel, kešeneñ abruyïn da kürhätep tora.

   These days, a watch not only shows the time, but also the person's social status.

2. not (only), but (even); let alone

   Беҙҙең илебеҙҙә Интернет түгел, гәзит барып етмәгән, почтальон аяғы баҫмаған мөйөштәр бар һаман.

   Beððeñ ilebeððä Internet tügel, gäzit barïp yetmägän, počtal’on ayağï baθmağan möyöštär bar haman.

   There are still locations in our country where newspapers do not reach, (where) postman's feet hasn't touched yet, let alone the Internet.

   Шартлау тулҡынына биш ҡатлы йорттарҙа быялалар ватылыу ғына түгел, хатта эске металл ишектәр ҙә емерелгән.

   Šartlaw tulqïnïna biš qatlï yorttarða bïyalalar vatïlïw ğïna tügel, xatta eske metall išektär ðä yemerelgän.

   (As a result of) the air blast wave, not only did window panes shatter in the 5-storeyed buildings, but even the internal metal doors were broken.