χάσκω

Ancient Greek

Alternative forms

χαίνω (khaínō) – post-Classical

Etymology

Per Rix (LIV), from Proto-Indo-European *ǵʰan- / *gʰan- (“to yawn, to gape”) with inchoative suffix -σκω (-skō). Often derived from Proto-Indo-European *ǵʰeh₁y- (“to yawn, gape”) despite the phonetic difficulties, in which case cognates include Latin hiō, Tocharian A śew, Tocharian B kāyā, Lithuanian žioti, Russian зия́ть (zijátʹ), Sanskrit विजिहीते (vijihīte), and Proto-Germanic *gīnaną. Proto-Germanic *ganōną (English yawn) has been variously derived from both roots.

Pronunciation

(5^th BCE Attic) IPA^(key): /kʰás.kɔː/
(1^st CE Egyptian) IPA^(key): /ˈkʰas.ko/
(4^th CE Koine) IPA^(key): /ˈxas.ko/
(10^th CE Byzantine) IPA^(key): /ˈxas.ko/
(15^th CE Constantinopolitan) IPA^(key): /ˈxas.ko/

Verb

χᾰ́σκω • (kháskō)

to yawn, gape, open wide
- 800 BCE – 600 BCE, Homer, Iliad 4.182
- 800 BCE – 600 BCE, Homer, Iliad 8.150
- 800 BCE – 600 BCE, Homer, Iliad 17.417
- 800 BCE – 600 BCE, Homer, Iliad 16.350
- 800 BCE – 600 BCE, Homer, Iliad 20.168
- 800 BCE – 600 BCE, Homer, Odyssey 12.350
- 497 BCE – 405 BCE, Sophocles, Fragments 508
- 460 BCE – 420 BCE, Herodotus, Histories 2.68
- 4th century BC, Eubulus, Collected Works 115
- 161 CE – 180 CE, Marcus Aurelius, Meditations 3.2
1. (chiefly in Comic Poets) to gape in eager expectation
  - 446 BCE – 386 BCE, Aristophanes, The Acharnians 10
  - 446 BCE – 386 BCE, Aristophanes, Fragments 337
  - 4th century BC, Eubulus, Collected Works 15.11
  - 300 BCE – 200 BCE, Euphro, Collected Works 1.30
  - 423 BCE, Aristophanes, The Clouds 996
  - 424 BCE, Aristophanes, The Knights 651
  - 424 BCE, Aristophanes, The Knights 804
  - 234 CE – 305 CE, Porphyry, To Marcella 9
  - 170 CE – 250 CE, Philostratus, Life of Apollonius of Tyana 2.7
  - 423 BCE, Aristophanes, The Clouds 172
  - 380 BCE, Plato, The Republic 529B
  - 405 BCE, Aristophanes, The Frogs 990
  - 424 BCE, Aristophanes, The Knights 261
  - 422 BCE, Aristophanes, The Wasps 617
2. to yawn from weariness, ennui or inattention
  - 446 BCE – 386 BCE, Aristophanes, The Acharnians 30
  - 424 BCE, Aristophanes, The Knights 1032
  - 425 BCE, Aristophanes, Lysistrata 426
  - 400 BCE – 300 BCE, Mnesimachus, Collected Works 4.22
(less common) to speak with open mouth, to utter
- 497 BCE – 405 BCE, Sophocles, Ajax 1227
- 422 BCE, Aristophanes, The Wasps 342
- 310 BCE – 240 BCE, Callimachus, Hymn to Apollo 24
to open and swallow
- 110 CE – 180 CE, Pausianas Periegeta, Description of Greece 6.21.13

Inflection

Present: χάσκω, χάσκομαι

number		singular			dual		plural
present		first	second	third	second	third	first	second	third
active	indicative	χάσκω	χάσκεις	χάσκει	χάσκετον	χάσκετον	χάσκομεν	χάσκετε	χάσκουσῐ(ν)
	subjunctive	χάσκω	χάσκῃς	χάσκῃ	χάσκητον	χάσκητον	χάσκωμεν	χάσκητε	χάσκωσῐ(ν)
	optative	χάσκοιμῐ	χάσκοις	χάσκοι	χάσκοιτον	χασκοίτην	χάσκοιμεν	χάσκοιτε	χάσκοιεν
	imperative		χάσκε	χασκέτω	χάσκετον	χασκέτων		χάσκετε	χασκόντων
middle/ passive	indicative	χάσκομαι	χάσκει/ χάσκῃ	χάσκεται	χάσκεσθον	χάσκεσθον	χασκόμεθᾰ	χάσκεσθε	χάσκονται
	subjunctive	χάσκωμαι	χάσκῃ	χάσκηται	χάσκησθον	χάσκησθον	χασκώμεθᾰ	χάσκησθε	χάσκωνται
	optative	χασκοίμην	χάσκοιο	χάσκοιτο	χάσκοισθον	χασκοίσθην	χασκοίμεθᾰ	χάσκοισθε	χάσκοιντο
	imperative		χάσκου	χασκέσθω	χάσκεσθον	χασκέσθων		χάσκεσθε	χασκέσθων
		active				middle/passive
infinitive		χάσκειν				χάσκεσθαι
participle		χάσκων, χάσκουσᾰ, χάσκον				χασκόμενος, χασκομένη, χασκόμενον

Future: χανῶ, χανοῦμαι

number		singular			dual		plural
future		first	second	third	second	third	first	second	third
active	indicative	χανῶ/ χανέω	χανεῖς	χανεῖ	χανεῖτον	χανεῖτον	χανοῦμεν	χανεῖτε	χανοῦσῐ(ν)
active	optative	χανοίην/ χανοῖμῐ	χανοίης/ χανοῖς	χανοίη/ χανοῖ	χανοῖτον	χανοίτην	χανοῖμεν	χανοῖτε	χανοῖεν
middle	indicative	χανοῦμαι	χανῇ/ χανεῖ	χανεῖται	χανεῖσθον	χανεῖσθον	χανούμεθᾰ	χανεῖσθε	χανοῦνται
middle	optative	χανοίμην	χανοῖο	χανοῖτο	χανοῖσθον	χανοίσθην	χανοίμεθᾰ	χανοῖσθε	χανοῖντο
		active				middle
infinitive		χανεῖν				χανεῖσθαι
participle		χανῶν, χανοῦσᾰ, χανοῦν				χανούμενος, χανουμένη, χανούμενον

Aorist: ἔχανον, ἐχανόμην

number		singular			dual		plural
aorist		first	second	third	second	third	first	second	third
active	indicative	ἔχανον	ἔχανες	ἔχανε	ἐχάνετον	ἐχανέτην	ἐχάνομεν	ἐχάνετε	ἔχανον
	subjunctive	χάνω	χάνῃς	χάνῃ	χάνητον	χάνητον	χάνωμεν	χάνητε	χάνωσῐ(ν)
	optative	χάνοιμῐ	χάνοις	χάνοι	χάνοιτον	χανοίτην	χάνοιμεν	χάνοιτε	χάνοιεν
	imperative		χάνε	χανέτω	χάνετον	χανέτων		χάνετε	χανόντων
middle	indicative	ἐχανόμην	ἐχάνου	ἐχάνετο	ἐχάνεσθον	ἐχανέσθην	ἐχανόμεθᾰ	ἐχάνεσθε	ἐχάνοντο
	subjunctive	χάνωμαι	χάνῃ	χάνηται	χάνησθον	χάνησθον	χανώμεθᾰ	χάνησθε	χάνωνται
	optative	χανοίμην	χάνοιο	χάνοιτο	χάνοισθον	χανοίσθην	χανοίμεθᾰ	χάνοισθε	χάνοιντο
	imperative		χανοῦ	χανέσθω	χάνεσθον	χανέσθων		χάνεσθε	χανέσθων
		active				middle
infinitive		χανεῖν				χανέσθαι
participle	m	χανών				χανόμενος
	f	χανοῦσᾰ				χανομένη
	n	χανόν				χανόμενον

Aorist: ἔχανα, ἐχανάμην

number		singular			dual		plural
aorist		first	second	third	second	third	first	second	third
active	indicative	ἔχανα	ἔχανας	ἔχανε	ἐχάνατον	ἐχανάτην	ἐχάναμεν	ἐχάνατε	ἔχαναν
	subjunctive	χάνω	χάνῃς	χάνῃ	χάνητον	χάνητον	χάνωμεν	χάνητε	χάνωσῐ(ν)
	optative	χάναιμῐ	χάναις/ χάνειας	χάναι/ χάνειε	χάναιτον	χαναίτην	χάναιμεν	χάναιτε	χάναιεν/ χάνειαν
	imperative		χᾶνον	χανάτω	χάνατον	χανάτων		χάνατε	χανάντων
middle	indicative	ἐχανάμην	ἐχάνω	ἐχάνατο	ἐχάνασθον	ἐχανάσθην	ἐχανάμεθα	ἐχάνασθε	ἐχάναντο
	subjunctive	χάνωμαι	χάνῃ	χάνηται	χάνησθον	χάνησθον	χανώμεθα	χάνησθε	χάνωνται
	optative	χαναίμην	χάναιο	χάναιτο	χάναισθον	χαναίσθην	χαναίμεθα	χάναισθε	χάναιντο
	imperative		χᾶναι	χανάσθω	χάνασθον	χανάσθων		χάνασθε	χανάσθων
		active				middle
infinitive		χᾶναι				χάνασθαι
participle	m	χάνᾱς				χανάμενος
	f	χάνᾱσα				χαναμένη
	n	χᾶναν				χανάμενον

Perfect: κέχηνα

number		singular			dual		plural
perfect		first	second	third	second	third	first	second	third
active	indicative	κέχηνα	κέχηνας	κέχηνε	κεχήνατον	κεχήνατον	κεχήναμεν	κεχήνατε	κεχήνᾱσῐ(ν)
	subjunctive	κεχηνὼς ὦ/ κεχήνω	κεχηνὼς ᾖς/ κεχήνῃς	κεχηνὼς ᾖ/ κεχήνῃ	κεχηνότε ἦτον/ κεχήνητον	κεχηνότε ἦτον/ κεχήνητον	κεχηνότες ὦμεν/ κεχήνωμεν	κεχηνότες ἦτε/ κεχήνητε	κεχηνότες ὦσῐ(ν)/ κεχήνωσῐ(ν)
	optative	κεχηνὼς εἴην/ κεχήνοιμῐ/ κεχηνοίην	κεχηνὼς εἴης/ κεχήνοις/ κεχηνοίης	κεχηνὼς εἴη/ κεχήνοι/ κεχηνοίη	κεχηνότε εἴητον/ κεχηνότε εἶτον/ κεχήνοιτον	κεχηνὀτε εἰήτην/ κεχηνότε εἴτην/ κεχηνοίτην	κεχηνότες εἴημεν/ κεχηνότες εἶμεν/ κεχήνοιμεν	κεχηνότες εἴητε/ κεχηνότες εἶτε/ κεχήνοιτε	κεχηνότες εἴησαν/ κεχηνότε εἶεν/ κεχήνοιεν
	imperative		κεχηνὼς ἴσθῐ	κεχηνὼς ἔστω	κεχηνότε ἔστον	κεχηνότε ἔστων		κεχηνότες ἔστε	κεχηνότες ὄντων
		infinitive				participle
active		κεχηνέναι				κεχηνώς, κεχηνυῖα, κεχηνός

Pluperfect: ἐκεχήνειν/ἐκεχήνη

number		singular			dual		plural
pluperfect		first	second	third	second	third	first	second	third
active	indicative	ἐκεχήνειν/ ἐκεχήνη	ἐκεχήνεις/ ἐκεχήνης	ἐκεχήνει(ν)	ἐκεχήνετον	ἐκεχηνέτην	ἐκεχήνεμεν	ἐκεχήνετε	ἐκεχήνεσᾰν

Derived terms

Derived terms formed on the present stem

χάσις (khásis)
χασκάζω (khaskázō)
χάσκανον (kháskanon)
χάσκαξ (kháskax)
χασκωρέω (khaskōréō)
χάσμα (khásma)
χασμαθυπουργός (khasmathupourgós)
χασμάομαι (khasmáomai)
χασματίας (khasmatías)
χασμάτιον (khasmátion)
χασμέομαι (khasméomai)
χάσμη (khásmē)
χάσμημα (khásmēma)
χάσμησις (khásmēsis)
χασμωδέω (khasmōdéō)
χασμώδης (khasmṓdēs)
χασμωδία (khasmōdía)

Derived terms formed on the perfect stem, κεχην-

Κεχηναῖοι (Kekhēnaîoi)

κεχηνότως (kekhēnótōs)

κεχηνώδης (kekhēnṓdēs)

References

χάσκω in Liddell & Scott (1940) A Greek–English Lexicon, Oxford: Clarendon Press
χάσκω in Liddell & Scott (1889) An Intermediate Greek–English Lexicon, New York: Harper & Brothers
χάσκω in Autenrieth, Georg (1891) A Homeric Dictionary for Schools and Colleges, New York: Harper and Brothers
χάσκω in Bailly, Anatole (1935) Le Grand Bailly: Dictionnaire grec-français, Paris: Hachette
Rix, Helmut, editor (2001), “*ǵʰan-”, in Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, →ISBN, page 193

This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.