dáil

See also: Dáil, dail, Dail, and dàil

Irish

Etymology

From Old Irish dál, from Proto-Celtic *datlā.

Pronunciation

Noun

dáil f (genitive singular dála, nominative plural dálaí)

  1. meeting; tryst, encounter
  2. consultative gathering, assembly, convention
  3. matchmaking gathering; betrothal
  4. parliament, legislative assembly
  5. (usually capitalized; in full, Dáil Éireann) the lower house of the Irish parliament
  6. distribution, apportionment
  7. decree, judgment
  8. nearness, proximity
  9. matter, condition; circumstance, affair, situation

Declension
Declension of dáil

Third declension

Bare forms:

Case Singular Plural
Nominative dáil dálaí
Vocative a dháil a dhálaí
Genitive dála dálaí
Dative dáil dálaí

Forms with the definite article:

Case Singular Plural
Nominative an dáil na dálaí
Genitive na dála na ndálaí
Dative leis an dáil

don dáil

 leis na dálaí

Derived terms
  • bandáil (“company, assembly of women”)
  • comhdháil (“meeting, tryst; convention, congress”)
  • dáileán (“handout, leaflet”)
  • Dáil Éireann (“Parliament of Ireland”)
  • mórdháil (“great assembly, general convention; great pomp, great display”)
  • Teachta Dála (“Member of the Dáil”)

Verb

dáil (present analytic dáileann, future analytic dáilfidh, verbal noun dáileadh, past participle dáilte)

  1. to allocate, distribute, allot
  2. to pour out

Conjugation
First Conjugation (A)
singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative present dáilim dáileann tú;
dáilir†		 dáileann sé, sí dáilimid dáileann sibh dáileann siad;
dáilid†		 a dháileann; a dháileas /
a ndáileann*; a ndáileas*		 dáiltear
past dháil mé; dháileas dháil tú; dháilis dháil sé, sí dháileamar; dháil muid dháil sibh; dháileabhair dháil siad; dháileadar a dháil /
ar dháil*		 dáileadh
past habitual dháilinn / ndáilinn‡‡ dháilteá / ndáilteᇇ dháileadh sé, sí / ndáileadh sé, s퇇 dháilimis; dháileadh muid / ndáilimis‡‡; ndáileadh muid‡‡ dháileadh sibh / ndáileadh sibh‡‡ dháilidís; dháileadh siad / ndáilidís‡‡; ndáileadh siad‡‡ a dháileadh /
a ndáileadh*		 dháiltí / ndáilt퇇
future dáilfidh mé;
dáilfead		 dáilfidh tú;
dáilfir†		 dáilfidh sé, sí dáilfimid;
dáilfidh muid		 dáilfidh sibh dáilfidh siad;
dáilfid†		 a dháilfidh; a dháilfeas /
a ndáilfidh*; a ndáilfeas*		 dáilfear
conditional dháilfinn / ndáilfinn‡‡ dháilfeá / ndáilfeᇇ dháilfeadh sé, sí / ndáilfeadh sé, s퇇 dháilfimis; dháilfeadh muid / ndáilfimis‡‡; ndáilfeadh muid‡‡ dháilfeadh sibh / ndáilfeadh sibh‡‡ dháilfidís; dháilfeadh siad / ndáilfidís‡‡; ndáilfeadh siad‡‡ a dháilfeadh /
a ndáilfeadh*		 dháilfí / ndáilf퇇
subjunctive present go ndáile mé;
go ndáilead†		 go ndáile tú;
go ndáilir†		 go ndáile sé, sí go ndáilimid;
go ndáile muid		 go ndáile sibh go ndáile siad;
go ndáilid†		 — go ndáiltear
past dá ndáilinn dá ndáilteá dá ndáileadh sé, sí dá ndáilimis;
dá ndáileadh muid		 dá ndáileadh sibh dá ndáilidís;
dá ndáileadh siad		 — dá ndáiltí
imperative dáilim dáil dáileadh sé, sí dáilimis dáiligí;
dáilidh†		 dáilidís — dáiltear
verbal noun dáileadh
past participle dáilte

* Indirect relative
† Archaic or dialect form
‡‡ Dependent form used with particles that trigger eclipsis

Mutation
Irish mutation
Radical Lenition Eclipsis
dáil dháil ndáil
Note: Some of these forms may be hypothetical. Not every possible mutated form of every word actually occurs.
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.