Zhuyin
Zhuyin fuhao (ook bopomofo genoemd, naar de eerste vier alfabetletters) is een systeem om Chinees fonetisch weer te geven. Zhuyin wordt vaak in Taiwan en in boeddhistische geschriften gebruikt. Zhuyin werd in 1913 opgesteld door de "Vereniging voor standaardisering van de transcriptie van het Standaardmandarijn" (中国读音统一会). In 1918 werd zhuyin de officiële transcriptie van de Republiek China waarmee Standaardmandarijn werd geschreven. Tegenwoordig wordt het ook gebruikt om verschillende dialecten in de Republiek China (Taiwan) fonetisch weer te geven.
Verticaal gebruik
|
Horizontaal gebruik
|
| Zhuyin | |||||||||||||||||||||
| Naam (taalvarianten) | |||||||||||||||||||||
| Vereenvoudigd | 注音符号 | ||||||||||||||||||||
| Traditioneel | 注音符號 | ||||||||||||||||||||
| Pinyin | Zhùyīn fúhào | ||||||||||||||||||||
| Wade-Giles | Chu-yin fu-hao | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Zhuyin-alfabet
| Zhuyin | Pinyin | Zhuyin | Pinyin | Zhuyin | Pinyin | Zhuyin | Pinyin | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Beginletter(s) | ||||||||||
| ㄅ | B | ㄆ | P | ㄇ | M | ㄈ | F | |||
| ㄉ | D | ㄊ | T | ㄋ | N | ㄌ | L | |||
| ㄍ | G | ㄎ | K | ㄏ | H | |||||
| ㄐ | J | ㄑ | Q | ㄒ | X | |||||
| ㄓ | Zh | ㄔ | Ch | ㄕ | Sh | ㄖ | R | |||
| ㄗ | Z | ㄘ | C | ㄙ | S | |||||
| Eindletter(s) | ||||||||||
| ㄚ | A | ㄛ | O | ㄜ | E | ㄝ | Ê | |||
| ㄞ | Ai | ㄟ | Ei | ㄠ | Ao | ㄡ | Ou | |||
| ㄢ | An | ㄣ | En | ㄤ | Ang | ㄥ | Eng | |||
| ㄦ | Er | ㄧ | I | ㄨ | U / W | ㄩ | Ü | |||
Tonen 聲調
Het Standaardmandarijn kent vijf tonen, dus ook in het zhuyin.
- de eerste toon: － (de eerste toon wordt in zhuyin nauwelijks opgeschreven)
- de tweede toon: ˊ
- de derde toon: ˇ
- de vierde toon: ˋ
- de vijfde toon, oftewel neutrale toon: · (de neutrale toon wordt in het pinyin niet opgeschreven)
Gebruik
Het zhuyin is vaak te zien op Taiwanese computertoetsenborden en mobiele telefoons.
Zhuyin op de toetsen van Taiwanese mobiele telefoons. Shēngdiào (聲調) zijn de verschillende tonen in het Standaardmandarijn.
| １ ㄅㄆㄇㄈ | ２ ㄉㄊㄋㄌ | ３ ㄍㄎㄏ |
| ４ ㄐㄑㄒ | ５ ㄓㄔㄕㄖ | ６ ㄗㄘㄙ |
| ７ ㄚㄛㄜㄝ | ８ ㄞㄟㄠㄡ | ９ ㄢㄣㄤㄥㄦ |
| ＊ 聲調 | ０ ㄧㄨㄩ | ＃ |
Voorbeelden
Enkele voorbeelden:
| Traditioneel Chinees | Zhuyin | Pinyin | Nederlands |
|---|---|---|---|
| 你好 | ㄋ一ˇ ㄏㄠˇ | nǐ hǎo | Hallo |
| 你好嗎? | ㄋ一ˇ ㄏㄠˇ ㄇㄚ· | nǐ hǎo ma | Hoe gaat het met je? |
| 再見 | ㄗㄞˋ ㄐ一ㄢˋ | zàijiàn | Tot ziens |
| 謝謝你 | ㄒ一ㄝˋ ㄒ一ㄝ˙ ㄋ一ˇ | xièxiè nǐ | Bedankt / dank u |
| 我喜歡你 | ㄨㄛˇ ㄒ一ˇ ㄏㄨㄢ ㄋ一ˇ | wǒ xǐhuan nǐ | Ik vind je aardig |
| 我愛你 | ㄨㄛˇ ㄞˋ ㄋ一ˇ | wǒ ài nǐ | Ik houd van je |