Yamaceratops

Yamaceratops dorngobiensis is een herbivore dinosauriër behorend tot de groep van de Neoceratopia die in het Late Krijt leefde in het het huidige Mongolië.

Yamaceratops

In 1991 werd door een gezamenlijke expeditie van het American Museum of Natural History en de Mongoolse Academie van Wetenschappen bij Choegenetslavkant een klein ceratopisch schedeltje geborgen. In 2002 en 2003 werden op dezelfde locatie nog eens een skelet gevonden en veel losse botten.

Yamaceratops werd in september 2006 benoemd en beschreven door Peter Makovicky en Mark Norell. De geslachtsnaam verwijst naar Jama, een dharmapala uit het Tibetaans boeddhisme. Deze heeft ook hoorns als de meeste ceratopiërs, en dit werd als reden voor de naamgeving opgegeven hoewel Yamaceratops die juist niet bezat. De soortaanduiding verwijst naar de Dorn Gobi, de Oostelijke Gobiwoestijn, waar het fossiel opgegraven is.

Het holotype, IGM 100/1315, is gevonden in een laag van de middelste Javchlantformatie die dateert uit het Santonien, ongeveer vijfentachtig miljoen jaar oud. Oorspronkelijk werd gedacht dat de ouderdom veel hoger lag en het fossiel stamde uit het Albien, dus het Onder-Krijt. Het bestaat uit een gedeeltelijke schedel met onderkaken waaraan de snuitpunt en het predentarium ontbreekt. Het vertegenwoordigt een volwassen dier. Het skelet gevonden in 2002, specimen IGM 100/1303, is aan Yamaceratops toegewezen. Het omvat het rostrale, het linkertbovenkaaksbeen, het rechterjukbeen, het rechterquadratum, het linkersurangulare, beide articularia, een paar tanden, drie gedeeltelijke wervels, het linkerdarmbeen en delen van de ledematen. Uit het fragmentarische materiaal is specimen IGM 100/1867 toegewezen, een predentarium, ondanks dat het niet met het holotype overlapt; de gelijkenis met andere predentaria van Neoceratopia werd daarvoor voldoende geacht.

De schedel is een 25 centimeter lang en het betreft dus een vrij klein dier.

In 2006 werden enkele onderscheidende, of althans typerende, kenmerken vastgesteld. Het rostrale, de beenkern van de bovensnavel, is niet bovenop gekield, anders dan bij andere neoceratopiërs. Het oppervlak van het rostrale is bedekt met richels en groeven die splitsen en dan weer in elkaar vloeien, een afgeleid kenmerk. Het achterste deel van het jukbeen is lobvormig en hoger dan het voorste deel onder de oogkas, een basaal kenmerk. Een epijugale is aanwezig, een afgeleid kenmerk. Het angulare heeft twee bultjes aan de onderrand, een uniek kenmerk. Het surangulare vormt een verticale beenwal richting onderste kaakgewricht, een afgeleid kenmerk. Alle maxillaire en dentaire tanden hebben een uitstekende asymmetrisch gelegen hoofdrichel, een afgeleid kenmerk.

Het gaat om een soort die basaal in de Neoceratopia geplaatst is, volgens de analyse tussen Liaoceratops en Archaeoceratops in. In bepaalde opzichten is hij echter vrij geavanceerd, iets wat zou duiden op een complexe evolutie van de groep.

In 2008 werd een mogelijk ei met embryo van Yamaceratops gemeld maar in 2015 bleek dat het embryo van een vogel was.