Willem Hendrik Dingeldein

Willem Dingeldein, die zich als autodidact ontwikkelde tot groot kenner van de Twentse taal, geschiedenis, geologie en natuurlijke historie heeft een groot aantal publicaties over zijn streek Twente op zijn naam staan, die onder meer gaan over de geschiedenis van Denekamp en van Oldenzaal, over Singraven, Het Springendal en andere onderwerpen. Deze publicaties, waarvan "Het land van de Dinkel" de bekendste is, waren gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, maar toch populair geschreven. Hij maakte met collega-heemkundigen als J.J. van Deinse en Albert Meyling regelmatig tochten door Twente, waarbij hij veel van wat hij zag op de foto vastlegde. Als bestuurslid van een groot aantal verenigingen was hij invloedrijk en gezien.

Dingeldein liet na zijn dood in 1953 een uitstekend Denekamper lexicon na, dat echter niet werd gepubliceerd en tot 2009 min of meer onopgemerkt in een archief bleef liggen. Het bestaat uit ongeveer vijfduizend kaartjes met woorden uit de regio Denekamp, aangevuld met de precieze uitspraak in fonetisch schrift, uitdrukkingen waar ze in voorkomen en Nederlandse vertalingen. Dit levenswerk wordt zelfs niet genoemd in het boek "Uit leven en werk van W.H. Dingeldein" (1988). In het hoofdstuk "Dingeldein en de dialectstudie" van Hendrik Entjes en de uitputtende bibliografie komen wel zijn veel beperkter publicaties van Denekamper zegswijzen en spreekwoorden aan de orde. In de loop van 2009 werden de door Dingeldein opgetekende woorden en uitdrukkingen opgenomen in het (digitale) woordenboek Dialexicon Twents.

Een selectie uit zijn publicaties:

• Gids voor Denekamp en omstreken. 1923
• Het "Losse Hoes" Groot Bavel: uit de geschiedenis van een Twentsch erf. 1947
• Het land van de Dinkel : de schoonheid van Noordoost-Twente. 1948
• Singraven: beelden uit verleden en heden van een Twentsche havezate. 1948
• Acht eeuwen Stift Weerselo. 1951
• vele artikelen in tijdschriften en jaarboeken, onder meer in de belangrijke serie 'Verslagen en mededeelingen van de Vereeniging tot beoefening van Overijssels Regt en Geschiedenis'
• Raadpleeg voor een uitgebreide bibliografie de website dboverijssel.nl