Wijzer (logaritme)

De wijzer is een geheel getal, van belang bij de overgang van een bepaald getal naar zijn tiendelige logaritme. Als men een getal vermenigvuldigt met een macht van tien ( ${\displaystyle \ 10^{m}}$), dan wordt de tiendelige logaritme vergroot met ${\displaystyle \ m}$. Bij elk getal en zijn logaritme hoort er een geheel getal dat aangeeft welke macht van tien bedoeld wordt, de wijzer.

Als het oorspronkelijk getal groter is dan één, is de wijzer het aantal cijfers voor de komma, van het oorspronkelijk getal, min één. Algemeen is n de wijzer als het oorspronkelijk getal kan geschreven worden als ${\displaystyle q\cdot 10^{n}\,}$, met ${\displaystyle 0\leq q<10\,}$. Dit begrip is interessant bij het gebruik van logaritmetafels. De logaritme van een getal bestaat uit een wijzer gevolgd door een komma en een mantisse. Als men een getal met een macht van 10 vermenigvuldigt verandert de mantisse niet, enkel de wijzer.

Bijvoorbeeld:

${\displaystyle \log(4654)=3,66783\,}$

${\displaystyle \log(46,54)=1,66783\,}$

${\displaystyle \log(4,654)=0,66783\,}$

De wijzer is hier respectievelijk 3, 1 en 0

${\displaystyle 4654=4,654\cdot 10^{3}\,}$ de wijzer is hier dus 3.

${\displaystyle \log(0,4564)=-1+0,66783\,}$ wat dikwijls geschreven wordt als ${\displaystyle {\bar {1}},66783}$ De wijzer is hier -1

${\displaystyle \log(0,04564)=-2+0,66783\,}$ wat dikwijls geschreven wordt als ${\displaystyle {\bar {2}},66783}$ De wijzer is hier -2

${\displaystyle 0,04654=4,654\cdot 10^{-2}\,}$ de wijzer is hier dus -2.

Dit principe was belangrijk bij het numeriek rekenen, voordat de rekenmachine algemeen werd (bijvoorbeeld met een rekenliniaal of met logaritmetafels).