Wetenschapstheater
Wetenschapstheater is een vorm van theater waarin wetenschap centraal staat. Behalve om de esthetiek gaat het vaak nog om een ander doel, zoals inzicht geven in het wezen van wetenschap of het stimuleren van denken over de maatschappelijke effecten van wetenschap.
Genres
Binnen wetenschapstheater bestaan verschillende benaderingen. Grofweg is er een onderscheid te maken tussen
- de genres waarin wetenschap een min of meer toevallig onderwerp is en theatrale doelen centraal staan
- de genres waarin wetenschap centraal staat en theater een min of meer toevallig middel is om het denken of de discussie over wetenschap te stimuleren.
Een beroemde vertegenwoordiger van het eerste genre is het stuk Copenhagen van Frayn. Voorbeelden uit het tweede genre zijn stukken van de chemicus en nobelprijswinnaar Carl Djerassi en de stukken van de Engelse science theatre groep Y-touring. Deze laatste trekt al jaren succesvol langs middelbare scholen met stukken over bijvoorbeeld xenotransplantie om scholieren met invloedrijke ontwikkelingen in de wetenschap in aanraking te brengen. Ook het gebruik van rollen- en simulatiespelen over wetenschap en samenleving binnen het middelbaar en hoger onderwijs valt onder het tweede genre.
Er zijn ook veel tussenvormen zoals stukken van Bertolt Brecht, die kunst en vorming wilde combineren.
Nederland en België
In Nederland bestond enige decennia de groep Pandemonia die op een vergelijkbare wijze als Y-touring stukken speelde op scholen, in musea en op wetenschappelijke symposia. Stukken handelden over 'de maakbare mens', voeding en genomics en nanotechnologie. Geheel anders van aard is het Nederlandse multi-disciplinair ensemble Theater Adhoc dat zich toelegt op de verbeelding van actuele ontwikkelingen in de (natuur)wetenschappen. Onder het motto 'Reality is too interesting to leave it to the realists' enscèneert Theater Adhoc dialogen tussen kunst en wetenschap. Recente voorstellingen ontstonden in nauwe samenwerking met onderzoekers zoals Kobus Kuipers (nano-optica), Henk Barendregt (brain-mind-mindfulness), Elisabetta Pallante (theoretische fysica) en de Amerikaanse 'genehunter' J. Craig Venter.
De Brusselse groep Crew poogt met moderne middelen uit wetenschap en techniek verrassend theater te maken.
Literatuur
- Djerassi, C. (2002) Science and theatre, Interdisciplinary Science Reviews, 27:3, 193-201.
- Witmondt, L. (2001) Wetenschap is drama, Stichting Weten, Utrecht