Waterpest
Waterpest (Elodea) is een geslacht uit de waterkaardefamilie (Hydrocharitaceae) dat bestaat uit zoetwaterplanten. De planten zweven in het water. De koolstofdioxide wordt uit het water in de vorm van carbonaat gehaald. Het zijn snelle groeiers. De middelste en bovenstaande bladen staan in kransen van drie, vier of zes. De bladen zijn eirond tot lancetvormig en hebben een heel fijn getande bladrand.
| Waterpest | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Brede waterpest | ||||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| geslacht | ||||||||||||||
| Elodea Michx. (1803) | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
| Waterpest met een paddenlarve | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
| Waterpestblad onder een microscoop met 640x vergroting | ||||||||||||||
Afbeeldingen Waterpest op  | ||||||||||||||
Waterpest op  | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
De vrouwelijke bloemen drijven op het wateroppervlak en zijn met een lange kroonbuis, tot een decimeter lang, met de plant verbonden. De mannelijke bloemen drijven vrij op het wateroppervlak. De planten zijn tweehuizig en in West-Europa zijn van beide soorten alleen vrouwelijke exemplaren bekend. In Japan is echter van smalle waterpest alleen de mannelijke vorm bekend.
Voortplanting en voorkomen
In de Benelux komen twee soorten voor: brede waterpest (Elodea canadensis) en smalle waterpest (Elodea nuttallii). Beide soorten zijn hier neofyten en komen oorspronkelijk uit Noord-Amerika. Aanvankelijk was in Europa alleen brede waterpest bekend. Vanaf 1820 was de soort in het Verenigd Koninkrijk bekend en rukte als invasieve soort vanaf 1835 snel op door heel Europa, geholpen door botanici die de plant uitzetten om haar groeikracht te kunnen bewonderen. Brede waterpest breidde zich explosief uit en zorgde voor verstopte watergangen. Later is smalle waterpest ontsnapt uit aquaria. De eerste waarneming dateert in België van 1939 en in Nederland van 1941. Brede waterpest gaat in Nederland inmiddels achteruit. Verondersteld wordt soms dat het verdrongen wordt door smalle waterpest. Maar het kan ook zijn dat de oorzaak van de achteruitgang van brede waterpest gelegen is in het steeds voedselrijker worden van het oppervlaktewater. Smalle waterpest is hier namelijk beter tegen bestand.
In Europa is ook een derde soort waterpest opgedoken: sterrenkrooswaterpest (Elodea callitrichoides). In de Benelux is deze soort alleen uit het westen van Belgisch Brabant bekend en is ook daar zeer zeldzaam. Wel wordt deze plant als ingeburgerd beschouwd in Zuid-Duitsland, Oost- en Noord-Frankrijk en Zuid-Engeland.
Inmiddels ontsnappen er nieuwe soorten uit aquaria en vijvers, waarvan Egeria densa veel op waterpest lijkt.
Gebruik
Waterpest wordt veel toegepast in aquaria en vissenkommen om het water van meer zuurstof te voorzien.
Omdat waterpest gemakkelijk groeit, kan ze eenvoudig gebruikt worden voor experimenten: zo is het met een omgekeerde trechter boven de plant mogelijk de zuurstofbelletjes op te vangen die geproduceerd worden in het zonlicht. Als de plant in het donker gezet wordt, zal ze stoppen met belletjes produceren. Met een gloeiende houtspaander kan men aantonen dat het hier echt om zuurstof gaat.
Externe links
| Geslachten van de familie Hydrocharitaceae (Waterkaardefamilie) |  |
|---|---|
|
... · Blyxa · Egeria · Elodea · Hydrocharis · Najas · Stratiotes · Vallisneria · ... |