Vrouwen en kinderen eerst

Vrouwen en kinderen eerst is een uitspraak die stelt dat vrouwen en kinderen eerst gered moeten worden (in tegenstelling tot "iedereen voor zichzelf"), als niet alle personen uit een groep mensen in veiligheid kunnen worden gebracht. Tijdens het zinken van de Birkenhead in 1852 werd dit principe in praktijk gebracht, hoewel de uitspraak pas in 1860 werd bedacht.[1] Hoewel zij nooit werd opgenomen in de internationale scheepswet, werd de uitspraak populair door het gebruik op de RMS Titanic in 1912, waar als gevolg van dit principe 74% van de vrouwen aan boord werd gered, 52% van de kinderen en slechts 20% van de mannen.[2]

Overlevenden van de RMS Titanic aan boord van een reddingsboot in april 1912.

Maar onderzoek wees nadien uit dat veel reddingsboten slechts halfgevuld waren. Veel vrouwen durfden niet plaats te nemen in de reddingsboten, zo hoog boven het donkere water, om dan nadien weg te roeien in de ijzige nacht. Hieruit volgde de conclusie dat een mix van beide geslachten soms noodzakelijk is. Mensen in nood hebben behoefte aan sterke personen die vertrouwen geven, kracht uitstralen en/of leiding kunnen nemen. Dat hoeven niet altijd mannen te zijn. Een jonge sportieve vrouw die als eerste gered wordt uit een hachelijke situatie, kan de aanzet zijn voor anderen om haar voorbeeld te volgen.

Vaak blijkt dat het nobele principe zowel bij scheepsrampen (Costa Concordia in 2012) als bij andere calamiteiten (bijvoorbeeld in voetbalstadions, zoals het Heizeldrama in 1985 en de Hillsboroughramp in 1989) niet wordt toegepast en juist kwetsbare mensen onder de voet worden gelopen.