Viermogendhedenakkoord over Berlijn

Het Viermogendhedenakkoord over Berlijn is een verdrag dat de vier bezettingsmachten in Duitsland, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en de Sovjet-Unie in 1971 sloten over de status van Berlijn. Het verdrag werd op 3 september 1971 ondertekend in het gebouw van de Geallieerde Controleraad in de Berlijnse wijk Schöneberg en trad op 3 juni 1972 in werking.

Aankomst van de ministers voor de ondertekening in West-Berlijn

Voorgeschiedenis

Net als Duitsland was ook Berlijn in vier bezettingszones opgedeeld. Bij het uitroepen van de Duitse Democratische Republiek in 1949 werd Oost-Berlijn met steun van de Sovjet-Unie een deel van de DDR. Deze status werd door de Westelijke mogendheden niet erkend, maar wel getolereerd. West-Duitsland beschouwde West-Berlijn als deel van de Bondsrepubliek; deze situatie werd door geen van de vier bezettingsmachten formeel erkend. De afgevaardigden van West-Berlijn hadden in het Duitse parlement geen stemrecht, de West-Berlijners hadden een eigen paspoort en hadden geen dienstplicht in de Bundeswehr.

Inhoud

De situatie rond Berlijn lag dermate gecompliceerd dat de westelijke geallieerden en de Sovjet-Unie zelfs geen overeenstemming konden bereiken over het precieze bereik van het akkoord. Het akkoord bestond uit twee delen: een algemeen deel, waaronder de westelijke machten geheel Berlijn verstonden en de Sovjet-Unie slechts West-Berlijn en een specifiek deel voor West-Berlijn. In de preambule van het akkoord werd vermeld dat het algemene deel geen invloed had op de rechtspositie van de betrokken partijen.

In het specifieke deel over West-Berlijn werd overeengekomen dat:

  • Veranderingen in de status van Berlijn slechts mogelijk was met de instemming van alle vier de bezettingsmachten
  • De Sovjet-Unie verplichtingen had met betrekking tot de vrije toegang van West-Berlijn via transitoroutes
  • Dat er bijzondere verbindingen waren tussen West-Duitsland en West-Berlijn, maar dat West-Berlijn geen volwaardig deel van West-Duitsland was.

Ook werd een verbetering van de reis- en communicatiemogelijkheden overeengekomen tussen West- en Oost-Berlijn en tussen West-Berlijn en de DDR. Daarnaast werd overeenstemming bereikt over kleine grenscorrecties, waarbij onder meer de West-Berlijnse exclave Steinstücken een corridor kreeg naar West-Berlijn.

Het Viermogendhedenakkoord was een van de stappen in de normalisering van de betrekkingen tussen West- en Oost-Duitsland die in 1972 leidde tot het Grundlagenvertrag tussen beide staten.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.