Via ferrata

Via ferrata is een term uit het alpinisme. Van oorsprong Italiaans betekent het "ijzeren weg" en geeft daarmee al gelijk een goede definitie van het begrip. Een via ferrata is namelijk een met staalkabels uitgezet parcours langs een rotswand. Deze staalkabel is op regelmatige afstand (maximaal 6 m) aan de rots bevestigd door middel van haken en in eerste instantie bedoeld als beveiliging van de gebruiker. Daarnaast gebruikt men de kabel vaak om zich in evenwicht te houden of zichzelf eraan op te trekken. Behalve de staalkabel treft men op een via ferrata (vooral op de moeilijkere stukken) ook andere hulpmiddelen, zoals steunen voor handen en voeten, (hang-)bruggen en afdaaltouwen, maar ook deathrides en rappels. In het Frans spreekt men (eveneens) van via ferrata of chemin câblé. In het Duits van Klettersteig.

Geschiedenis

Klettersteigen is rond de vorige eeuwwisseling ontstaan toen Italiaanse gidsen in de Dolomieten richels en kloven bekabelden om hun klanten op een gemakkelijke en veilige manier door het hooggebergte te gidsen. Rond 1914 verschenen de eerste volledige klettersteigen toen Italiaanse en andere militairen bergwanden uitrustten met kabels en ladders om troepen en materiaal op een veilige manier te verplaatsen.[1]

Geruime tijd raakten de via ferrata's daarna in de vergetelheid tot ze werden opgemerkt door het toerisme: minder ervaren klimmers en dagjesmensen kunnen via klettersteig hoogtes en plaatsen bereiken die normaliter alleen voor ervaren klimmers toegankelijk zijn.[2] Al lang populair in Europa, zijn via ferrata's nu ook ver buiten Europa te vinden, zoals in Oman[2]; de eerste via ferrata in de Verenigde Staten werd geopend in Torrent, Kentucky, in 2001.[3]

Materiaal, beveiliging aan de kabel

Klettersteig uitrusting bestaat ten minste uit een klimgordel; twee speciale carabiners en een verbindingsstuk, voorzien van shockabsorber, die klettersteigset genoemd wordt; en een helm.[1]

Gordel

Verschillende soorten gordels worden gebruikt, van sportklimgordels tot integraalgordels. Ook borstgordels (zonder bijpassende heupgordels) worden gebruikt, ondanks de bekende nadelen van borstgordels: na een val kan men er niet langer dan twintig minuten inhangen voordat de afgeknelde bloedsomloop de armen doet verlammen; na twee en een half uur treedt de dood in.[4]

Karabiners

afbeelding links

Op een via ferrata worden specifieke karabiners gebruikt. Deze karabiners hebben een extra grote opening zodat ze ook rond de dikste kabels passen en een aangepast sluitingsmechanisme zodat ze gemakkelijk los- en vastgemaakt kunnen worden. Klettersteigkarabiners zijn gemerkt door een "K" die terug te vinden is op de rug van de karabiner. Dit merk verzekert dat deze musketons worden gemaakt uit een lichtelijk andere legering dan gewone karabiners, zodat ze geschikt zijn voor kantbelasting. Daarenboven kunnen ze een groter gewicht torsen; minimum 25 KN. Klettersteig karabiners zijn gewoonlijk van staal gemaakt in plaats van andere legeringen die gebruikelijk zijn in alpinisme, omdat staal beter bestand is tegen slijtage veroorzaakt door de ijzeren zekeringskabels.[1]

Schokabsorptiesysteem

Selfmade V- en Y-vorm klettersteigset

Vanwege de mogelijk hoge valfactor moet op een klettersteig altijd een schokabsorptiesysteem gebruik worden, zodat bij een val de vangstoot gereduceerd wordt. Indien een systeem zonder schokabsorber wordt gebruikt om een lange val op te vangen zal óf het systeem, óf de rug van de drager breken.

Een schokabsorptiesysteem wordt traditioneel gemaakt door een touw op een bepaalde manier te vlechten zodat het enkel onder zware belasting doorslipt. De kracht, ontwikkeld door de val, gaat verloren in de wrijving. In een ander systeem is een bandsling zo gestikt dat deze bij belasting zal inscheuren. De kracht, ontwikkeld door de val gaat verloren in het doorscheuren van de stiksels (niet de bandsling). Een klettersteigset wordt aan de gordel bevestigd met behulp van een ankersteek of Delta-maillon. Een klettersteigset houdt slechts één val.

Techniek

Elke klettersteigset heeft, ongeacht zijn vorm, twee karabiners. Het gebruik ervan varieert echter:

  • Y-vorm: De kletteraar maakt zich met twee karabiners vast aan de kabel. Wanneer hij een haak treft waarmee de kabel aan de rots is bevestigd, maakt hij eerst een karabiner boven het ankerpunt vast alvorens zijn tweede over te brengen teneinde weer met twee karabiners vast te hangen.
  • V-vorm: Een kletteraarster maakt zich met één karabiner vast aan de kabel. Aangekomen bij een haak zal ze eerst haar tweede karabiner vastmaken boven de haak alvorens de onderste los te maken. Belangrijk: de vrije karabiner mag nooit vastgemaakt worden.

Moeilijkheidsgraden

Algemeen

De moeilijkheidsgraad van een klettersteig wordt beïnvloed door een aantal belangrijke factoren die worden opgenomen in de gids, (ook topo genoemd) van die klettersteig, waarna men een algemene uitspraak doet over de moeilijkheid van die klettersteig. Deze algemene uitspraak is meestal afgekort. Vergewis u ervan dat u weet waarvoor ze staat alvorens een klettersteig te starten. Het meest gebruikt zijn de alpine afkortingen in het Frans.

  • F: Gemakkelijk (facile)
  • PD: Weinig moeilijk (peu difficile)
  • AD: Tamelijk moeilijk (assez difficile)
  • D: Moeilijk (dificile)
  • TD: Zeer moeilijk (très difficile)
  • ED: Extreem moeilijk (extrèmement difficile)

In het Italiaans wordt TD, MOD en houdt MD het midden tussen PD en AD. In het Duits telt men van A tot E waarbij PD gelijkgesteld wordt aan A en ED aan E.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.