Vervelling
Vervelling of ecdysis is bij dieren met een huid die niet meegroeit of dieren met een uitwendig skelet een noodzakelijk proces om te kunnen groeien: het vel wordt op den duur voor het dier te klein.
Bij de geleedpotigen kruipt het dier dan uit de oude huid, en heeft dan een poos een zacht rekbaar vel dat het zo veel mogelijk opblaast en uitrekt tot het hard wordt, waarna er ruimte voor nieuwe groei is. In de periode net na de vervelling is het dier dus extra kwetsbaar en zal zich normaal gesproken verborgen houden en niet eten. Voorbeelden zijn spinnen, kreeftachtigen en insecten, die vervellen om te kunnen groeien. Ongewervelden hebben een bepaald vast aantal vervellingen, met stadia daartussen, en groeien daarna niet meer. De afgeworpen huid van geleedpotigen wordt ook wel exuvium genoemd.
Andere dieren blijven hun leven lang doorgroeien en vervellen, dit geldt voor de gewervelde dieren: reptielen en amfibieën. Slangen kruipen in één keer uit hun oude huid, die meestal als 1 stuk achterblijft. Bij hagedissen laat de oude huid meer in flarden los, bij krokodilachtigen en schildpadden worden de schubben één voor één afgeworpen.
Mens
De term vervelling wordt ook wel bij mensen gebruikt, bijvoorbeeld na het verbranden van de huid door onbeschermde blootstelling aan de zon. Hierbij raakt de buitenste laag van de huid beschadigd, en laat vervolgens in zijn geheel los, zodat de huidschilfers vrijkomen. Vervelling kan ook optreden bij ziekten zoals wondroos en roodvonk wanneer de huid aan het herstellen is.
Afbeeldingen
Een vervellende bruine anolis (Anolis sagrei)
Groene mamba (Dendroaspis viridis)
Afgeworpen huid van een libellelarve
De mens vervelt vooral na beschadiging van de huid door UV-licht
Vervellende levendbarende hagedis
Afgeworpen huid van de krulhaarvogelspin
Afgeworpen vervellingshuid van de Indische wandelende tak
Een vrouwtjesexemplaar van de wandelende tak (Extatosoma tiaratum) kruipt uit haar oude huid
 |
Zie de categorie Ecdysis van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |