Vast Comité van Toezicht op de politiediensten
Het Vast Comité van Toezicht op de politiediensten, kortweg Comité P, is een extern controleorgaan van alle ambtenaren met politiebevoegdheid in België. Het valt onder het toezicht van de Kamer van volksvertegenwoordigers, die alle leden benoemt en afzet.
Ontstaansgeschiedenis
Door de parlementaire onderzoekscommissies betreffende het Heizeldrama en de Bende van Nijvel, werd aangetoond dat de politiediensten in België niet naar behoren functioneerden.
Om hieraan te verhelpen werd - in uitvoering van het Pinksterplan - middels de wet van 18 juli 1991 (tot regeling van het toezicht op de politie- en inlichtingendiensten), het Comité P (samen met het Comité I) opgericht, dat als neutraal orgaan, en zonder te oordelen over individuele schuldvragen, fouten en onvolkomenheden dient vast te stellen en aanbevelingen dient te formuleren om deze te verhelpen.
Opdracht
- de bescherming van de grondwettelijke rechten en fundamentele vrijheden van de burgers door de politiediensten en -ambtenaren verzekeren door toe te zien op het naleven en het doen naleven ervan
- de coördinatie en de efficiëntie van de politiediensten nagaan, inbegrepen een toetsing van de wijze waarop klachten door de interne en externe toezichtsdiensten van de politiediensten worden behandeld.
Het Comité P heeft geen bevoegdheid ten overstaan van de gerechtelijke overheden (rechters en de leden van het Openbaar Ministerie) of van de bestuurlijke overheden (provinciegouverneurs, arrondissementscommissarissen en de burgemeesters). Ten aanzien van deze personen kan het enkel nagaan hoe de door deze personen bevolen beleidsbeslissingen werden uitgevoerd.
Het Comité P kan het Comité I bij zijn onderzoeken betrekken in het kader van een gemeenschappelijk onderzoek (dit kan ook uitgaande van het Comité I).
Van elk onderzoek wordt een verslag gemaakt dat wordt gezonden aan de bevoegde minister of de bevoegde overheid, alsmede aan de Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat.
Structuur
Het Comité P bestaat uit drie componenten: het Vast Comité, de Dienst Enquêtes en de Administratie
Vast Comité
Het Vast Comité is samengesteld uit vijf leden, onder wie een voorzitter (die een magistraat moet zijn) en een ondervoorzitter. Ze worden allen benoemd door het Parlement voor een vernieuwbare termijn van zes jaar.
Indien het onderzoek betrekking heeft op een politiedienst, treedt het Comité op ofwel uit eigen beweging, ofwel op verzoek van de Kamer van volksvertegenwoordigers, van de Senaat, van de bevoegde minister of van de bevoegde overheid.
Voorzitters
| Periode | Naam |
|---|---|
| 1999 - 2008 | André Vandoren |
| 2009 - 2011 | Bart Van Lijsebeth |
| 2012 - 2016 | Yves Keppens |
| 2017 - heden | Johanna Erard |
Dienst Enquêtes
De Dienst Enquêtes wordt geleid door een directeur-generaal, bijgestaan door twee adjunct-directeurs-generaal. Ze worden door het Vast Comité benoemd voor een termijn van vijf jaar, die hernieuwbaar is. Een aantal leden van deze Dienst worden gedetacheerd uit een politiedienst of een administratie waarin ze ten minste vijf jaar ervaring hebben opgedaan in functies die betrekking hebben op de activiteiten van politiediensten.
De Dienst Enquêtes is het onderzoeksorgaan van het Comité P en stelt, hetzij op verzoek van het Vast Comité P of uit eigen beweging, hetzij op vordering van de bevoegde gerechtelijke overheid, onderzoeken in naar de misdaden en wanbedrijven die ten laste worden gelegd van de leden van de politiediensten.
Administratie
Het Vast Comité wordt bijgestaan door een administratie onder leiding van de griffier. Binnen de administratie werd een sectie klachten opgericht die belast is met het ontvangen, analyseren en behandelen van de klachten en aangiften, alsook het verwerken van diverse informatie afkomstig van verschillende overheden en van de politiediensten in verband met het optreden van de leden van de politiediensten.
Onderzoek van klachten en aangiften
Binnen het kader van zijn doelstellingen behandelt het Comité P de klachten en aangiften die het ontvangt betreffende de werking, het optreden of het (nalaten te) handelen van de politiediensten, het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse en de andere ondersteunende diensten.
Het Comité P kan besluiten geen gevolg te geven aan een klacht of een aangifte die kennelijk niet gegrond is. Dit wordt dan gemotiveerd schriftelijk ter kennis gebracht.
Bij het afsluiten van het onderzoek, worden de resultaten overgemaakt aan de leiding van de desbetreffende dienst.
| Periode | Aantal klachten en aangiften (rechtstreeks gemeld aan Comite P) |
|---|---|
| 2006 | 2100 |
| 2007 | 2219 |
| 2008 | 2339 |
| 2009 | 2401 |
Bronnen: Jaarverslagen Comite P