Urine

In principe hoort er vrijwel geen eiwit in de urine voor te komen. Er zijn gevallen waarbij een kleine hoeveelheid eiwit in urine aanwezig kan zijn bijv: na zware inspanning, infectie of medicijngebruik. Als uit de test blijkt dat veel eiwit in de urine aanwezig is, dan wordt de test herhaald. In dit geval is er sprake van nierschade waardoor de nieren niet goed kunnen functioneren.

In de urine kan o.a. albumine en creatinine gevonden worden. Vrijwel iedereen scheidt albumine in de urine uit, maar in de verschillende mate. Als dat minder is dan 20 mg/L dan is dat normaal. Van 20–200 mg/L wordt microalbuminurie genoemd en dat geeft verhoogd risico op hart en vaatziektes, veneuze trombose, nierfalen en dood. Als het nog meer is, nl >200 mg/L dan wordt dit macroalbuminurie genoemd. Macroalbuminurie verhoogt het risico op de eerder genoemde ziektes nog meer.

Microalbuminurie komt bij gezonde mensen zonder suikerziekte (diabetes mellitus) en zonder hoge bloeddruk (hypertensie) bij ongeveer 7% voor.

Macroalbuminurie bij < 1%. Bij mensen met diabetes komt het veel vaker voor (bij ongeveer 35% van de mensen, vooral als de suikerziekte niet voldoende wordt behandeld.)

De aangegeven grenzen van 20 mg/L en 200 mg/L gelden voor meting in een portie urine. De gouden standaard is echter om de hoeveelheid eiwit in alle urine die in 24 uur wordt geproduceerd (24-uurs urine) te meten. want de uitscheiding varieert in de loop van de dag. Voor 24-uurs urine worden de grenzen anders aangegeven, nl voor microalbuminurie (30–300 mg/24 uur) en macroalbuminurie (>300 mg/24u).

Soms wordt de ratio van albumine/creatinine in een portie urine als maat voor de echte albumine uitscheiding gebruikt. Dat is beter dan alleen de concentratie van albumine in een portie urine (mg/L), maar minder goed dan 24uurs urine. 24uurs urine is echter moeilijker te verzamelen, dus de meeste mensen kiezen voor de albumine/creatinine ratio.[3]

Normaal is de urine van de mens helder en geel van kleur. Veranderingen in de kleur van de urine worden vooral veroorzaakt door de hoeveelheid vocht die wordt uitgescheiden: geconcentreerde urine is donkergeel tot oranje, terwijl urine die wordt geproduceerd na veel drinken waterhelder kan zijn. Veel kleurstoffen worden onveranderd door de nieren uitgescheiden en kunnen de urine doen verkleuren, zoals het rood van bietjes en het gebruik van sommige geneesmiddelen (porfyrinurie). De urine kan echter ook van kleur veranderen door bepaalde ziektes of aandoeningen. Hieronder worden aantal veel voorkomende kleurafwijkingen in de urine besproken. Doorgaans is de kleur van urine in de ochtend donkerder van kleur omdat de nieren dan weinig water uitscheiden. Donkergele urine kan soms echter ook wijzen op de ziekte geelzucht.

Een bruinrode kleur kan komen door ontstekingen in de lever. Urobiline is de veroorzaker van deze bruinrode kleur van de urine. Urobiline is een bruine galkleurstof die door de darm aan de lever wordt afgegeven. De hoeveelheid urobiline in het bloed kan stijgen bij leverontstekingen. Dit komt doordat de urobiline niet meer kan worden verwerkt en door de nieren weer uitgescheiden wordt. Ook als er bloed in de urine zit (hematurie, hemoglobinurie) kan deze rose tot bruinrood tot dieprood kleuren.

Donkerbruine urine kan ontstaan door een afsluiting van de galweg. Dit is een blokkade in het galafvoerkanaal. Een verhoogd bilirubinegehalte in het bloed is de veroorzaker van deze donkerbruine urinekleur. Bilirubine is een roodbruine kleurstof van gal die voornamelijk in de milt gevormd wordt.

Als urine donkerbruin van kleur is en bovendien naar feces riekt dan zal dit komen doordat er een fistel is, een verbinding tussen de urinebuis en de endeldarm. Hierdoor kan de feces in de urine terechtkomen en omgekeerd. Deze verbinding wordt veroorzaakt door een verwonding of infectie van de urethra en het rectum.

Troebelheid van de urine kan duiden op verscheidene kwalen. Meestal is het onschuldig en ontstaat door het ontstaan van een neerslag van onoplosbare zouten bij afkoelen. Het kan echter ook verwijzen op pyurie. Dit betekent dat er zich witte bloedcellen in de urine bevinden. Het kan dan duiden op een infectie van de urinewegen. Blaasontsteking is hiervan een voorbeeld. Een andere aandoening waar schuimende of troebele urine naar kan verwijzen, is glomerulonefritis. Dit is een aandoening van de nierfilters, waarbij de filtereenheden van de nier ontstoken zijn. Hierdoor verliezen de nieren hun normale functies. Bovendien lekken de bloedcellen en grote eiwitmoleculen via de nierfilters naar de urine, die normaal gesproken in het bloed zouden moeten blijven.[4][5]