Turfvaart
Een turfvaart is een gegraven waterloop die aangelegd werd om turf te vervoeren van de winplaats (gewoonlijk een veengebied) naar de afzetmarkt (gewoonlijk een stad).
De turf werd vervoerd met een turfschip of turfschuit. Met het woord turfvaart wordt dan ook tevens het verkeer bedoeld dat door de turfschepen werd veroorzaakt.
Turfvaart als waterloop
Los daarvan is de Turfvaart ook een eigennaam voor één bepaalde turfvaart. De Turfvaart is een waterloop van ongeveer 24 km lengte die via de natuurgebieden Pannenhoef en Vloeiweide langs Effen naar Breda loopt, waar hij uitmondt in de Aa of Weerijs.
De Turfvaart werd in de 17e eeuw gegraven. Het eerste deel van de Turfvaart kwam in 1619 gereed. De vaart was een belangrijke ader van waaruit het gebied werd verveend. De vaart zorgde voor ontwatering van het veenmoeras en de turf werd er door naar Breda, Etten-Leur, Oudenbosch en Roosendaal vervoerd. Op de terugweg namen de turfschepen mest mee, om daarmee het verveende gebied vruchtbaar te maken. Het was echter te weinig om de ontgonnen gebieden alle vruchtbaar te maken. Vele daarvan werden weer heidegebied, totdat ze na 1900 werden ontgonnen of met naaldhout beplant.
De vervening begon einde 17e eeuw al te tanen, daar de beste winplaatsen reeds verveend waren. De laatste turfvracht werd in 1733 naar Breda vervoerd. Vanaf 1763 werd de waterloop nog gebruikt om de IJzermolen van Rijsbergen aan te drijven.
Min of meer parallel aan de Turfvaart loopt de Bijloop. Komende jaren zal een scheiding aangebracht worden in de afwatering van het gebied; ‘natuurwater’ gaat naar de Bijloop, ‘landbouwwater’, waarin zich uitgespoelde mineralen van kunst- en dierlijke mest bevinden, gaat zo veel mogelijk naar de parallel aan de Bijloop stromende Turfvaart.[1]
Trivia
Het beroemde Turfschip van Breda is niet via de bovengenoemde Turfvaart Breda binnengekomen. Deze episode vond namelijk plaats in 1590 en toen lag deze Turfvaart er nog niet.
Zie ook
| Bronnen, noten en/of referenties |