Tschai

Tschai is een fictieve planeet uit de gelijknamige romanreeks van de sciencefictionschrijver Jack Vance. Tschai is een oude planeet op 212 lichtjaar afstand van de Aarde. Zij cirkelt rond de ster Carina 4269 en bezit twee manen: de roze maan Az en de blauwe maan Braz.

Bewoners

Tschai wordt bewoond door een aantal buitenaardse rassen, maar er komen ook mensen en mensachtigen voor. Vrijwel elk buitenaards ras heeft een eigen menselijk "onderras".

Dirdir en Dirdirmannen

De Dirdir zijn slanke, lange en bleke ruimtewezens. Ze wonen in een soort torens en hun passie is jagen, eventueel ook op mensen. De Dirdirmannen geloven dat ze, net als de Dirdir, van de planeet Sibol komen, en menen dat het hun goddelijke taak is de Dirdir te dienen. Sommige Dirdirmannen van hogere status hebben zich operatief Dirdir-voortplantingsorganen aan laten meten, en bejagen en eten ook mensen. Vaak worden menselijke gevangenen, alvorens ze tot maaltijd dienen, in de Glazen Doos (een biotoop van de Dirdir thuiswereld Sibol) nog eenmaal onder ruime belangstelling van uitzinnige Dirdir (en niet-Dirdir) toeschouwers bejaagd.

Wankh en Wankhmannen

De Wankh zijn donkere, amfibische wezens. Ze wonen in zwarte glasachtige gebouwen en hun taal is een onbegrijpelijk gefluit. De Wankhmannen zijn de enigen die met behulp van een soort muziekinstrumenten met hen kunnen communiceren. Hun "onderdanige" positie buiten ze dan ook aardig uit.

Chash en Chashmannen

De Chash zijn in de Blauwe Chash en de Oude Chash onder te verdelen. Het zijn visachtige wezens die zeer goed kunnen ruiken, en ze hebben een hoornig uitsteeksel op hun voorhoofd waar ze hun larven in koesteren. Ze zijn berucht om hun "spelletjes" met hun gevangenen die voor hen altijd slecht aflopen. Hun steden zijn ruim opgezet met prettig ruikende planten en veel water. De Chashmannen zijn genetisch gemanipuleerd om op Chash te lijken, en ze geloven dat ze na hun dood zullen reïncarneren als Chash.

Groene Chash

Deze Chash leven in nomadische groepen en zijn zeer groot en sterk. Ze hebben een lager beschavingsniveau dan Blauwe en Oude Chash, hoewel ze wel gereedschappen en wapens hebben. Alles en iedereen die hun in de weg komt wordt uit de weg geruimd, met uitzondering van Groene Chash van hun eigen horde.

Pnume en Pnumekerels

De Pnume zijn inheems op Tschai. Ze zijn een miljoenen jaren oud ras, en zijn ten tijde van de buitenaardse invasies ondergronds gaan wonen. Ze hebben rassen zien komen en gaan. Soms stelen ze voorwerpen en ontvoeren ze wezens voor de "Vereeuwiging". Ze zien Tschai als een groot museum en zichzelf als museumbewaarders. Hun tunnelstelsel is gigantisch en omvat de hele planeet. De ingangen zijn een zeer goed bewaard geheim, en alleen de Pnume en Pnumekerels kennen ze. Pnumekerels stammen af van menselijke vluchtelingen die door de Pnume zijn opgenomen. De Pnume schrijven hen nederig gedrag voor en geven ze middelen die de geslachtsontwikkeling belemmeren (op een paar na voor de voortplanting). Contact met de andere sekse wordt niet op prijs gesteld en gezien als "onstuimig". Pnumekerels die wegens wangedrag verbannen worden, heten Gzhindra, wonen bovengronds en dragen zwarte brede hoeden. Ze dienen soms als geheim-agenten voor de Pnume.

Phung

De Phung zijn eveneens inheems op Tschai. Ze zijn evenals Groene Chash groot (ca. 3 m lang), zeer sterk en hebben een reptielachtig uiterlijk. Ze zijn waarschijnlijk minder ontwikkeld dan de Pnume, en verder is er weinig over hen bekend (hun voortplanting is bijvoorbeeld nog een raadsel). Ze wonen solitair en dragen brede zwarte hoeden. Ze gedragen zich evenals de Groene Chash onvoorspelbaar en gewelddadig, hoewel aan de andere kant andere rassen een Phung zonder meer doden. Er bestaat waarschijnlijk geen menselijk onderras van de Phung.

Steppebewoners

Deze mensen leven nomadisch op de steppen. Ze overvallen wel eens handelskaravanen en leven verder van de veeteelt. De Embleemnomaden zijn een van de vele stammen die de steppen bevolken.

Thang

De Thang leven rond de noordkust van Kislovan. Zij worden beschreven als een ras van handelaren, dat de beruchte reputatie heeft iedere niet-Thang eindeloos te bedriegen.

Khor

De Khor wonen evenals de Thang aan de noordkust van Kislovan. Ze staan erom bekend zeer licht ontvlambaar jegens vreemdelingen te zijn.

Zwarten en Paarsen

De Zwarten en Paarsen leven in de steden en landen rondom de Wanhkforten. Ze hebben een zwarte respectievelijk paarse huidskleur. Beide volken haten elkaar tot op het bot. Vreemdelingen die het wagen met beide volken zaken te doen komen in grote moeilijkheden.

Lokharen

De Lokharen bewonen de centrale hoogvlakte van Kachan. Het zijn zwijgzame, slanke waarvan de mannen hun haar wit en huid zwart verven, en de vrouwen omgekeerd. Ze hebben een aantal steden en drijven handel met omringende volkeren. Ze zijn bekend om hun vele en uitstekende ambachtskunsten. Sommige Lokharen werken als gastarbeiders in de Wankhforten of in andere gebieden waar hun kunde goed van pas komt, zoals in Cath.

Gouden Yao

De Gouden Yao brachten hun land Cath tot grote bloei en ontwikkelden een hoge technologie. Hier kwam een cultus tot ontwikkeling die geloofde dat de mens van een "Mensenwereld" stamde, waarschijnlijk geïmporteerd door ontsnapte Dirdirmannen. Ze begonnen radiosignalen de ruimte in te sturen, maar kort daarna grepen de Dirdir in en bombardeerden twee steden. Wellicht waren uiteindelijk niet de Dirdir maar de Wankhmannen verantwoordelijk voor deze daad. Na afloop kreeg de cultus de schuld van de aanval en werd tot een marginaal verschijnsel.

Geografie

Tschai bezit zes continenten:

Kotan

Dit continent bestaat voor een groot deel uit steppen, met in het midden de Ozjanalai-bergen. In het zuiden zijn moerassen. De steppe is bezaaid met ruïnes, en wordt onveilig gemaakt door de Steppenomaden en de Groene Chash. In het zuidwesten wonen de Blauwe Chash. De Oude Chash komen er verspreid voor. Op de steden van de Oude en Blauwe Chash na heerst er wetteloosheid in Kotan; moord, ontvoering, roofovervallen en verkrachting zijn er schering en inslag.

Kislovan

Dit continent ligt ten zuiden van Kotan, en bevat een aantal Dirdirsteden. Ook de belangrijkste tweelingsteden Silvishe (mensen) en Hei (Dirdir) liggen er. In het noorden wonen de Khor en ligt de Carabas, waar de sequijnzoekers sequijnen (zie onder) zoeken en de Dirdir op hen jagen.

Chargan

Dit continent ligt in het noordoosten, aan de andere kant van de Draschade oceaan. Hier ligt Cath, het land van de Yao. Dit land is vrij hoog ontwikkeld en kent o.a. treinen, auto's en telefoons. Verder landinwaarts leeft het volk der Hoch Har in de bergen, die de Yao zeer vijandig gezind zijn. In het zuiden ligt de handelsstad Kabasas.

Kachan

Dit continent ligt ten zuiden van Chargan. Aan de kusten liggen Wankh forten, waar de Wankh met hun Wankhmannen wonen. Verder wonen er Zwarten en Paarsen. De Lokharen bewonen een hoogvlakte in het centrale deel van Kachan, omringd door andere volken zoals de Dugbo, de Serafs, en de nomadische Niss.

Rakh en Vord

Hier wordt weinig over vermeld, en de groep doet deze continenten niet aan. Vord wordt wel eens gebruikt als om 'heel ver weg' aan te duiden (vergelijk Nergenshuizen en Verweggistan).

Biologie

Tschai heeft een uitgebreide inheemse flora en fauna, hoewel uiteraard niet is te zeggen of een soort daadwerkelijk inheems is of ingevoerd.

  • Een berl is een roofdier, ongeveer zo groot als een olifant;
  • De smur is een reptielachtig roofdier dat in bossen in Kislovan leeft;
  • Nachthonden zijn roofdieren die ongeveer zo groot als een hond zijn, in grote kuddes leven en eenzame reizigers overvallen;
  • Op Kislovan leven grote vogels die rotsblokken op mensen laten vallen;
  • Grote zeeschorpioenen leven in de zeeën;
  • De adarak is een boom die de atmosfeer verfrist;
  • Watak is een knol, met drinkbaar sap. Wie niets anders dan wataksap drinkt, wordt uiteindelijk doof;
  • De pelgrimsplant is een eetbare grasachtige plant.

Mythen, geloven en gebruiken

  • De Embleemnomaden dragen emblemen die een eigen 'persoonlijkheid' hebben en zo hun drager 'sturen'. Het meest waardige embleem is de Onmale, die door de leider wordt gedragen.
  • De Embleemnomaden geloven tevens dat de manen Az en Braz als 'hemel' en 'hel' dienen: de goeden gaan na hun dood naar de roze maan Az, de slechten naar de blauwe maan Braz.
  • De Chashmannen geloven dat ze als Chash reïncarneren.
  • De Dirdirmannen geloven in de 'Doctrine van het Dubbele Eigeel': op de Dirdirplaneet Sibol legde de Grote Vis een ei. Een zijde rolde in de zon en werd de Dirdir, de andere rolde in de schaduw en werd de Dirdirman. Daarom zijn Dirdir en Dirdirman broeders, maar moet de Dirdirman de Dirdir dienen.
  • Op het eiland Gozed aanbidden de mensen zeeschorpioenen, en offeren meisjes aan hen als gastheer voor hun parasitaire larven.
  • Gouden Yao kunnen reageren op een vernedering met 'aywaile', waarbij men zoveel mogelijk mensen probeert te doden tot men uiteindelijk zelf gedood wordt of zelfmoord pleegt.
  • De Zsafathrianen gevolgen dat de mens het resultaat is van een verbintenis tussen de reuzenvogel xyxyl en de zeedemon Rhadamath.
  • De Khor hebben merkwaardige seksuele rituelen: mannen en vrouwen bedrijven in speciale heilige bossen volstrekt anoniem met maskers op de liefde, en kinderen worden niet door de ouders maar door de stam opgevoed. Wanneer een heilig bos ontheiligd wordt door bijvoorbeeld vreemdelingen, is dit bos permanent onbruikbaar voor de Khor en moeten ze een ander bos of een andere woonplaats zoeken.
  • Op Balul Zac Ag vindt in Smargash een grote bazaar plaats en geldt een wapenstilstand tussen alle volkeren in Centraal-Kachan. Niemand mag een ander een haar krenken.
  • De Cultus van het Vrouwelijke Mysterie is een sekte voor vrouwen met een fanatieke haat tegen mannen, schoonheid en jeugd. Tijdens hun bijeenkomsten martelen op een SM-achtige wijze mannen en aantrekkelijke jonge vrouwen, en sommigen hebben operatief hun borsten verwijderd.
  • de Cultus van de Gouden Yao gelooft dat de mensheid van een mensenplaneet afkomstig is. Deze planeet wordt geacht een soort paradijs te zijn.

Geschiedenis

  • > 7.000.000 jaar geleden: De Pnume ontwikkelen hun cultuur en gewoonte om bij iedere invasie ondergronds te gaan wonen. Verschillende invasies vinden plaats, rassen komen en gaan.
  • > 100.000 jaar geleden: De Chash ontdekken ruimtevaart en verspreiden zich door het heelal. Twee soorten Chash, de Oude en Blauwe Chash, beconcurreren elkaar.
  • ca. 100.000 jaar geleden: Invasie van de Oude Chash.
  • ca. 90.000 jaar geleden: Invasie van de Blauwe Chash. Strijd tussen de beide rassen, waarbij ze Groene Chash inzetten als stoottroepen. Deze blijken te onbetrouwbaar en de Chash vallen terug op langeafstandswapens en laten de Groene Chash vrij. Uiteindelijk ontstaat een soort wapenstilstand.
  • > 60.000 jaar geleden: De Dirdir ontwikkelen ruimtevaart. Ze overvallen de Aarde en nemen mensen mee als dienaren en stoottroepen.
  • ca. 60.000 jaar geleden: Invasie van de Dirdir.
  • ca. 60.000 - 10.000 jaar geleden. Ontsnapte Dirdirmannen planten zich voort en verspreiden zich over de hele planeet. Een aantal wordt door de Chash gevangengenomen en worden de voorouders van de Chashmannen.
  • ca. 10.000 jaar geleden: Invasie van de Wanhk naar aanleiding van een grotere oorlog met de Dirdir. De Wankh bouwen forten. Een aantal mensen leert hun taal via een soort muziekinstrumenten, en wordt de Wankhmannen genoemd. De oorlog wordt op kleinere schaal voortgezet.
  • ca. 10.000 jaar geleden: Een aantal mensen vlucht voor de Wankh-Dirdiroorlog de tunnels van de Pnume in, en mogen bij hen wonen. Zij worden de Pnumekerels.
  • ca. 300-200 jaar geleden. De Gouden Yaobeschaving bereikt haar hoogtepunt en ontwikkelt hogere technologie. De "Gekke Koning" Hopsin beweert dat de mens afkomstig is van een mensenplaneet en ontwikkelt een radio waarmee men signalen naar deze "mensenwereld" uitzendt. Uiteindelijk verwoesten Wankhmannen met Wankh-technologie twee steden en schuiven dit de Dirdir in de schoenen.
  • ca. 10 jaar geleden: De mensheid, inmiddels ruimetevarend, vangt de signalen op.
  • 2 a 3 jaar geleden: De Aarde stuurt een expeditie naar Carina 4269. Slechts één persoon overleeft dit: Adam Reith.

De mens

De mens is door de Dirdir op Tschai ingevoerd met als doel hen als slaven te dienen. Ze waren technisch inferieur en werden ook als zodanig behandeld. Desalniettemin verspreidde de mens zich over de hele planeet. Mensen die niet tot Chash-, Dirdir, Wanhk- of Pnumekerels converteerden, worden als nog meer inferieur gezien en worden "ondermensen" genoemd. Slechts een kleine groep denkt hier anders over.

Economie

Het universele betaalmiddel is de sequijn. Dit is een waardevol kristal dat in verschillende kleuren voorkomt en uranium bevat. De kleur bepaalt de waarde van het kristal. Zo is bijvoorbeeld de paarse sequijn 1000 witte waard. Sequijnen worden door sequijnzoekers gewonnen in de beroemde Carabas, dat daardoor een geliefd jachtterrein voor de Dirdir is. De sequijnzoekers arriveren veiligheidshalve vanuit het noorden, maar de meeste en rijkste aders liggen in het zuiden, vlak bij het Dirdir jachtkamp. Wie gevangen wordt, wordt door de Dirdir opgegeten, en bovendien overvallen sommige sequijnzoekers andere sequijnzoekers. Ondanks het zeer gevaarlijke gebied blijft de Carabas de voornaamste bron van sequijnen en blijft het gelukszoekers trekken.

Hoewel de verschillende volkeren en rassen elkaar wantrouwen, is er wel sprake van onderling handelsverkeer. De Blauwe Chash handelen bijvoorbeeld met de mensen uit omliggende gebieden, die hun producten op de markt aanbieden. Bij Hei drijven de Dirdir en de Pnume eveneens handel. Handelskaravanen doorkruisen de continenten en schepen de oceanen. De Khor en de Thang hebben economisch voordeel van de nabijheid van de Carabas en de vele sequijnzoekers die voorbijtrekken. En ieder jaar, op Balul Zac Ag, wordt in de Lokhaarse plaats Smargash een grote bazaar gehouden waar volken uit heel Kachan hun handel aanbieden en de traditie gebiedt dat men op deze paar dagen onderlinge vijandschap laat rusten.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.