Station Brussel-Zuid

Het Zuidstation omstreeks 1928

In 1840 opende het eerste Zuidstation, toen Bogaardenstation genoemd, zijn deuren. Niet op de plaats van het huidige Brussel-Zuid, maar aan het Rouppeplein. Daar bevindt zich nog steeds het oude stationsbuffet. De naam "Hôtel à La Grande Cloche" verwijst naar de toenmalige stationsklok.

Het eerste station was al snel te klein, zodat in 1869 (op de huidige plaats) een nieuw, monumentaal neoklassiek gebouw werd opgetrokken naar de plannen van de beroemde architect Auguste Payen (1801-1877).

Zoals gebruikelijk in die tijd werd op het dak een beeld geplaatst van de godin van de overwinning in een wagen, als huldebetoon aan de spoorwegtechniek.

In het begin van de twintigste eeuw was de omgeving ten zuiden van het station nog weinig bebouwd en er waren twee renbanen zoals te zien is op deze kaart uit 1905. Later kwam in het gebied het goederenstation Klein-Eiland, allerlei stelplaatsen, spoorwerkplaatsen en spooraansluitingen naar diverse bedrijven.

Het actuele Zuidstation, gebouwd in 1952. Fonsnylaan, Brussel.

Vanwege de aanleg van de Noord-Zuidverbinding in 1949 sloot het oude station definitief: het werd vervangen door een functioneel gebouw van gele baksteen met een klokkentoren. Dit modernistisch complex werd ontworpen door de architecten Adrien Blomme, Yvan Blomme en Fernand Petit. De sporen werden op de hoogte van het dak geplaatst en een brug leidde ze naar Brussel-Kapellekerk, waar ze ondergronds gingen.

Class 8 locomotief in 1957

In het begin van de jaren negentig begon de modernisering. In Brussel-Zuid, het belangrijkste station van heel het land, werd een nieuwe ruimte voor de Eurostar- en Thalysterminals ingericht en de toren werd gedemonteerd (anno 1994).

De renovatie werd stilgelegd na de afwerking van de HST-terminal. Vanaf 2012 wilde men alle overige perrons renoveren en ze voorzien van een V-vormige overkapping die ontworpen werd door architect Jean Nouvel. Echter is dit plan tot op heden nooit uitgevoerd. In afwachting zijn de houten perronoverkappingen in het grijs herschilderd (vroeger lichtblauw) en waterdicht gemaakt teneinde afbladering van de verf te voorkomen. In het verleden waren er op de perrons telefooncellen ter beschikking van de reizigers. Anno 2013 werden ze verwijderd. Een exemplaar werd bewaard.

In het Frans wordt het Brusselse Zuidstation 'Bruxelles-Midi' genoemd. 'Midi' is Frans voor zuiden, al is in het Belgisch Frans 'Sud' couranter. De benaming 'Bruxelles-Midi' is ouder dan de term 'Brussel-Zuid', een vertaling die er pas in 1898 kwam bij de gelijkstelling van het Nederlands en het Frans. In de 19de-eeuwse Franse taal was 'Le Midi' nog de gebruikelijke benaming voor het zuiden. Het Nederlands-Frans woordenboek van Van de Velde en Sleeckx uit 1861 geeft als eerste vertaling voor zuiden 'midi' en pas als tweede variant 'sud'. Treinstations kregen in deze tijd doorgaans de naam mee van de richting waarin de vertrekkende treinen reden. Vanuit het Brusselse Zuidstation vertrokken vooral treinen naar het zuiden van het land en zelfs al nachttreinen naar Frankrijk. Andere stations als Haren-Zuid en Charleroi-Zuid kregen dan weer wel de vertaling 'Haren-Sud' en 'Charleroi-Sud' mee. Toen bij de gelijkheidswet van 1898 een Nederlandse vertaling gezocht moest worden heeft men dan ook voor de naam 'Brussel-Zuid' geopteerd. De benaming Bruxelles-Midi bleef echter tot op de dag van vandaag behouden. Brussel-Zuid is ook niet het enige station met een dergelijke vertaling: Vorst-Zuid wordt in het Frans ook Forest-Midi genoemd.

• 0, Noord-Zuidverbinding
• 28, westelijke ringlijn naar Jette / Schaarbeek / Schuman / Brussel-Noord
• 50A, naar Oostende
• 96, naar Halle, Bergen en Quévy
• 96N, rechtstreekse toegang via een nieuw viaduct naar de hst-terminal
• 124, naar Charleroi

Sinds 26 november 2017

Lokettenhal van het metrostation
Opening	2 oktober 1988
Perronsporen	4
Lijn(en)	1 1 1 1 1 1 1
Aansluitingen
Tram	1 1 1 1
Bus	1 1 1 1 1
De Lijn	1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
TEC	123 365a W
Localisatie
Coördinaten	50° 50′ NB, 4° 20′ OL
Locatie van het metrostation
Portaal    Openbaar vervoer

Onder de noordzijde van het spoorwegstation bevindt zich het metrostation Zuidstation (Frans: Gare du Midi). Dit station kwam in gebruik op 2 oktober 1988 en wordt aangedaan door de metrolijnen 2 en 6. Sinds 3 december 1993 wordt het zuidstation ook aangedaan door de noord-zuidas van de Brusselse premetro; voordien was er enkel een bovengrondse halte bij de tunnelinrit, die nog steeds door een aantal lijnen wordt gebruikt. De sporen in beide reisrichtingen liggen boven elkaar. De metrosporen zijn aan beide zijden van perrons voorzien, wat garant staat voor een goede doorstroming.

In het metrostation stoppen ook de trams (premetro) die de zuidelijke verlenging (Zuidstation-Albert) van de Noord-Zuidverbinding aandoen, de huidige lijnen 3, 4 en 51. Op beide niveaus stoppen deze trams aan de overzijde van een metroperron, wat een snelle overstap mogelijk maakt.

De overige trams (32, 81, 82) stoppen bovengronds, in de zogenaamde 'overdekte straat'. Tussen het (pre)metrostation en de bovengrondse tramhalte is, tot ergernis van veel reizigers, geen rechtstreekse verbinding aanwezig. In maart 2011 begon de bouw van een nieuwe toegang tot de metroperrons van het Zuidstation aan de zijde van de Fonsnylaan.[3]

In de 'overdekte straat' is verder ook de eindhalte te vinden van de MIVB-buslijnen. De bussen van De Lijn stoppen iets verderop, bij het Baraplein. De TEC-bussen stoppen aan de andere kant van het station, bij de uitgang van de 'overdekte straat'.

Tramlijnen

De 'overdekte straat'
(bovengrondse tramhalte)

	3 - Esplanade - Churchill (ondergronds)
	4 - Noordstation - Stalle P (ondergronds)
	32 - Da Vinci - Drogenbos Kasteel (rijdt alleen 's avonds)
	51 - Stadion - Van Haelen (ondergronds)
	81 - Marius Renard - Montgomery
	82 - Berchem Station - Drogenbos Kasteel ('s avonds beperkt tot Zuidstation)

• Station Brussel-Zuid (internationaal)
• Lijst van spoorwegstations in het Brussels hoofdstedelijk Gewest

• 
  Westelijke toegang op het Victor Hortaplein (2008)
• 
  Westelijke toegang in de Frankrijkstraat (2011)
• 
  Zicht op de perrons vanuit het noorden (2010)
• 
  De staat van de perrons in 2008.
• 
  Noordelijk einde van de internationale perrons in 2008.
• 
  Internationale perrons
• 
  Loketten van KLM - Air France - Delta
• 
  Omgeving van het station op de hoek van het Hortaplein, Onderwijsstraat en Frankrijkstraat.
• 
  Parking van het Zuidstation onder het Hortaplein aan de westzijde van het station.
• 
  Expresstrein in 1957
• 
  Class 57 locomotief in 1957. Justitiepaleis in de achtergrond.

• MIVB-omgevingsplattegrond (330 KB)

Zie de categorie Brussels Midi station van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Spoorwegstations in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Arcaden · Bockstael · Boondaal · Bordet · Bosvoorde · Brussel-Centraal · Brussel-Congres · Brussel-Groendreef · Brussel-Kapellekerk · Brussel-Luxemburg · Brussel-Noord · Brussel-Schuman · Brussel-West · Brussel-Zuid · Delta · Diesdelle · Etterbeek · Evere · Ganshoren · Haren · Haren-Zuid · Jette · Josaphat · Koninklijk Station · Koninklijke Sint-Mariastraat · Kuregem · Laken · Leuvensesteenweg · Meiser · Merode · Moensberg · Mouterij · Paleisstraat · Rogierstraat · Schaarbeek · Schaarbeek-Josaphat · Simonis · Sint-Agatha-Berchem · Sint-Job · Thurn en Taxis · Thurn en Taxis (Goederen) · Ukkel-Kalevoet · Ukkel-Stalle · Vorst-Oost · Vorst-Zuid · Watermaal · Wetstraat