Stadshal (Gent)

Het stalen ruwbouwskelet

De Stadshal en het Belfort, augustus 2012

De Stadshal maakt deel uit van het KoBra-project, een grondige heraanleg van de Gentse pleinen en openbare ruimtes van het historische centrum. Het omvat onder andere de heraanleg van de Korenmarkt en het Emile Braunplein. Het masterplan werd ontworpen door Robbrecht & Daem - Marie-José Van Hee architecten en de uitvoering ervan gebeurde tussen 2009 en 2012.

De hal overkapt een deel van de publieke ruimte tussen het nieuwe Emile Braunparkje en de Poeljemarkt naast het stadhuis van Gent. In een ondergrondse verdieping, onder de plek waar de hal staat, bevinden zich een brasserie, publiek sanitair, artiestenloges en een fietsenstalling voor zo'n 200 fietsen.

De overkapping bestaat uit een stalen constructie die op 4 betonnen sokkels rust, die 40 meter overspant. Deze sokkels bevatten 2 liften en leidingkokers naar de ondergrondse verdieping. De overkapping zelf is bedekt met een afwerking van Afrormosia-hout, dat na verloop van tijd zal vergrijzen. In het dak zitten 1 600 kleine raampjes, die zorgen voor een dynamische lichtinval.[1] De architectuur van ervan bevat verwijzingen naar de omliggende gebouwen, onder meer naar de ongelijke nokhoogtes van de daken van het schepenhuis van Gedele en de Lakenhal als een grote overdekte ruimte.

Toen de Stadshal gereedkwam in 2012 werd becijferd dat deze in totaal 3,7 miljoen euro gekost heeft.[2]

Naast de Stadshal staat een betonnen sokkel waarin Klokke Roeland - feitelijk de Grote Triomfante, een van de drie klokken die in 1659 uit de klokkespijs van de oorspronkelijke Klokke Roeland hergoten werden door klokkenmaker Pieter Hemony - hangt. De sokkel bevindt zich naast de sacristie van de Sint-Niklaaskerk en is gemaakt uit beton. Oorspronkelijk ging deze uit glas bestaan, maar nabije inwoners vreesden voor geluidsoverlast en daarom werd gekozen voor een betonnen versie.[3] De sokkel bevat ook een lift naar de fietsenstalling op de ondergrondse verdieping.

Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de Mathildisklok er in zou komen. Deze was gegoten om in de beiaard van het Belfort terecht te komen, maar door stabiliteitsproblemen met de toren (er vertonen zich barsten) zou de klok te zwaar zijn en te veel trillingen veroorzaken wanneer deze zou luiden. De sokkel was dus een soort compromis om de klok toch nog een plaats te geven.

Doch, de beiaardkring die de Mathildisklok financierde stelde haar veto omdat zij vreesde dat eens de klok in de sokkel terechtkomt zij nooit meer in het Belfort zal komen te hangen. Als vervanging werd voor Klokke Roeland geopteerd. Deze bevond zich voor de werken ook reeds op het plein.

Het project, met in het bijzonder uiteraard de Stadshal zelf maar ook de betonnen kloksokkel, heeft geleid tot heel wat kritiek uit verschillende hoeken. Het project zou volgens sommigen wegens de moderne vormgeving niet passen in de historische omgeving. Ook het feit dat de Renaissancegevel van het Stadhuis aan het oog onttrokken is vanaf het Emiel Braunplein zorgde voor enige controverse. Bij de formulering van die kritiek wordt er wel voorbijgegaan aan het gegeven dat het huidige Braunplein, t.t.z. de ruimte tussen het koor van de St.-Niklaaskerk en het Belfort en de Korte Ridderstraat en de Cataloniëstraat, tot in 1906 volledig bebouwd was: de laatste huizen van dat woningblok werden pas in 1960 gesloopt. M.a.w. voor die tijd was het zicht op het stadhuis en het Belfort ook beperkt, meer zelfs dan nu het geval is.

UNESCO liet weten te betreuren dat zij niet om raad gevraagd zijn voor deze ingrijpende verandering in een historische omgeving, waarbij het uitzicht op het Belfort fundamenteel gewijzigd wordt. Dat dit niet zo had moeten lopen erkende ook het Vlaams Parlement[4], hetgeen resulteerde in een excuusbrief namens het parlement aan het adres van de UNESCO[5] In latere persberichten stelde de erfgoedinstelling echter dat de uitzonderlijke universele waarde van het belfort en zijn omgeving niet geschonden is, hierbij verwijzend naar het voorafgaand onderzoek en naar de historische context die in de motivering werd geschetst.[6]