Sphynx (kattenras)

Haarloze katten werden enkele eeuwen geleden al in Zuid-Amerika gevonden en op diverse andere plaatsen in de wereld worden met enige regelmaat naakte katten geboren. Naast de Sphynx wordt er ook met Russische naaktkatten gefokt, de Don Sphynx of Donskoy en de Peterbald.

De Sphynx stamt af van de Canadian Hairless. In de jaren 60 en 70 van de 20e eeuw werden in Canada verschillende naakte huiskatten gevonden. Een aantal van deze katten werd naar Nederland geïmporteerd en begin jaren 80 van de 20e eeuw is men serieus met deze dieren gaan fokken. Als uitkruispartner is initieel veelvuldig gebruikgemaakt van een ander ras met een beperkte haargroei, de Devon rex die een gekrulde/gegolfde vacht heeft. Het gen dat de haarloosheid bij de Sphynx veroorzaakt, is een recessief verervend gen ten opzichte van het gen voor normale beharing. Het bleek echter dominant te vererven ten opzichte van het Devon rex-gen, dat zich dus mogelijk op dezelfde locus bevindt en enkel een beperkte haargroei met krulling geeft.

Dezelfde sphynx maar nu bijna een jaar oud

De Sphynx ziet er naakt uit, maar compleet haarloos is hij niet. De huid van een Sphynx is bedekt met heel korte donshaartjes. Als hij geaaid wordt, voelt hij aan als de buitenkant van een perzik. Op de oren, snuit, voeten en staart mogen de donshaartjes volgens de rasstandaard iets langer zijn.

Sphynx-katten hebben extra verzorging nodig. Ze moeten regelmatig gewassen worden. De talg die zich bij een kat met een normale vacht tussen de haren verdeelt, blijft bij een Sphynx op de huid liggen. De huid wordt daardoor plakkerig en het talg kan afgeven op meubilair en kleding. Ook de oren moeten regelmatig schoongemaakt worden, omdat een Sphynx veel last heeft van oorsmeer.

Aangezien het rasbestand is opgebouwd uit een kleine groep onderling verwante dieren, komen er diverse erfelijke afwijkingen voor met enige incidentie. Zo komt er een vorm van spasticiteit voor (juveniel lethaal) die ook bij een van de stamouderrassen Devon Rex voorkomt en de autosomaal dominante vorm van hypertrofische cardiomyopathie[1][2] is aanwezig. Ook dienen fokdieren nagekeken te worden op patella luxatie.

De juiste en aangepaste voeding voor een Sphynx is van groot belang. Omdat deze katten geen vacht hebben verbruiken ze enorm veel energie om hun lichaamstemperatuur op peil te houden. Daarom is het aan te raden premium kattenbrokken te voederen, zo niet zullen ze snel gewicht verliezen en zich ook ongemakkelijk voelen. Deze kat moet steeds genoeg voedsel tot zich kunnen nemen in de winter om de koude te kunnen trotseren.[3]

Zie de categorie Sphynx (cat) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.